Kim traş olacak

Yunan ekonomisi zora girince 2010 yılında Avrupa Birliği (AB) ve Uluslararası Para Fonu (IMF) başta olmak üzere 240 milyar euro’luk ilk kurtarma paketi gelmişti. Bunun karşılığında Yunanistan maaşları düşürmeyi, emeklilik şartlarını zorlaştırmayı ve vergileri artırmayı kabul etmişti. Ülkenin şu andaki toplam borcu tam 316 milyar euro...

Geçen 5 yıl içinde Yunan ekonomisi biraz daha duruma gelse de Yunanlılar için hayat artık çok daha zor. 5 yıl önce işsizlik yüzde 12 iken şimdi yüzde 26 seviyesinde. Yunan gençlerin yarısı işsiz. Kriz dönemine göre ülke ekonomisi dörtte bir küçüldü. Ülke ancak geçen yıl hafif bir büyüme görebildi.

İşi olan Yunanlılar artık daha az ücretle yetiniyor. 2013 yılında maaşlar yıldan yıla yüzde 12 düştü. Düşüş trendi halen sürüyor. 2010’da 61 olan emeklilik yaşı 65’e çıktı. Yakında 67 olacak. Seçim sonrası gelen belirsizlik bankalardan yüklü miktarda mevduat çekilmesi ve ülkeden para kaçışı ile durumu daha da zorlaştırabilir.

Syriza’nın ülke borçlarının önemli kısmının silinmesi için uğraşacağı tahmin ediliyor. Finans dünyasında alacaklıların elinde tuttukları tahvillerin anapara ve faizlerinin bir bölümünden vazgeçmek zorunda kalmasına saç tıraşı deniyor.

Yunanistan’a borç veren ülkeler arasında başı çeken Almanya dün yeni bir saç traşının ihtimal dışı olduğunu belirterek ancak kurtarma paketiyle ilgili süre uzatmaya yeşil ışık yaktı.
Amerikan ekonomi gazetesi Wall Street Journal, Yunanistan’da genel seçimden zaferle çıkan tasarruf karşıtı Syriza, Almanya’nın başını çektiği Yunanistan’a borç veren ülkeler ile Avrupa Merkez Bankası - Uluslararası Para Fonu (IMF) arasında yaşanabilecek senaryoları soru - cevap yöntemiyle şöyle analiz etti: 

Yunanistan’ın iflasa sürüklenmesini veya bankacılık krizine girmesini engellemek için ne kadar süre var?

Syriza, Euro Bölgesi ülkeleri ve Uluslararası Para Fonu (IMF) Yunanistan’a yönelik kurtarma paketini uzatmayı konuşmak zorunda. Bu görüşme, kurtarma paketinin askıya alınan 7.2 milyar euro’luk diliminin serbest kalması ve Avrupa Merkez Bankası’nın Yunanistan’ın euro’da kalacağına emin olması açısından önemli.

Avrupa Birliği ile anlaşmaya varmak için son tarih Temmuz/ ağustos ayları... O tarihlerde Yunanistan, Avrupa Merkez Bankası’nın elindeki tahviller için ödeme yapmak zorunda. Bunun için de milyarlarca euro’ya ihtiyacı olacak. Ama Euro Bölgesi analistleri Atina yönetiminin IMF borçlarını geri ödemek zorunda olduğu mart ayında bile nakit sıkıntısına girebileceğini öngörüyor. Borç veren ülkelerle görüşmeler zora girerse, Yunanistan’dan sermaye kaçışının daha bile erken başlaması mümkün.

Danışmanlık şirketi Oxford Economics yöneticisi Gabriel Sterne, “Yunanistan’ın zamanı yok. İşler sıkışık bir hal alabilir. Bir tarafın geri adım atması lazım” diyor.

Syriza daha önce reddettiği tasarruf tedbirlerine razı olur mu?

Bankalardan panik halinde mevduat çekilmesine ve yeni bir ekonomik çöküntüye engel olmak için razı olabilir. Syriza, milli gelirin yüzde 2’si oranında bir faiz dışı fazlaya yönelik mali disiplin anlaşmasına sıcak bakıyor. Yunanistan’ın şu anki faiz dışı fazla hedefi yüzde 4.5 seviyesinde. Bu durumda Avrupa’nın, Yunanistan’a uygulanan faizleri düşürüp borçların vadelerini uzatması gerekebilir. 

Avrupa borçlar için neden kolaylık sağlasın?

2012 yılında benzer bir siyasi çalkantı döneminde Yunanistan’a yardım programına ince ayar yapılmıştı. Kurtarma programının hedeflerini, zamanlamasını ve finansmanını ele alacak yeni bir ince ayar kaçınılmaz. Ama yüzde 2’lik bir faiz dışı fazla için bile Syriza verdiği sözlerden ciddi bir U dönüş yapmak zorunda kalabilir.

Kurtarma programı için şart koşulan yapısal reformlar ne olacak?

Bu durum Syriza açısından mali politikada yapılacak bir U dönüşten daha zor. Syriza’nın ideolojisi özelleştirmeyi ve piyasa odaklı revizyonları reddediyor. Ancak bu reformlar Almanya ve diğer borç veren ülkelere göre Yunanistan’ın rekabet gücü kazanması açısından hayati önemde. Syriza ise değil reformları sürdürmek, atılan bazı reform adımlarını geri çekme taraftarı.

Orta bir yol bulunursa Yunanistan kurtulur mu?

Kesin değil. 2010 yılından beri kurtarma programını rayda tutmak zor oldu. Şu anki program da iyimser büyüme tahmini ve mali öngörülere dayanıyor. Program yine raydan çıkarsa, borç veren ülkeler daha fazla tasarruf ve reform için ısrarcı olacak. Bu durum Syirza’yı bir kırılma noktasına götürebilir. Syirza baskının altından kalkamazsa yine belirsizlik ve seçim gelir. Belki bu durumda muhafazakar Yeni Demokrasi tekrar iktidara taşınır.

Syriza ve borç verenler anlaşamazsa ne olur?

Endişeler yüzünden Yunan bankalarından mevduat çıkışı ve ülkeden para kaçışı başlayabilir. Bu durumda Avrupa Merkez Bankası bir karar vermek zorunda:
Ya Yunan bankalarına likidite sağlayacak, ya da parayı kesecek. Yunanistan bu durumda Güney Kıbrıs’ın daha önce uyguladığı gibi para kaçışını durdurmak için sermaye hareketlerini sınırlayabilir. Ama bu çözüm geçici olur. Syriza ya bir kurtarma paketine imza atacak, ya da drahmi basıp finans sisteminin çökmesini engellemeye çalışacak.

Almanya geri adım atar mı?

Almanya Başbakanı Merkel, Yunanistan’ın euro’dan ayrılmasının (Grexit) önlemek istiyor. Euro’yu bırakan bir Yunanistan’ın yaşayacağı finans krizi, verdiği borçlardan dolayı Almanya’da da ciddi kayıplara yol açar.
Ama Almanya, reformdan kaçan bir Yunanistan’ı desteklemenin Euro Bölgesi için ölüm fermanı olduğunu düşünüyor. Bu durumda diğer borçlu Avrupa ülkeleri de Berlin’e şantaj yapıp borçlarını azaltmanın yolunu arayabilir. İnatçı bir Yunanistan’ı fonlamanın bedeli, Yunanistan’ın euro’dan çıkışından pahalıya mal olabilir. Syriza geri adım atmazsa Almanya istemeye istemeye Yunanistan’a veda eder.  

Syriza geri adım atar mı?

Mevduat çıkışı ve panik olursa, bir ihtimal. Böyle bir durumda zaten Syriza bölünebilir ve iktidardan düşebilir. Bu durumda yeni seçim olur. (Milliyet)

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.