Kolay para dönemi sona erdi

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Enflasyonla mücadele, eşi benzeri görülmemiş ‘kolay para’ dönemini keskin şekilde durdurdu. Fed, sadece 6 ayda gösterge faiz oranını yüzde 0’dan yüzde 4 civarına yükseltti. Bunun özellikle yatırımlar anlamında ciddi sonuçları oldu ve olmaya da devam edeceğe benziyor.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, Fed’in faiz artırımlarıyla sıkılaşan kredi koşulları, düşük faiz döneminde yüksek borçlanma ile önüne geçilen finansal kırılganlıkların yeniden gündeme gelmesine neden olabilir.

Finansal kırılganlık

Bloomberg’den Jill R. Shah’ın analizine göre, 2022 yılında, merkez bankaları enflasyonla mücadele etmek için vites değiştirirken, o zamana kadar pek karşılaşılmamış olan kolay para dönemi de keskin şekilde durdu. ABD Merkez Bankası Fed, gösterge oranını yalnızca altı ayda sıfıra yakın seviyeden yüzde 4'e çıkardı.

Faiz oranları düşükken çok fazla borçlanan şirketler, ülkeler ve tüketiciler, tıpkı bankaların borç verme konusunda ihtiyatlı davranmaya başlaması gibi, birden yeni zorluklarla karşı karşıya kaldı. Kredi koşullarındaki bu ani sıkılaşma, yalnızca resesyon ve temerrüt risklerini artırmakla kalmadı, aynı zamanda daha önce borçlanma ile kapatılan finansal kırılganlıkların ortaya çıkacağına dair endişeleri de artırdı.

Para neden uzun süre bu kadar ucuzdu?

Merkez bankaları, küresel mali krizin bir depresyonu tetiklemesini önlemek için, düşük faiz oranlarını ve diğer önlemleri kullanarak ticari faaliyetleri canlandırmaya çalışmak adına para arzını artırdı. Ekonomide uzun yıllar süren cansız toparlanma karşısında faiz oranları yıllarca düşük seviyede tutulmuş olmasına rağmen, salgının patlak vermesiyle musluklar yeniden açıldı ve Fed faiz oranlarını sıfıra yakın bir seviyeye indirerek, 2022 yılı Mart ayına kadar da artırmadı.

Kolay para neye yol açtı?

Ucuz para politikası, 2020 yılındaki kısa ve keskin pandemi düşüşü dışında, ABD finans piyasalarında olağanüstü bir büyüme döneminin başlamasına yardımcı oldu. ABD borsası, fiyat artışları ve temettü ödemelerini hesaba katarak mali krizden sonra yüzde 580'den fazla yükseldi. Bu durum aynı zamanda şirketler ve ülkeler tarafından üstlenilen borçlarda büyük bir artışa yol açtı.

New York Üniversitesi Stern School of Business'ta finans profesörü olan Ed Altman’ın derlediği verilere göre, 2007 yılından 2020 yılına kadar, küresel olarak gayri safi yurtiçi hasıla içindeki devlet borcunun payı yüzde 58'den yüzde 98'e ve finansal olmayan kurumsal borcun GSYİH içindeki payı da yüzde 77'den yüzde 97'ye yükseldi. Hazine tahvilleri gibi güvenli borç varlıklarıyla daha iyi getiri arayışında olan yatırımcılar, düşük kredi kalitelerini göz ardı ederek ve daha yüksek getiri sağlayan riskli girişimlerden tahvil satın alarak şirketlere nakit akışı sağladı. Yine de, balonlaşan borca ​​rağmen, çoğu gelişmiş ekonomide enflasyon baskı altında kaldı. ABD'de enflasyon oranı, Fed'in yüzde 2'lik hedefine nadiren yükselebildi.

Ne değişti?

2021 yılında pandemi kısıtlamaları azalırken tedarik zincirleri kesintiye uğradığı için enflasyon güçlü şekilde yükselmeye başladı. 2022 yılında, enerji kıtlığı ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle iyice şiddetlenen enflasyon, ABD'de yüzde 9'un üzerine, Avrupa’da da yüzde 10'un üzerine çıktı. Fed liderliğindeki merkez bankaları, kırk yılı aşkın süredir görülmeyen bir hızla faiz oranlarını artırmaya başladı. Hedeflenen, fiyatların da düşeceğini umarak tüketici talebini azaltmak ve büyümeyi yavaşlatmaktı. Mart ve Kasım ayları arasında Fed, ekonomiyi yönetmek için kullandığı hedef faiz oranının tavanını yüzde 0,25'ten yüzde 4'e çıkardı. Ekonomistler, Fed’in faiz oranlarını Mart 2023'e kadar yüzde 5'e çıkarmasını ve yılın büyük bölümünde orada tutmasını bekliyor.

Yatırımcılar ve piyasalar için ne anlama geliyor?

Yatırımcılar, faiz artırımlarının muhtemelen getireceği yavaşlamaya hazırlanırken, ABD hisse senedi piyasası zirve noktasından yüzde 25 oranında düştü. Tahvil fiyatları, daha yüksek oranlar ödeyen yeni ihraçların mevcut düşük getirili tahvilleri daha az değerli hale getirmesi nedeniyle on yılların en büyük düşüşünü yaşadı. Hem yatırım sınıfı hem de yüksek getirili şirketler borçlanmayı azalttı. ABD ekonomisinin faiz oranlarına en duyarlı alanlarından biri olan konut piyasasında satışlar önemli ölçüde yavaşladı. Ve piyasaya dahil olan yeni ve temkinli yatırımcılar, kaldıraçlı krediler gibi riskli varlıklardan uzak durmaya başladı.

Fed'in faiz oranlarını artırması, doları diğer para birimlerine göre güçlendirdi, bu da gelişmekte olan piyasalarda dolar cinsinden ülke ve şirket borçlarının geri ödenmesini çok daha pahalı hale getirdi.

Tüketiciler ve şirketler için ne anlama geliyor?

ABD şirketleri için, yeni ihraç edilen yatırım sınıfı borçların ortalama getirisi yaklaşık yüzde 6'ya ve yüksek getirili borçlar da yaklaşık yüzde 10'a sıçradı. Bu, özellikle sağlık hizmetleri gibi sektörlerde, daha yüksek iş gücü maliyetlerinin üstüne geldi. 30 yıllık sabit ipotek oranı yirmi yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 7'yi aştığından, ev alıcıları keskin bir şekilde daha yüksek aylık ödemelerle karşı karşıya kaldı. Ve son iki yılda ABD'li çalışanların ücretlerinde yaşanan önemli artışlara rağmen, rekor enflasyon, gelirleri tüketmeye başladı.

Fed'in faiz oranlarını artırması, doları diğer para birimlerine göre güçlendirdi, bu da gelişmekte olan piyasalarda dolar cinsinden ülke ve şirket borçlarının geri ödenmesini çok daha pahalı hale getirdi.

Kolay para döneminin sona ermesi beraberinde hangi riskleri getiriyor?

ABD'de paraya kolay erişim, özellikle özel sermaye şirketlerine ait olan en riskli kurumsal borçlular arasında daha yüksek borç seviyelerine yol açtı. Son 10 yılda kaldıraçlı kredi piyasalarında yaygın olarak kabul edilen borç-kazanç oranı yükseldi.

Faiz giderlerini karşılayacak kadar kazanmayan ve ancak finansal destekle ayakta durabilen şirketler olarak bilinen ‘zombi şirketler’in sayısı, küresel anlamda arttı. Sermaye, emek ve mallar için genel olarak daha yüksek maliyetler, özellikle yüksek borca sahip şirketler arasında, temerrüt oranının artacağı yönünde beklentileri de yükseltti.

Başka bir finansal kriz mi?

2008 yılında kredi piyasalarının çöküşünün ardından borç verme kuralları sıkılaştırılmıştı. Yine de faiz oranlarının artırım hızı, finansal sistemde bazı bozulmalar yaşanacağına dair korkuları artırıyor. Eylül ayında, Birleşik Krallık emeklilik fonları tarafından rutin olarak kullanılan bir riskten korunma stratejisi, devlet tahvillerinin getirileri, kullanılan fonların izin verdiği seviyeden daha hızlı arttığı için geri tepti. Piyasa kargaşasını yatıştırmak için İngiltere Merkez Bankası'nın müdahalesi gerekti.

İyimser olmak için neden var mı?

Yine de iyimser olmak için birkaç farklı alanda makul nedenler bulunuyor. Şimdiye kadar, ABD'li tüketiciler ve kurumsal borç sahipleri genel olarak dirençli kaldı. Pandeminin ardından piyasalara kolay erişim, birçok şirketin borçlarını düşük faiz oranlarıyla yeniden finanse etmesini sağladı, bu da piyasaya hemen geri dönmek zorunda kalmayacakları anlamına geldi.

Aynı zamanda, pandemi döneminde yapılan teşvik ödemeleri ve ardından gelen yüksek ücretler, hanehalkları için bir miktar ekonomik yavaşlamayı savuşturmalarını sağlayacak bir yastık işlevi görüyor. Aynı zamanda, UBS Group AG raporunda da belirtildiği üzere, ipotek ve otomobil kredileri gibi tüketici yükümlülüklerindeki risk payı da 2006'dan bu yana düşüş eğilimi gösteriyor.

FED yavaş da olsa faizleri artıracak

Fed hamlesinin büyüklüğü konusunda önemli belirsizlik var

Fitch Ratings'ten ABD ve Euro Bölgesi için resesyon uyarısı

Ralli, resesyon gerçeğiyle tanışmak üzere

Resesyon endişeleri emtia piyasasını vurdu

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.