Kapalı madende 6 kat fazla üretim!

Peşpeşe yaşanan kazalar nedeniyle gözler madenlerdeki çalışma koşullarına çevrilirken, eksiklik ve tehlike nedeniyle kapatılan madenlerden kömür çıkarılmaya, devletin de bundan payını almaya devam ettiği ortaya çıktı. 

Neşe Karanfil'in Hürriyet'teki haberine göre TBMM KİT Komisyonu’nun 22 Ekim’deki toplantısında, Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun hesapları görüşülürken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın kapattığı bir madende rödovans taahhüdünün 6 katı üretim yaptığı ve devlete de rödovans payını ödediği tutanaklardan anlaşıldı. 

MİLLETVEKİLLERİ ŞAŞIRDI

KİT Komisyonun tutanaklarına göre CHP Adana Milletvekili Turgay Develi, Taşkömürü Kurumu’nun üretiminin yıllara göre azaldığını buna karşılık rödovans anlaşması yaptığı firmaların üretimlerinin her yıl arttığını söyledi. Develi, 2012 yılında yapılan üretimlerde 180 bin ton planlanırken, anlaşma yapılan 12 şirketin 380 bin ton üretim gerçekleştirdiğini kaydetti. Sayıştay’ın raporuna atıfta bulunan Develi, “139’uncu sayfada (Burada sorgulanması gereken diğer bir husus da iş güvenliği noksanlıkları nedeniyle, firma iş yerleri noksanlıklar giderilinceye kadar üretime kapatılırken firmanın 8.610 ton 2012 yılı taahhüdünün 6.3 kat üzerinde 54.409 ton üretimi nerede ve nasıl yaptığıdır” diyor. Firma kapalı iş güvenliğinden dolayı, üretimi 6.3 kat artmış” dedi. Develi, üretim artışında hayali olarak tartım olup olmadığını da sordu. Komisyon’un AK Partili üyesi Mehmet Domaç ise, “İş sağlığı ve iş güvenliği açısından kapatılan bir ocak çalışıyor, üstelik de 6 kat fazla çalışıyor. Bir suç işleniyor. 6.3 kat artması üretimin neyle açıklanacak, çünkü iş kazalarının çok büyük bir kısmı bu üretim artışına zorlamaktan kaynaklanıyor” dedi. Yine AK Partili Gülay Dalyan da, “Böyle bir şey varsa bu büyük hata” dedi. 

SAYIŞTAY: KURUMUN BİLGİSİ DAHİLİNDE

TTK Yönetim Kurulu Başkanı Burhan İnan ise verdiği yanıtta, rödovans olarak verilen sahalardan kömür almadıklarını, ton başına para aldıklarını, firmaların taahhüt ettikleri miktarı üretmese bile aldıklarını söyledi. Toplantıda Sayıştay temsilcisi, sahanın Maria sahası olduğunu belirterek, “Bu saha Çalışma Bakanlığı iş müfettişleri tarafından 2012 yılı Mart ayında kapatılıyor. Dolayısıyla, 2012 yılı üretimi taahhüdünün 6.3 kat üzerinde. Biz bunun sorgulanmasını istiyoruz yani ocaklar kapatılırken bu üretimi nerede ve nasıl yaptığını” dedi. Komisyon Başkanı Hasan Fehmi Kınay’ın, “Peki, ocak kapalıyken 54.900 ton rödovans Türkiye Taşkömürü İşletmelerine rödovans bedeli olarak ödeniyor değil mi?” sorusuna Sayıştay temsilcisi, “Rödovans bedeli olarak ödeniyor, kurum da tahsil ediyor, onun da bilgisi dahilinde yani” yanıtını verdi. Başkan Kınay ise, “Ama kapalı ocak” sorusunu yöneltince Sayıştay temsilcisi, “Evet, iş güvenliği müfettişleri tarafından sakıncalı görülerek kapatılmış. Kapalı olduğu halde rödovans bedeli tahsil ettiğinize göre de burada bir üretimin yapıldığını da biliyorsunuz demektir, onun izahını istemiştik” dedi. Milletvekilleri 4, 5, 6, 7 numaralı ocaklarla ilgili detaylı yanıt verilmesini istedi. 

264.4 bin lira indirim aldı

KİT Komisyonu’nda tartışma konusu olan konuya ilişkin tespitlere Sayıştay, Türkiye Taşkömürü Kurumu Karadon Müessessesi 2012 yılı raporunda yer verdi. Karadon Zonguldak bölgesini kapsıyor. Raporda, Maria Sahası için 2004’te Yanarelmas Madencilik (Kuzey Madencilik) firması ile 10 yıllık redevans anlaşması yaptığı, yer tesliminin 2005’te yapıldığı belirtildi. Firmanın 2012 taahhüdünün 8.610 ton rödovans bedelinin de 21.47 lira olduğunun belirtildiği raporda, 2012’de fiili üretimin 54.409 ton olduğu taahhüdünün yüzde 50 fazla olduğu için rödovans bedelinden yüzde 25 indirim aldığı belirtildi.  
Sayıştay, “Burada sorgulanması gereken diğer bir husus da, iş güvenliği noksanlıkları nedeniyle firma işyerleri, noksanlıklar giderilinceye kadar üretime kapatılırken, firmanın 8.610 ton 2012 yılı taahhüdünün 6.3 kat üzerinde 54.409 ton üretimi nereden ve nasıl yaptığıdır. Yapılan bu üretimin Kurumca onaylanan işletme projesi ve iş programına uygunluğunun firma işyerlerinin kapalı kaldığı süreler de dikkate alınarak sorgulanması gerekmektedir” uyarısını yaptı. 
Sayıştay’ın raporunda söz konusu şirketin 8.610 taahhüdü üzerinden 1 milyon 168 bin 163 lira taahhüt ettiği, fazla üretim ve iş güvenliği indirimlerinden sonra indirimli redevansın 903 bin 777 liraya düştüğü görüldü. Aynı bölgede başka şirketlerin de fazla üretimden dolayı aldıkları indirimlere yer verildi. 
Bu bölgede 12 sahada firmalar 189 bin 850 ton taahhüt ederken, 347 bin 567 ton üretim yaptılar. Taahhüt edilen rödevans bedeli 7.4 milyon liraydı. Fazla üretim sonucu ödenecek bedel 6.6 milyon liraya düştü. Örneğin Demir Maden, 18 bin 800 ton taahhüne karşılık 60 bin 647 lira üretim yaparak, ödemesi gereken 1 milyon 311 bin 176 lirayı, 1 milyon 63 bin liraya düşürdü.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.