Köklü bir ekonomik ve finansal değişime sürükleniyoruz

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Uzmanlar ve ekonomistler derin bir resesyonun haberciliğini yapıyor. Neredeyse herkes ABD ekonomisini ve dünya ekonomilerini bir durgunluğun beklediğinden emin.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, Ekonomist El-Erian, beklenen resesyonun alışıldık durgunluklara benzemeyeceğini ve hem ekonomik hem finansal anlamda derin ve köklü bir değişime yol açacağını iddia ediyor. El-Erian, ekonomik çarkın ‘dönüş’üne değil, ‘dönüşüm’üne odaklanıyor.

Ekonomik ve finansal değişim

Fortune’dan Alena Botros’un haberine göre, üst düzey Ekonomist Mohamed El-Erian, sadece başka bir resesyona değil, ‘derin bir ekonomik ve finansal değişime’ doğru gittiğimizi söylüyor.

Yatırımcılar ve ekonomistler durgunluk alarmı veriyor. Ancak aylardır uyarı işaretlerinin arttığını gören Ekonomist El-Erian, bu potansiyel durgunluğun alıştığımızdan farklı olduğunu söylüyor. En iyi Fed ve piyasa gözlemcilerinden biri olan ve ekonomide ve piyasalarda bir süredir gördüklerinden hoşlanmadığını ifade eden El-Erian, Foreign Affairs için yaptığı yorumda, ekonomik zorlukları ,’geçici ve hızlı bir şekilde tersine çevrilebilir’ olarak görme eğilimi olduğunu yazdı ve Fed'in yüksek enflasyonun geçici olacağı şeklindeki ilk düşüncesine veya bir durgunluğun kısa olabileceğine dair fikir birliğine atıfta bulundu. El-Erian, “Dünya başka bir durgunluğun eşiğinde sallanmıyor. Dünya derin bir ekonomik ve finansal değişimin ortasında” diye ekledi.

Bir iş döngüsü, beklenen son noktasına ulaştığında ve bir sonraki döngü gerçekten yükselişe geçmeden önce bir durgunluğun meydana geldiğine dair ekonomik teoriye atıfta bulunan El-Erian, ancak tüm dünyanın açık şekilde deneyimlediği gibi, ‘mevcut iş çevriminden daha uzun süre dayanacak’ büyük değişiklikler nedeniyle ‘ekonomik çarkın’ bu kez bir dönüşü olmayacağını söylüyor. El-Erian, bir ‘dönüş’ten öte bir ‘dönüşüm’den bahsediyor ve o dönüşümün küresel ekonomi için yolda olduğunu gösteren üç eğilimin altını çiziyor.

Dünya ekonomisini dönüştüren üç ana trend

El-Erian, ilk dönüşüm eğiliminin, yetersiz talepten yetersiz arza geçiş olduğunu söylüyor. İkinci dönüşüm eğilimi olarak ise merkez bankalarından gelen sınırsız likiditenin sonunu gösteren El-Erian üçüncü olarak ise finansal piyasaların artan kırılganlığını gösteriyor.

Bunların ‘son birkaç yıldaki olağandışı ekonomik gelişmelerin çoğunu’ açıklamaya yardımcı olduğunu yazan ekonomist, ileriye baktığında, ekonomik şoklar ‘daha sık ve daha şiddetli’ hale geldikçe daha da fazla belirsizlik yaşanacağını öngörüyor. El-Erian, “Analistler henüz buna uyanmıyor” diye de ekliyor.

İlk değişim, tüm sistemin durması ve hükümetin teşvikiyle veya El-Erian'ın ‘muazzam yardımlar’ dediği ve ‘arzın çok ötesinde talep dalgalanmalarına’ neden olan pandeminin etkilerinden kaynaklanıyor.

Ancak El-Erian, zaman geçtikçe tedarik sorununun ‘pandemiden daha farklı ve fazla nedenlerden kaynaklandığının’ netleştiğini söylüyor. Ekonomist bunu, Rusya'nın yaptırımlar ve jeopolitik gerilimlerle sonuçlanan Ukrayna'yı işgalinin yanı sıra salgının getirdiği yaygın iş gücü kıtlığına da yoruyor. Tedarik zincirlerindeki bu kesintilerin 2019 dönemi tedarik zincirinin yeniden inşası yerine, şirketlerin üretimlerini evlerine yaklaştıran daha kalıcı bir değişim olan ‘yakın üretim’e yol açtığını ifade eden El-Erian, bunun da temelde ‘küreselleşmenin doğasındaki bir değişikliği’ yansıttığını iddia ediyor.

Finans piyasalarında artan kırılganlık

El-Erian, “Daha da kötüsü, küresel ekonomik manzaradaki bu değişiklikler, merkez bankalarının yaklaşımlarını temelden değiştirmesiyle aynı zamana denk geliyor” diyor. El-Erian, aylardır yaptığı gibi, özellikle Fed'i enflasyonun ekonomiye yerleşmesini tanımakta çok yavaş davranmakla ve ardından kaybedilen zamanı telafi etmek için yaptığı hızlı oran artışlarıyla eleştiriyor.

Enflasyon yükseldikçe, Fed agresif oran artışlarına yöneldi. Son dört faiz artışının tümü 75 baz puan olarak gerçekleşti ve faiz oranını yüzde 3,75 ila yüzde 4 aralığına yükseltti. Ancak El-Erian, yaklaşımdaki bu temel değişikliğin üçüncü soruna yol açtığını yazıyor. El-Erian, “Piyasalar, Fed'in kaybedilen zamanı telafi etmek için çabaladığını fark etti ve faiz oranlarını ekonomi için iyi olandan daha uzun süre yüksek tutacağından endişelenmeye başladı. Sonuç, finansal piyasa oynaklığı oldu” diyor.

Fed’in işi hiç olmadığı kadar zor

El-Erian, “Piyasalar, merkez bankalarından kolay para bekleyecek şekilde eğitildi ve bunun ‘ters etkisi’, ‘küresel finansal faaliyetin önemli bir kısmının’ diğer düzenlenmiş varlıkları arasında yer alan varlık yönetimine, özel sermayeye ve hedge fonlara akması oldu. Bu yıl kolay para döneminin sona ermesinden bu yana piyasalardaki dalgalanmalar, yatırım açısından önemli bir yığının yeni bir yuva araması olarak anlaşılabilir. Finansal piyasaların kırılganlığı da tam bu mantıkta yatıyor” diye yazıyor.

“Finansal sistemin kırılganlığı merkez bankalarının işini de zorlaştırıyor” diyen El-Erian, “Fed, normal ikilemiyle yani ekonomik büyümeye ve istihdama zarar vermeden enflasyonun nasıl düşürüleceğiyle yüzleşmek yerine şimdi bir üçlemle karşı karşıya: Enflasyonu düşürme, büyümeyi ve istihdamı koruma ve finansal istikrarı sağlama” şeklinde yazıyor.

El-Erian, ileriye dönük olarak, bu değişikliklerin ekonomik sonuçlarını tahmin etmenin daha zor olacağı anlamına geldiği sonucuna varıyor. Ve bu El-Erian’a göre mutlaka tek bir basit sonuç anlamına değil, daha ziyade bir ‘basamaklı etkinin yansıması’ anlamına geliyor; yani El-Erian’a göre bundan sonra ortaya çıkacak herhangi bir kötü olay muhtemelen bir başkasına yol açma potansiyeli taşıyor.

El Erian: Doların yükselişi ülkeleri iflasa sürüklüyor

El- Erian: Yatırımcıları zorlu bir dönem bekliyor

El-Erian: Fed direksiyon başında uyuyakaldı

Fitch Ratings'ten ABD ve Euro Bölgesi için resesyon uyarısı

Resesyon endişeleri emtia piyasasını vurdu

Morgan Stanley'den resesyon yorumu

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.