İŞTE İMKB'DE YENİ DÖNEMİN AYRINTILARI

SPK tarafından 23 Temmuz’da yapılan ABC düzenlemesi bugün devreye giriyor. “ABC Düzenlemesi” denilen bu düzenleme ile İMKB Hisse Senetleri Piyasası’nda işlem gören şirketler belirli kriterlere bağlı olarak A, B ve C olmak üzere üç gruba ayrılacak. SPK’yı böylesine bir karar almaya sevk eden, bugüne kadar manipülasyonla mücadelede başvurulan yöntemlerden bir sonuç alınamaması ve yeni bir mücadele anlayışına ihtiyaç duyulmasıdır. Bu sınıflandırmanın temelinde Şirketin halka açıklık oranı esas alınıyor. Likiditesi yani halka açıklığı en az olan şirketler C grubuna alınacak. C grubunu A ve B grubundan ayıran en temel özellik, C grubunda sürekli müzayede değil, tek fiyat sisteminin uygulanacak olmasıdır. Ayrıca, C grubundaki hisselerde veri yayın ekranlarından tek satır görünecek. C grubu temelsiz fiyat artışları ile balon oluşturan hisselerle manipülasyona uğrama ihtimali çok yüksek olan şirketleri kapsayacak ve bu haliyle yatırımcıları uyaracak. B grubu ise likiditesi nispeten düşük ve C grubuna girme potansiyeli taşıyan şirketlerden oluşacak. Ayrıca Gözaltı Pazarı’nda yer alan tüm şirket payları C grubuna dahil edilecek. 1- DÜZENLEME HALKA AÇILMALARI ENGELLEMEZ İlk halka arzlar için SPK özel bir istisnayı devreye sokarak, ilk halka arzlarda üç ay süreyle ABC düzenlemesi uygulanmayacağı kuralını getirdi. Yeni halka arzlarla borsaya gelecek şirketlerin çoğunluğunun B grubu statüsünde olduğu ve bu haliyle bu sınıflandırmanın halka açılmaların önünü kesebileceği algısının doğru olmadığını SPK ve İMKB Başkanları her fırsatta dile getiriyorlar. B ve C grubuna girmek sadece o şirketin Borsada işlem gören hisselerinin azlığı, sığlığı ile ilgili bir husus ve bu düzenleme tamamen şirket hisselerinin ikincil piyasalarda işlem görme esaslarıyla ilgili. Bu haliyle B ve C grubu tam tersine şirketleri koruyan bir düzenleme. Ayrıca, şunu belirtmek gerekir ki, ABC düzenlemesi sadece Hisse Senetleri Piyasası için geçerli, Gelişen İşletmeler Piyasası için geçerli değil. Bu nedenle, sanıldığı gibi, ABC düzenlemesi KOBİ’leri etkileyecek bir etkiye sahip değil. 2- YATIRIM ORTAKLARI İÇİN İSTİSNA SPK geçen hafta yaptığı bir başka düzenleme ile menkul kıymet yatırım ortaklıkları (MKYO) ile gayrimenkul yatırım ortaklıkları (GMYO) ve girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının (GSYO) konumunu değiştirdi. Güncelleme anlamındaki bu yeni düzenlemeye göre, MKYO’nun borsa fiyatı, birim pay değerinin 1.5 katı ise bu durumda bu MKYO’nun hisseleri B grubunda; 2 ve daha fazla katı ise C grubunda işlem görecek. GMYO ve GSYO ise, bu 1.5 ve 2 kuralının dışında kalacak ama ABC düzenlemelerinin diğer kurallarına tabi olacak. Örneğin piyasa değeri 10.000.000 TL’nin altında kalan GMYO ve GSYO’lar B grubu işlem kurallarına tabi olacak. Öte yandan, Borsa yatırım fonlarının payları da ABC düzenlemesi kapsamı dışında. 3- KREDİLİ İŞLEM YASAK A ile B grubu arasında tek fark var. B grubunda kredili işlem ve açığa satış yapılamıyor. B grubundaki paylar kredili işlemlerde teminat olarak da kullanılamayacak. Aynı kurallar C grubu için de geçerli. Bu noktada en çok sorulan soru, daha önce krediye konu olan paylarda kredilerin tasfiyesinin 1 Ekim’de mi olacağı. Bu sorunun cevabı, İMKB’nin krediye konu menkul kıymetler listesinden çıkma kurallarında mevcut. Yani, 1 Ekim’de ABC düzenlemesi nedeniyle B ve C grubuna giren paylarda kredi tasfiyesi hemen değil, bir geçiş dönemi ile bir sonraki kredili işleme konu payların listesinin oluşturulma dönemine kadar yapılabilecek ki bu da yaklaşık üç aylık dönem demek. Bu nedenle, aracı kurumların kredili hesapların tasfiyesinde panik yapmalarına gerek bulunmuyor. 4- ‘BİLDİRİM FORMU’ ÇOK ÖNEMLİ B ve C gruplarındaki şirket paylarında ilk defa işlem yapacak yatırımcılar ABC kurallarını gösteren bir “bildirim formu”nu okuduklarını telefonla, internet üzerinden ya da imzalı olarak belirtecekler. SPK’nın aracı kurumlara gönderdiği talimatta, yıl sonuna kadar B ve C grubunda bulunan bir hissede yapılacak ilk işlemden önce duyurunun müşterilere yapılmış olması lazım. Yılbaşından sonra ise her bir hisse için duyuru yapılması isteniyor ki, bu hem aracılara hem de müşterilere gereksiz bir yük olacak. Tüm bu işlem kurallarına ek olarak, İMKB gözetim amacıyla yeri geldiğinde seans durdurma ve brüt takas uygulamasını tüm gruplar için (A, B veya C) yapabilecek. 2011 yılı başından itibaren seans durdurma ve brüt takas uygulaması otomatik halde sistem tarafından yapılacak. 5- DİĞER ENDEKSLER ETKİLENMEYECEK ABC düzenlemesinde, listeler 3 ayda bir ilan edilecek. Listelerin belirlenmesinde, şirketlerin “fiili dolaşımdaki pay oranı” esas alınacak. İMKB endekslerinin hesaplanmasında şu anda fiili dolaşımdaki pay oranı kullanılması gibi bir uygulama bulunmuyor. Endekslerin hesaplama yönteminde henüz ABC düzenlemesi kapsamında bir değişiklik yapılmamıştır. Ancak C listesinde yer alan hisseler İMKB 100 Endeksi kapsamına kesinlikle dahil edilmeyecektir. 6- İŞLEM HACMİNE OLUMLU YANSIYABİLİR Tüm bu düzenlemelerin iki temel amacı var. Birincisi uzun yıllardan beri İMKB’nin imajını bozan ve yatırımcıları kaçıran manipülatif işlemleri önlemek. İkincisi ise, manipülasyon olmasa bile spekülatif balon olarak adlandırılan, şirket temel göstergelerinden çok uzaklaşan fiyatların oluşmasını önlemek. Aslında özel işlem şartları getirilen B ve C grubundaki şirketlerin hisselerindeki işlem hacmi tüm şirketlerin hisselerin işlem hacminin % 5’inin altında. Bu nedenle, İMKB açısından endişe edecek bir durum olması söz konusu değil. 1 Ekim’de işlem yasakları kalkacak yatırımcılardan sadece birinin işlem hacminde % 5’lik bir paya sahip olduğu düşünüldüğünde 1 Ekim’de genel işlem hacminde düşüş değil artış beklemek gerektiği kanaatindeyim. Eski bir SPK’lı olarak şunu belirtmeden geçmek yanlış olurdu: SPK ve İMKB ne kadar isabetli ve etkili gözetim ve denetim yapsa da çok çeşitli nedenlerle piyasada bir manipülasyon (piyasa dolandırıcılığı) riski her zaman vardır. Bu risk dünyanın en iyi düzenlenen, gözetlenen ve denetlenen piyasalarında da var. Bu gerçeği de her zaman dile getirmekte yatırımcılar açısından fayda var. İBRAHİM HASELÇİN / HABERTÜRK

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.