Küresel piyasalarda FED partisi bitti

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD ekonomisi geçtiğimiz hafta yaklaşık son 40 yılın en hızlı ekonomik büyümesini açıkladı. Ancak dünyanın en büyük ekonomisinde bu tarihi büyümeye rağmen 2020 ve 2021 yıllarında elde edilen yüksek gelir ve servet hızla erimeye devam ediyor.

MarketWatch yazarı Rex Nutting, Kovid pandemisi sırasında işçi sınıfı için hava yastığı niteliği taşıyan destekler çekilmeye başlandığını belirtiyor. Nutting’e göre bununla birlikte yatırımcılar sınıfının kârını ve portföylerini yükselten destek de çekiliyor. Borsa yazarı borsaları, tahvil piyasasını, gayrimenkul pazarını, kripto borsalarını, SPAC’leri (halka arzlar için paravan olarak kullanılan özel amaçlı satın alma şirketleri), NFT’leri ve spekülatif hisseleri destekleyen havanın kaybolduğunu belirtiyor. Nutting bu havanın kaybolmasıyla aynı zamanda tüketici fiyatlarının da yükseldiğine dikkat çekiyor.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre Kovid-19 pandemisiyle birlikte merkez bankaları ve devletler benzeri görülmemiş teşvik paketleriyle piyasaları ve ekonomileri desteklemişti. Ancak bu teşviklerin geri çekilmesi yerini gelirin ve servetin alışılmadık bir biçimde sönümlenmesine bıraktı. Nutting çalışan ücretlerinin yükselen enflasyona ayak uyduramadığına ve yatırımcıların gergin ve savunmacı bir tavır benimsediğine dikkat çekti.

Negatif mali ve parasal politikalar

Mali politikalar halihazırda sert bir şekilde negatif yöne çevrildi ve bir zamanlar yükselişini sağladıkları ekonomileri aşağı çekmeye başladı. Çalışanlara, işletmelere ve yerel yönetimlere verilen gelir desteği geri çekildi. Hutchins Center’ın araştırmasına göre mali politikalar pandeminin ilk yılında ekonomileri %5 oranında destekledikten sonra ardından gelen iki yılda yıllık %2,5 oranında ekonomilerin daralmasına yol açıyor.

Teşvik politikalarının noktalanmasının ardından ABD Merkez Bankası (FED) da serbest para politikası döneminin sona erdiğini açıkça ifade etti. Nutting FED’in desteğini çekmesinin ardından “merkez bankası partisinin” de sona ereceğini belirtiyor. Borsa yazarı piyasalarda sert bir düşüş olasılığının “göz ardı edilemez” olduğunu belirtti.

FED’in en son parasal sıkılaştırma politikasından bu yana oldukça uzun bir süre geçti. Bugün borsa yatırımcılarının büyük bir çoğunluğu FED’in ayı piyasaları yaklaştığında hisse senetlerini desteklediği bir ortama alışkın. Ancak geçtiğimiz ABD’de yıllık bazda enflasyonun %7,1 oranında yükselmesine karşın FED Başkanı Jerome Powell son para politikası toplantısında sıkılaştırma politikalarından taviz verilmeyeceğine dair bir izlenim verdi.

Enflasyonun sebepleri

Nutting enflasyon sorununun büyük çoğunluğunun para politikası, faiz oranları veya para arzı gibi konulardan çok hem arz hem de talebe yönelik büyük şoklardan kaynaklandığını belirtiyor. Zira Kovid’le birlikte birçok mal eskisine göre daha pahalıya üretilir hale geldi. Çok uluslu finansal kapitalizmin sağladığı ucuz işgücünün ve hammaddenin gelişmekte veya gelişmiş ekonomilere bağlanması olan kırılgan tedarik zinciri bozuldu.

Otomobil satın almak isteyen bireyler Tayvan’ın talebi karşılayacak miktarda çip üretememesi veya teslim edememesi sebebiyle araçlarına ulaşamadı. Borsa yazarı kapasitenin tekrar oluşturulması ve tedarik zincirinin yeniden kurulması için zaman gerektiğini belirtiyor. Buna karşın tüketicilerin her istediğini almaya alıştığına dikkat çeken Nutting, fiyatlar artsa da insanların ne pahasına olursa olsun istedikleri malı satın aldığını belirtiyor.

Kovid aynı zamanda tüketicilerin olağan harcama modellerini de değiştirdi. Borsa yazarı insanların seyahat ve eğlence gibi yüz yüze hizmetlere bağlı harcamalardan çok dayanıklı mallara talep gösterdiğini söyledi.

Ancak enflasyon probleminin en büyük sebeplerinden birisi piyasalarda çok fazla para olmasına karşın çok az mal ve hizmetin bulunması. Kovid krizi çok sayıda insanın daha önce olduğundan daha fazla zenginleşmesini sağlayan ilk kriz oldu. ABD Kongresi hane halkı ve işletmelerin banka hesaplarına trilyonlarca dolar pompaladı. FED’de rezerv bakiyelerindeki trilyonlarca doları serbest bıraktı ve bu kaynağın bir kısmı da finansal piyasalarda değerlendi. Kripto dünyası da hiçlikten trilyonlarca dolarlık yeni kaynak üretti.

Maliye politikaları işçi sınıfının gelirlerini desteklerken, FED’in desteği de yatırım sınıfının portföylerinin arkasında durdu. Sonuç olarak herkes daha zengin hissetti ve harcamalarını da buna göre yaptı.

Nutting bu çok fazla para “sorunun” faiz oranlarındaki artış öncesinde bile hissedilebildiğini belirtiyor.

Reel gelirler düşüyor

Gelirlerde de sert bir düşüş söz konusu. ABD Kongresi geçen yıl ve bir önceki yıl sağladığı desteğin çoğunluğunu geri çekti. Reel harcanabilir gelirler (satın alma gücüne göre ayarlanmış) dördüncü çeyrekte yıllık %5,8'lik bir hızla düştü. ABD’de çocuklu ailelere tanınan vergi imtiyazının da süresinin bitmesiyle ve enflasyonun gelirlerdeki artışı yutmasıyla ilk çeyrekte ABD’de çalışan nüfusun harcanabilir gelirinin daha da fazla düşmesi bekleniyor.

Nutting gelecekte milyonlarca insanın açlıkla baş etmek veya barınmak ihtiyacını karşılamak için bir işe ihtiyaç duyacağını ve insanların her ne kadar güvenlikten yoksun, insanlık dışı veya düşük ücretli olursa olsun bu işleri kabul edeceğini öngörüyor. Borsa yazarına göre gelecekteki bu istihdam ortamı ABD’deki toplu istifa hareketlerine de yeni bir anlam katacak.

Yatırımcılar için de benzeri bir karamsar tablo mevcut. ABD borsaları Ocak ayı başlarında Mart 2020’deki satış dalgasının diplerine göre yaklaşık %30 (yaklaşık 30 trilyon dolar) yüksekte seyrediyordu. Ancak S&P 500 Endeksi ay boyunca yaklaşık %10’luk bir düşüş gösterdi. Nutting piyasaların yavaş yavaş FED’in yeni koyduğu değerleri yeniden fiyatlandırdığını belirtiyor. Borsa yazarına göre FED’in varlık fiyatlarını daha fazla desteklemeyeceği düşünülürse çok sayıda varlık fiyatı aşırı değerlenmiş gözüküyor.

Nutting piyasaların yakın zamanda dengeyi bulacağını yazdı. Ancak borsa yazarına göre yatırım servetlerinin gelecek iki yılda 30 trilyon daha yükselmesi çok uzak bir ihtimal. Powell ekonominin güçlü olduğunu ve FED’in enflasyon karşıtı hamlelerini herkesin tolere edebileceğini açıklamıştı. Ancak Nutting bu düşüncenin kuru gürültüden ibaret olduğunu yüzeyin altındaki ekonomik temelin zayıf kaldığını söyledi.

Merkez Bankası'ndan açık mektup!

Dünyanın en büyük varlık fonundan kalıcı enflasyon uyarısı

Küresel döviz piyasalarında FED paniği

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.