Kredili pozisyonlar borsada düşüşü tetikler mi

Kurdaki yükselişe rağmen uzun süredir rekor üstüne rekor kıran Borsa İstanbul, geçtiğimiz haftanın son gününü ise 'Kara Cuma' denilecek seviyede bir düşüşle kapadı. Borsadaki düşüşler yeni haftada sürecek mi? Şebnem Turhan, Dünya'daki haberinde analistleri borsanın yeni haftadaki performansıyla ilgili görüşlerini aktardı. İşte o haber: 

Ekimden bu yana hızlı yükselişi ve kırdığı rekor üstüne rekorla Türk Lirası’ndaki kayıptan kendini korumaya çalışan yatırımcının da tercihi olan borsa cuma günü olağanüstü bir gün yaşadı. Öğlene kadar yüzde 5 yükselişiyle göz dolduran Borsa İstanbul BİST100 endeksi öğleden sonra sert düşmeye başladı. İki kere endeks bazında devre kesici devreye girdi kapanış ise BİST100 için yüzde 8,52 negatif oldu. Cuma günü tek karışan borsa değildi dolar/TL 17.14 lirayı aşınca Merkez Bankası’ndan beşinci kez doğrudan satım yöntemiyle müdahale geldi. Analistler beşinci müdahale sonrası 6.5-7 milyar dolarlık satış yaptığını tahmin ediyor Merkez Bankası’nın. Cuma dolar/TL ise 16.42 liradan kapandı. Peki bugün neler bekliyoruz? Analistler dolar/TL için seviye belirlemeyi bıraktı sadece dalgalı seyrin devamını öngörüyor. Yükseliş döneminde ise Merkez Bankası’nın müdahaleleri görülebilecek. Borsa İstanbul içinse kredili hesaplara dikkat çeken uzmanlar bu hesaplarda teminat açığı doğduğunu gelen ‘margin call’lar ile satışların ve düşüşün devam etmesini bekliyor. Kredili pozisyonlar kapandığında ise yeniden bir yukarı hareket görülme olasılığı da bulunuyor.

Borsanın 1 aylık getirisi yüzde 23’e indi

Enflasyonun yüzde 30-35 bandına çıkmasının beklendiği TL mevduatın faizinin yüzde 14-15 seviyesinde kaldığı günümüzde varlığını korumak isteyen yatırımcı borsa, altın, döviz ve kripto varlıklara yöneldi. Son 1 ayda yüzde 43 yükselmeyi başaran Borsa İstanbul BİST 100 endeksi cuma öğleden sonraki sert düşüşüyle birlikte 1 aylık TL bazında getirisi yüzde 23’e geriledi. Türkiye’nin dev şirketlerinde haftanın son işlem günü gün içi en yüksek seviyeden kapanıştaki fiyatlara yüzde 15’in üzerinde kayıplar yaşandı. Son dönemdeki performansı ile Türk Lirası’ndaki kaybını telafi etmeye çalışan yatırımcının yönünü çevirdiği borsa neden böylesi sert bir hareket yaptı?

Analistler bunun tek bir nedeni olmadığına dikkat çekerken Türkiye’deki yeni ekonomi programının getirdiği belirsizlikler ve atılan adımların enflasyon ve kurdaki etkilerinin borsaya da yansıdığını dile getirdi. Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 10 seviyesinde büyüyecek olması, ihracatçı şirketlerin ise iyi performans göstermesine rağmen riskin artması, tahvil faizlerinin yükselmesi ve büyük belirsizlik borsada yükselişin de önünü kesti. Öte yandan zaten 2022’de ekonomide de yavaşlama ve yüzde 3-3,5 civarında bir büyümenin gelmesi öngörülüyor.

Somut bir sebep göstermek zor olsa da bunun yanı sıra son dönemdeki bilgi kirliliği de yatırımcıları paniğe sevk etmiş gibi görünüyor. Sürekli çıkan sermaye kontrolünün gelebileceğine yönelik haberler, yapılamadığı ileri sürülen işlemler piyasayı da endişeye sürüklüyor. Bunun yanı sıra analistler her yükselişin bir düzeltme hareketi ile de karşılanacağını belirtirken bu denli sert düşüşü ise düzeltme olarak yorumlamadıklarının da altını çizdi. Algoritmaların da bu düşüşü tetiklediğini ifade eden analistler düşüşün devamının gelmesini beklemenin de mümkün olduğuna işaret etti.

Dikkat çeken bir diğer nokta ise kredili işlemlerin çok yoğun olması. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin eylül ayı verilerine göre hisse senedi piyasasında kredili işlem hacmi 9.1 milyar lira. Kredi kullanan hesap sayısı ise 29 bin 49 olarak belirlendi. Ancak son dönemde borsadaki hızlı yükselişle birlikte bu kredili işlem hacmi ve sayısının da sert bir şekilde arttığı belirtiliyor. Kredili hesaplarda düşüş nedeniyle yaşanan teminat açığı kurumların kredili işlem yapanlara ‘margin call’ adı verilen açığı kapat çağrısına yol açıyor. Bu da kredili işlem yapanların yeniden satış yapmasına neden olacak ve bu da zincirleme bir etki gibi satışın devam etmesine yol açabilecek. Kredili pozisyonların yavaş yavaş temizlenmesinin ardından ise yeniden bir yukarı yöne dönüş beklenebileceğini belirten analistler yatırımcılara da seçici olmaları yönündeki çağrılarını da yinelediler.

İşlemlere geçici kısıtlamalar geliyor

Aracı kurumlar bugün için hazırlığa dünden başladılar. İntegral Yatırım’dan yapılan açıklamada piyasalarda meydana gelen olağanüstü fiyat hareketliliği nedeniyle yatırımlarınızı korumak adına hisse alım satım işlemlerinizde, işlem limitleri ve kredili işlemlerle ilgili uygulanacak olan geçici kısıtlama getirildiği belirtildi. Açıklamada bu kısıtlamalar şöyle sıralandı: “Kredi limiti bulunmayan yatırımcılarımızın alım limitleri kapatılacaktır. Overall bakiyesi 20.000,-TL altında bulunan kredili yatırımcıların alım limitleri kapatılacaktır. Hesabında kredi karşılığı yüzde 75-100 oranında tek hisse teminatında yoğunlaşan yatırımcıların asgari özkaynak oranı yüzde 50 olarak belirlenmiştir. Uygulama 20.12.2021 tarihinden itibaren 24.12.2021 seans bitimine kadar geçerli olacaktır.”

Margin call nedir?

Margin call borsada yatırımcılara yapılan bir uyarı Türkçe anlamıyla ise teminat çağrısı anlamına geliyor. Verilen bilgilere göre eğer bir yatırımcı parasının ve kredili hesabının tümüyle işlem yapıp zarara uğrarsa pozisyonunu koruyabilmek için belirlenen en düşük marjın yani zarar etme riskine karşı tedbir olarak ayrılmış miktarın altında kalıyor. Ve bu marjı tamamlaması için aracı kurum çağrıda bulunuyor. Aracı kurumun çağrısına da margin call deniliyor. Çağrıyı alan yatırımcının marjı kapatmak için işlem yapması gerekiyor eğer yapmazsa aracı kurum yatırımcıya bilgi vermeden işlem yapma hakkına da sahip.

JP Morgan, TL algo işlemleri için aracılığını bitirdi

UBS'in Türk lirası ile ilgili rapor yayımlamayı sonlandırmasının ardından Türk lirası ile ilgili bir karar da JP Morgan'dan geldi. Kurum, müşterilerine Türk Lirası algo işlemleri için aracılık hizmeti vermeyi sonlandırdı.

Uluslararası yatırım bankası JP Morgan, son dönemdeki oynaklık nedeniyle Türk Lirası cinsi algo işlemleri için hizmetini sonlandırma kararı aldı. Bankadan müşterilerine gönderilen notta, TL bazlı yeni algoritmik işlemlerin kabul edilmeyeceği belirtilirken, varolan TL algo işlemlerinin de kısa süre içinde sonlandırılması yönünde çağrıda bulunuldu. Cari pozisyonlar için kâr alımlarının normal işlem süreçleri dahilinde sürdürüleceği de belirtildi.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.