Moskova reform istiyor, Esad direniyor

Moskova ve Şam arasındaki medya üzerinden karşılıklı eleştiriler devam ederken Rus yetkililer, medyaya konuşmama, Moskova ve Esad rejimi arasındaki ilişkinin doğası hakkındaki algıları geliştirme eğilimine girdi. Öte yandan Rus yetkililer, Devlet Başkanı Beşşar Esad karşısında ‘Rus tavrının dozajını kontrol etmeye’ çalışıyor.

Rusya’dan resmi bir tavır açıkça ortaya koyulmazken, Şam’ın medya kendisine bağlı medya üzerinden gerginliği tırmandırmaya yönelik son girişimlerine yanıt olarak gelen bazı açıklamalar yapıldı.

Öyle ki Rusya hükümetine yakın Novosti haber ajansı, rejim yanlısı tutumlarıyla bilinen bazı isimlerle röportajlar yayınladı. Röportajlarda, muhalefet kutbunun ‘Rus tavrında bir değişiklik olduğunu ve Moskova’nın Esad’ı terk etmeye hazırlandığı’ yönündeki açıklamaları önemsiz olarak görüldü. ‘Suriye Arap Cumhuriyeti ile Dostluk’ için parlamento grubuna katılan Rusya Duma Meclisi üyesi Dimitry Sablin, medya faaliyetlerini kınayarak, Esad’ın hala geniş bir popülariteye sahip olduğunu ve ‘aday olması durumunda bir sonraki seçimleri kazanacağını’ iddia etti. Suriye’ye dayanışma ziyaretlerine katılan Milletvekili, “Esad’ın bir alternatifi yok” dedi.

Söz konusu cümle, bağımsız ‘Svobodnaya Pressa’ da araştırmacı Zaur Karayev’ın kaleme aldığı bir makale de dahil, birçok farklı medya organında da yer aldı. Ancak Karayev, cümleyi farklı bir açıdan değerlendirdi. Araştırmacı, makalesinde “Pratikte alternatifin olmaması, Esad’ın elinde ‘Moskova ve Tahran ilişkilerindeki boşluktan istifa etmeye çalışan bir güç unsuru oluşturuyor. Bu unsur, Moskova’dan uzak bir politika izlemeye çalışıyor. Yani sert bir direniş olmadan gerekli reformların olmayacağı anlamına geliyor ve bu durum, Moskova açısından koşulları daha da karmaşıklaştırıyor” ifadelerine yer verdi.

Dikkat çekici bir gelişmeyle, güçlü bazı araştırmacılar da tartışma hattına dahil oldu. Moskova’da bulunan Carnegie ofisteki araştırmacılar Anton Mardasov ve Kirill Semyonov, ‘Esadsız Rusya’ başlıklı uzun bir makalede, duruma kapsamlı bir şekilde değindi. Makale, son günlerde gerçekleşen medya kampanyalarına ve Rus iş adamları tarafından yapılan eleştirilere değiniyor, rejimin mevcut aşamayı yönetemediğini ve kötüleşen durumla baş edemediğini gösteren siyasi aşamaya değinmeden önce ise yolsuzluğa ve Rus ekonomik faaliyetinin gelişimi karşısındaki engellere odaklanıyor. Aynı şekilde Esed’in varlığının, uluslararası toplumun ekonomik ve siyasi olarak desteklenmesine katıldığı ciddi bir çözüm sürecinin başlatılmasının önünde bir en olduğu ifade ediliyor.

Yazarlar, medya kampanyalarının ‘Esad rejiminde yolsuzluk, zayıf yetenekleri ve yaklaşan seçimleri kazanma şansının düşük olması’ açısından önemli olduğunu ve Suriye’de oldukça kötüleşen ekonomik durumun ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti. Ayrıca “Esad rejimi, savaş zamanında kabul edilebilirdi. Ancak inşa ve yeniden yapılanma aşamasında başarılı olamayacak” denildi.

Makale, mevcut durumu da değerlendirirken, ‘Suriye rejiminin savaşı kazandığını, taviz vermesinin mümkün olmadığını, hatta ülkeyi 2011 öncesine geri döndürebileceğini, yaşananların iç ekonomik ve siyasi koşulların bir sonucu olmadığını, aksine kozmik bir komplo olduğunu’ belirtiyor. Kuru düşünceyi, önceki aşamanın sonuçlarından ders alma başarısızlığını ve yeni zorluklarla etkileşime girilememesini kınayan yazarlar, “Suriye ordusu ve milislerden olan saha komutanları, savaştan çok para kazandı, katil ve hırsız oldular. Mevcut durum devam ederse ve siyasi sistemin temellerini etkileyen derin reformlar olmazsa ülkeyi bekleyen çöküş ve yeni tırmanış, rejimin karşısında olacak. Bununla birlikte bölgede Rus etkisi ve nüfuzu görülecek” ifadelerini kullandı. Makalede ayrıca, “Moskova, Esad ailesi iktidarda kaldığı sürece ciddi reformların gerçekleşemeyeceğini çok iyi biliyor” denildi.

Yazarlar, gelecek dönemde ‘rejimi siyasi ve ekonomik reformlara doğru itmeye’ odaklanan Rusya hareketliliği için genel bir çerçeve de belirledi. Bu çerçevede “Bunu gerçekleştirmek için ülkenin ana belgesindeki estetik düzenlemelerin en azından bir kısmını yapmak, iş yönetimini yeniden organize etmek ve yolsuzlukla yüzleşmek amacıyla Cenevre’de Anayasa Komisyonu’na yapıcı bir şekilde katılmak zorunda kalacak” ifadeleri kullanıldı.

Yazarlar ayrıca, Moskova’nın ‘reform ve değişimi engelleyen güçlerin ve isimlerin uzaklaştırılması senaryosunu’ da hazırladığını belirtti. Bu çerçevede Mardasov ve Semyonov, Rusya’nın şu ana kadar yandaş bir siyasi elit oluşturamadığına ve ülkede ciddi bir siyasi gücün kurulmasına katkıda bulunamadığına dikkati çekti. Yazarlar, Beşinci Kolordu’ya güvenme çabalarının çöktüğünü ve Rusya’nın ‘Dördüncü Kolordu’ oluşturma girişiminin başarısız olduğunu da söylerken, “Suriye’deki Rus askerlerinin ve güvenlik rolünün büyüklüğünü tahmin ederken abartıya kaçılıyor” dedi. Suriye girişinin, Rusya’nın uluslararası varlığını güçlendirdiği belirtilen makalede ayrıca, mevcut çıkmazın ise Rus dış politikasının etkinliği hakkında ciddi bir soru işareti oluşturabileceği konusunda uyarı yapıldı.

(ŞARKUL AVSAT)

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.