Larry Summers: Borç krizinin borsalara maliyeti 6 trilyon dolar

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD ekonomisi borç tavanı kriziyle boğuşuyor. Siyasi düzlemde henüz bir sonuca varmayan krizde, borç tavanının yükseltilmesi bekleniyor. Uzmanlar ise bu sürecin uzamasının bile borsalarda ve piyasalarda bir güven bunalımına neden olduğunun altını çiziyor.

Borsagundem.com'un derlediği bilgilere göre, üst düzey ekonomist Larry Summers, borç tavanı tıkanıklığının ABD borsalarına 6 trilyon dolara mal olabileceğini belirtiyor.

Aptalca bir deney

Fortune’dan Tristan Bove’un haberine göre, eski Hazine Bakanı Larry Summers'a göre, hükümetin borç tavanı açmazı, Amerikalıların tüm geçim kaynaklarını tehlikeye atarken kalabalık bir caddede gözleri kapalı yürümeye benzeyen tehlikeli ve gereksiz bir oyunu andırıyor.

Kongre'nin, ABD hükümetinin faturalarını ödemek için ne kadar borç alabileceğini sınırlayan borç tavanını yükseltip yükseltmeyeceği konusundaki tartışma, toplam ulusal borcun mevcut tavan olan 31,4 trilyon dolara ulaştığı Ocak ayından bu yana sürüyor. Hükümet o zamandan beri ‘olağanüstü tedbirler’ üzerinde çalışıyor, ancak bu tedbirlerin de muhtemelen 1 Haziran'da tükenmek üzere gözüküyor. Bu durum ise ABD’yi, borcunu ödememe, hükümet programlarını, finansal piyasaları ve küresel ekonomide doların rolünü tehlikeye atma riskiyle karşı karşıya bırakıyor.

Kongredeki Cumhuriyetçiler, ABD'nin zaten bütçeyi aştığını ve borçlanmayı kesmesi gerektiğini savunuyor. Ancak milletvekillerinin, özellikle kendi partileri Beyaz Saray'da olmadığında, borç tavanını politika hedeflerine ulaşmak için uzun süredir bir araç olarak kullandığı da biliniyor. Ancak Summers için, borç tavanı kartını bu kadar yakından ve sert oynamak sıfır olumlu ve çok fazla risk içeren bir plan; çünkü tarihsel veriler, son ana kadar beklemenin finansal piyasalara ve ABD ekonomisinin küresel konumuna büyük bir darbe indirebileceğini gösteriyor.

Summers, “Bu bir deney ama trafikte gözlerin kapalı dolaşmak gibi bir deney. Bunu yapmanın iyi sonuç verme ihtimali olsa bile neden bu tür bir deneyi yapasın ki?” diye soruyor. Summers, “Sadece bunun aptalca bir egzersiz olduğunu düşünüyorum. Umarım bir an önce biter” diyor.

2011’e geri dönüş

Ekonomi büyüdükçe hükümetin borçlanma limitini yükseltmesi gerektiğinden, borç tavanı tartışmaları ABD siyasetinin uzun süredir devam eden bir demirbaşı niteliği taşıyor; üstelik mevcut Hazine Bakanı Janet Yellen'in 106 yıllık geleneği ortadan kaldırmaya yönelik birçok çağrısına rağmen.

Summers, mevcut açmazı 2011 yılındaki borç tavanı tartışmalarıyla karşılaştırıyor. Kongre’deki Cumhuriyetçiler ve Obama yönetimi, Hazine'nin borçlanma yetkisinin sona ereceğini tahmin etmesinden sadece birkaç gün önce, 31 Temmuz'da limiti yükseltmişti. Tavan, büyük harcama kesintileri karşılığında yükseltilmiş olsa da açmaz ABD kredi notunun derecesinin düşmesine neden olmuştu.

Summers, “Ülke olarak kredi notumuz hala düşük, çünkü 2011 döneminde borç sınırına ve temerrüde çok yaklaştık. Derecemiz düşürüldü ve o zamandan beri yükseltilmedi” şeklinde konuşuyor.

Borsalar büyük zarar görmüştü

Ancak 2011'deki borç tavanı mücadelesinin bir diğer kalıcı sonucu, ABD'nin borcunu ödememe olasılığının borsaya büyük bir darbe indirmesiydi. Summers, bunun tekrarlanmasını hiç istemediğini belirtiyor ve ekliyor: “2011'de temerrüdün tartışıldığı dönemde borsa yüzde 15'in biraz üzerinde düşüş yaşadı. Bugün, bu, 6 trilyon dolar gibi bir rakama karşılık geliyor. Bu, neredeyse her Amerikalı için 20.000 dolar anlamına geliyor. Bu bir süreliğine de olsa buharlaşacak bir servetten başka bir şey değil” diyor.

Hazine'nin 2011'de temerrüde düşme riskinden kaçınmak için son tarih olan 2 Ağustos yaklaşırken, ABD piyasaları ince bir buz üzerinde seyrediyordu. Doların değeri düşmüş, finansal piyasalar kaymaya başlamış ve yatırımcılar paralarını altın gibi daha istikrarlı varlıklara yatırmaya başlamıştı. ABD ilk kez gerçekçi bir borç temerrüdüne yaklaşmıştı ve gerilim son derece yüksekti.

Alabama'dan eski bir kongre üyesi olan Glen Browder, anlaşma yasalaştıktan kısa bir süre sonra New York Times’a, “İçinde bulunduğumuz durumu, iç savaş gibi diğer çalkantılı zamanlarla paralellikler ve farklılıklar anlamında değerlendirebiliriz” şeklinde konuşmuştu.

Piyasalar sınırda

ABD, mevcut borç tartışmasının son teslim tarihine çok yaklaşırken, ekonomi aynı risklerden birçoğuyla karşı karşıya. S&P 500 Endeksi, borç tavanının aşıldığı Ocak ayından bu yana yüzde 8 oranında arttı, ancak yatırımcıların daha güvenli varlıklara yöneldiğine dair bazı erken işaretler de yok değil.

Yatırımcıların temerrüde düşmelere karşı sigortalamak için kullandıkları ABD kredi temerrüt takaslarının fiyatları yükseliyor ve yabancı hükümetler, temerrüt durumunda hızla değer kaybedecek olan ABD Hazine bonolarını elden çıkarıyor.

Morgan Stanley Baş Stratejisti Michael Wilson, krizin bu hafta eninde sonunda çözüleceğini tahmin etmesine rağmen borç tartışmasının uzaması durumunda ABD hisse senetlerinin keskin dalgalanmalara girebileceği konusunda uyarıda bulunuyor. JPMorgan’dan Marco Kolanovic de yatırımcılarıyla paylaştığı notta mevcut soğukluğun hisse senetleri için oluşturduğu riski, 2011 yılındaki piyasa katliamıyla karşılaştırıyor ve şöyle diyor: “Borç tavanı sorunu Ağustos 2011'de olduğu gibi sınıra kadar dayanırsa, riskli varlıklarda en azından mütevazı bir satıştan kaçınmak zor olur.”

Çarşamba günü Başkan Joe Biden, bir anlaşmaya varılacağından ve ABD'nin borcunu ödemeyeceğinden 'emin' olduğunu söyledi. Summers da ABD'nin borcunu ödememe olasılığının ‘çok yüksek’ olduğunu düşünüyor ancak tartışmayı uzatmanın muhtemelen kötü ekonomik sonuçları olacağı için tavanın bir an önce yükseltilmesi gerektiğini de belirtiyor. Summers, yaşanan bunalımı şu sözlerle ifade ediyor: “Bu ülkede gerçek mali sorunlarımız olduğunu söyleyenler haklılar. Ama benimle bir sorununuz olması ve bu konuda haklı olmanız, beni rehin alacağınız veya çocuklarımdan birini kaçıracağınız anlamına gelmez.”

Küresel borçlar ilk çeyrekte 305 trilyon dolara çıktı

ABD’de borç limiti krizi yatırımcıları ürkütüyor

Kısa vadeli dış borç stoku yüzde %8.7 arttı

Wall Street devlerinden açık mektup: Batarız!

Yellen'dan kritik uyarı: Temerrüt şoku resesyona yol açar

Biden: ABD temerrüde düşerse, tüm dünyanın başı derde girer

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.