İran’la değiş-tokuş dönemi

İran’la doğalgaz ve petrol ticaretinde Washington’un dolar, altın ve euro ile ödeme yapılmasını engelleyen baskıları karşısında çıkış yolu arayan Ankara ile Tahran yeni bir çözüm yolunda buluştu. Ufuk Şanlı, Vatan Gazetesi’ndeki köşesinde ‘değiş-tokuş’u yazdı.
İran, enerji satışına karşılık Türk tersanelerinden imal edilmiş sahil güvenlik botu ile hafif gemi almak istiyor. 3 milyar dolarlık bu dev değiş- tokuş anlaşmasında son sözü Ankara söyleyecek.
İran’dan milyarlarca dolarlık petrol ve doğalgaz alan Türkiye borcunu ödeme noktasında ciddi bir açmazla karşı karşıya. ABD yönetiminin dolar ve euro ile ödeme yapılmasını engelleyen yaptırımları yüzünden ‘altın’a yönelen tarafların bu hamlesi bir kez daha Washington tarafından veto edildi. Altının bir ödeme aracı olarak kullanılmasından rahatsız olan Washington yönetiminin 6 Şubat’ta bunu da engelleyen yeni bir yaptırım paketi açıklaması Ankara’yı yeni arayışlara itti.
Yeni yaptırımlara göre İran Türkiye’den para yerine ilaç, gıda ve sanayi ürünleri alabiliyor.
Yani İranlılar sattıkları petrol ve doğalgazın karşılığında Türkiye’den mal ve hizmet almak zorunda. Yaptırımların 20 milyar dolarlık bir değiş-tokuş ekonomisi yaratacak olması Türk şirketlerini heyecanlandırıyor. Bu süreci fırsata dönüştürmek isteyen sektörlerin başında da gemi inşa sanayicileri geliyor.
3 milyar dolarlık pasta
Adının açıklanmasını istemeyen bir tershane yöneticisi, “İranlılar alacaklarına karşılık mal almak zorunda. Bu noktada Türk tersanelerinden gemi satın almak istiyorlar. Sahil güvenlik botları, arama-kurtarma gemileri, nehir gemileri ve küçük tonajlı yük gemilerine ilgileri büyük. Bu konudaki talepler Ankara’ya iletilmiş. Şimdi Ankara’dan gelecek cevabı bekliyoruz” dedi.
Sektör temsilcilerinin verdiği bilgilere göre İranlıların siparişlerinin büyüklüğü 2.5 ila 3 milyar dolar arasında değişiyor.
Şartlar oluşursa biz hazırız
Vatan’ın sorularını yanıtlayan Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Başkanı Murat Kıran da gelişmeleri doğruladı. Kıran, uluslararası yaptırımların Türk şirketlerine yeni imkanlar yaratacağına işaret ederek, “Devlet büyüklerimiz uygun görürse biz bu işe gireriz. Eğer şartlar oluşur ve izin çıkarsa uzun zamandır durgunluk içindeki sektör ciddi bir dinamizm kazanmış olur” yorumunu yaptı.
Bot yapımında markayız
Küresel talepte yaşanan daralma yüzünden ciddi bir darboğaza giren tersanecilik sektörünün ihracatı son dört yılda yüzde 60 düşüşle 1.1 milyar dolara geriledi.
Dolayısıyla Tahran’la yapılacak barter anlaşması sektöre ciddi anlamda nefes alma imkanı sağlayacak. Türk tersaheneleri karakol botu ve arama-kurtarma gemisi alanında uluslararası üne sahip.
Türkiye’de imal edilen çeşitli tiplerdeki botlar; Romanya, BAE, Malezya, Gürcistan, Mısır ve Pakistan’a ihraç ediliyor. Siparişlerin toplam büyüklüğünün 2 milyar doları aştığı ifade ediliyor.
Yıldız, ‘Patates bile olur’ demişti
Enerji Bakanı Taner Yıldız, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarının sorulması üzerine “Enerji Bakanlığı’nı sadece doğalgaz temini ilgilendirir. Karşılığında ne verildiği bizim için önemli değil, patates bile olur” karşılığını vermişti. Yıldız, takas işleminin bir şekilde gerçekleşmesi gerektiğine işaret ederek, “Aksi halde ABD, İran’ı değil, Türkiye’yi cezalandırmış olur” demişti.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.