Kısa çalışma işsizlik maaşını etkiler mi?

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ İŞSİZLİK ÖDENEĞİ SÜRELERİNDEN DÜŞÜLECEK Mİ?
2011 yılından beri bir şirkette çalışmaktayım. İşyerinde geçen yıl nisan – haziran döneminde 3 ay kısa çalışmaya çıkartıldım. Yaz aylarında normal çalışmaya geçtik ancak kasım ayından beri yine kısa çalışmada bulunuyorum. Kısa çalışma bittikten sonra da ücretsiz izne çıkartılacağımız söylendi. İşten çıkarma yasağı sona erdiğinde işsiz kalma ihtimalim var? Sizden öğrenmek istediğim şu: Kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin desteği almış olmam, işsizlik maaşı almamı etkiler mi? Kısa çalışma ödeneği süreleri işsizlik maaşı hakkımı azaltır mı? İşsizlik maaşım neye göre belirlenir? (Hamdi A.)

İşten çıkarma yasağı şimdilik 17 Mayıs’a kadar uzatılmış bulunuyor. Cumhurbaşkanı kararı ile 31 Haziran’a kadar uzatılması da mümkün. Kısa çalışma ödeneği ise 31 Mart’ta sona eriyor. Şu an kısa çalışma ödeneği alan veya ücretsiz izine çıkartılmış olan çalışanlar, sizin gibi işten çıkarma yasağının sona ermesiyle işsiz kalabilecekleri endişesini taşıyor.

İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre, normalde kısa çalışma ödeneği işsizlik ödeneği sürelerinden indiriliyor. Örneğin, 1080 günden fazla primi bulunduğu için 10 ay işsizlik ödeneğine hak kazanan kişi 3 ay kısa çalışma ödeneği almışsa, işsiz kaldığında 10 ay değil de 7 ay işsizlik ödeneği alabilir.

Ancak, kanun, kısa çalışma ödeneği sürelerinin işsizlik ödeneği sürelerinden indirilmemesi yönünde karar alma konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki veriyor. Bu yetki kapsamında 30 Haziran 2020 tarihinde Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanı Kararı yayımlandı. Karar uyarınca, covid-19 pandemisi dolayısıyla verilen kısa çalışma ödenekleri, işsizlik ödeneğinden düşülmeyecek. Kısa çalışma ödeneği almış olan çalışanların işsizlik ödeneği konusunda hiçbir kaybı olmayacak.

Ücretsiz izne çıkartılanlara işsizlik fonundan yapılan nakdi ücret desteği ödemeleri geçici madde ile yapıldığı için, bu ödemelerin işsizlik ödeneğinden mahsup edilmesi söz konusu değil.

İşsizlik ödeneği, son 120 günlük dönemdeki brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Kısa çalışma ödeneği almış olanlara, ödenek bağlanmadan önceki brüt ücret üzerinden işsizlik ödeneği bağlanacak. Geçen yaz temmuz – ekim ayları arasında çalıştığınıza göre, o dönemdeki brüt ücretinizin yüzde 40’ı oranında işsizlik ödeneği bağlanır. Azami işsizlik ödeneği tutarı ise bu yıl uygulanmakta olan brüt asgari ücretin yüzde 80’ini, yani 2 bin 862 lirayı aşamaz.

İŞSİZLİK MAAŞI ALMIŞ KİŞİ YENİDEN NE ZAMAN ALABİLİR?
Çalıştığım işten 29.5.2018 tarihinde çıkartıldım ve 10 ay işsizlik maaşı aldım. 8.4.2019 tarihinde tekrar işe girdim. Bu tarihten itibaren 680 gün primim oldu. İşten çıkartılmam halinde tekrar işsizlik maaşı alabilir miyim? (Yücel A.)

İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmesi ve son 120 gün hizmet akdi ile çalışmak gerekiyor. İşsizlik ödeneği alınmaya başlandığı tarihten sonra bu süreler sıfırlanır. Sizin için yeniden işsizlik ödeneğine hak kazanma koşulları 8 Nisan 2019 tarihinde yeniden işe girdiğiniz tarihte başlar. O tarihten bu yana 680 gün işsizlik sigortası primi bildirildiğine göre yeniden işsizlik ödeneğine hak kazanırsınız. Ancak, işsizlik ödeneği süresi, prim gününe bağlı olarak belirleniyor. Asgari 600 prim günü olanlar 6 ay, 900 gün olanlar 8 ay, 1080 gün olanlar da 10 ay işsizlik ödeneği alabilirler. İşsizlik ödeneği aldıktan sonra yeniden çalışmanızdan dolayı 680 prim gününüz olduğu için tekrar işsiz kalmanız durumunda 6 ay süreyle ödenek alırsınız.

ÖNCEKİ ÇALIŞILAN İŞYERLERİNİN KIDEM TAZMİNATI SON İŞVERENDEN İSTENEBİLİR Mİ?
SGK’dan alınan kıdem tazminatı yazısıyla işçinin sadece son çalıştığı iş yerindeki kıdem tazminatı mı ödenir? Hep özel sektörde çalışmış olan işçinin tüm işyerlerindeki hizmetleri için değil, sadece son çalıştığı işyerindeki hizmet süresine göre mi kıdem tazminatı hesaplanır? (Recep N.)

İşveren, işçisinin kendi iş yerindeki çalışma süresine ait kıdem tazminatından sorumludur. Gerek 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü gibi yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirerek SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alanlar, gerekse emeklilik vs gerekçesiyle işten ayrılanlar sadece son çalıştıkları iş yerindeki hizmet sürelerine ait kıdem tazminatını alabilirler. Önceki iş yerlerine ait kıdem tazminatını son işverenden alamazlar.

3600 GÜNLE EMEKLİ OLACAK KİŞİ İÇİN SON BİR YIL YÜKSEK PRİM YATIRMAK GEREKİR Mİ?
Babam 1962 doğumlu, 01.08.1981 tarihinde sigorta girişi bulunuyor. Toplam 2000 gün SSK ve 1300 gün BAĞ-KUR’u bulunuyor. 3600 günden emekli olabileceğini söylediler. Son 300 günü yüksek primden yatırmak emekli aylığına etki eder mi? (Haşim P.)

Babanızın ilk sigorta girişi 1999 yılından önce olduğu için 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilir. Babanızın prim günü az olduğundan emekli aylığının da normalde düşük bağlanması gerekir. Ancak, emekli aylıklarının çok düşmesini önlemek amacıyla “alt sınır” uygulanıyor. Alt sınır uygulaması dolayısıyla babanızın emekli aylığı normalde olması gereken tutardan daha yüksek bağlanacağından, son bir yıllık dönemde yüksek prim ödemesine gerek bulunmuyor.

ASKERLİK BORÇLANMASI EMEKLİ AYLIĞINI ARTIRIR MI?
1973 doğumluyum. Toplam 6100 prim günüm bulunuyor. SGK’nın e-Devlet’teki hesaplama modülüne göre, şu an için 4.083 TL aylık ile 2024 yılında emekli olabileceğim görünüyor. Bir süredir çalışmıyorum. 1993-95 arası 540 gün askerlik yaptım. Askere giderken resmi olarak çalışmıyor görünüyordum. Şimdi prim borçlanması yapsam 20 bin lira ile 133 bin lira arası ödenebiliyormuş. Bunun emekli maaşına katkısı olur mu, emeklilik yaşını geri çeker mi? (Hakan D.)

İlk sigorta başlangıç tarihini belirtmemişsiniz ancak 2024 yılında emekli olabileceğinize göre, emeklilikte 51 yaşa tabisiniz. Bu durumda sigorta başlangıcınızın 23 Kasım 1989 veya daha önceki bir tarihte olması gerekiyor. Askere gitmeden önce sigortalı çalışmaya başladığınız için askerlik borçlanması emeklilik yaşınızı öne çekmez.

2021 yılında askerlik borçlanması yapanlar 540 gün için en alt tutardan 20 bin 606 TL, en üst tutardan ise 154.548 TL prim öderler. Emeklilik yaşını öne çekmeyecekse veya kıdem tazminatı alma hakkı sağlamayacaksa sadece emekli aylığını artırmak için askerlik borçlanması yapılmasını genel olarak önermiyorum. En düşük tutardan borçlanma yapsanız bile elde edeceğiniz 60-70 TL artışı 20-25 yılda telafi edebileceksiniz. O parayı yatırım olarak değerlendirseniz size daha fazla getirisi olabilir.

SGK’YA FAZLADAN YATIRILAN PRİM GERİ ALINABİLİR Mİ?
İki yıl önce babamın emekliliği için SGK’ya gittik. Sistemde işe giriş tarihinin 20.07.1992 olarak göründüğü, eksik prim günü bulunduğu, prim günlerini tamamladığında emekli olabileceği belirtildi. İki yıl bekleyip eksik prim günlerini borçlanarak tamamladık. Bu yıl emeklilik dilekçesi verdiğimizde işe başlangıç tarihinin 10.05.1978 olduğu anlaşıldı. Biz hem fazladan para ödemiş, hem de 2 yıl boş yere beklemiş olduk. Ödediğimiz parayı geri alabilir miyiz? (Sinan K.)

Babanız Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) iki yıl önce yazılı başvuruda bulundu ve yazılı olarak eksik prim günü bulunduğu cevabı verildi ise emekli aylığının iki yıl gecikmesi nedeniyle dava açarak hak ettiği tarihten itibaren ödenmeyen aylıkları talep edebileceğini düşünüyorum. Ancak, sonradan ödemiş olduğu primleri geri alması mümkün değil. Yazılı başvuru yapmayıp sadece sözlü bilgi verildi ise hiçbir hak iddia edemez.

Kısa çalışma ödeneği sona eriyor

Kısa çalışma ödeneği başvurusu için ek süre

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.