İlber Ortaylı: Onlara kalsa o eserler yağmalanırdı

Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayed’in sosyal medyada Fahreddin Paşa’yı ‘hırsız’ olarak gösteren paylaşımı büyük tepkiye neden oldu.

Mondros Mütarekesi’ne rağmen Medine’yi İngilizlere karşı 3 ay daha savunmaya devam eden ‘Çöl Kaplanı’ lakaplı Fahreddin Paşa, Mescidi Nebevi’deki hediyeleri İstanbul’a gönderdi. Osmanlılar döneminde Surre Alayları’yla Medine’ye giden hediyelerin de aralarında bulunduğu kutsal emanetlerin İngilizlerin eline geçmesi önlendi.

Topkapı Sarayı’nda bugün Medine Defteri ismiyle saray envanterine kayıtlı 745 kalem eser mevcut. Bunların bazıları bir birim görünse de içinde 30 farklı eser de bulunuyor. Bunlar büyük elmas parçaları, gümüş, altın külçeler, şamdanlar, avizeler, kandiller, askılar, yelpazeler, nadir yazma eserler ve Kur’an-ı Kerim mahfazaları, Hırka-i Saadet mahfazaları gibi maddi ve manevi bakımdan paha biçilmesi mümkün olmayan eserler. Bu eserlerin bir kısmı Hazine ve kutsal emanetler bölümünde, bir kısmı ise depolarda korunuyor.

BİLMEDEN AHKÂM KESİYORLAR

Ömer Erbil'in Hürriyet'teki haberinde, Topkapı Sarayı’nda koruma altına alınan eserler için konuşan Prof. Dr. İlber Ortaylı, BAE Dışişleri Bakanı Zayed’e tepki gösterirken şöyle dedi: “Mescidi Nebevi’de önemli hediyeleri Fahreddin Paşa İstanbul’a gönderdi. Bu hediyeler her yıl bizden gidiyordu. Pırlanta, zümrüt gibi değerli taşlarla süslü avizeler, askılar, şamdanlar Topkapı Sarayı’nda koruma altına alındı. Gözümüz gibi baktık biz onlara. Emanet dedik. Onlara kalsa yağmalarlardı. Birleşik Arap Emirlikleri daha dünyada yoktu. Cahil adamlar. Bildikleri bir şey yok çıkıp ahkâm kesiyorlar. Anlaşmalı teslim ettik şehri. Askerlerimizi bile esir almadılar. Topkapı Sarayı’nda bu eserler yıllardır koruma altında ve sergileniyor.”

AŞİYAN’DA YATIYOR

Medine kahramanı Ömer Fahreddin Türkkan Paşa, 1948 yılında vefatının ardından vasiyeti üzerine İstanbul Aşiyan Mezarlığı’na defnedildi. Kendisi gibi asker olan oğulları tarafından mezarı bir aile kabristanına dönüştürüldü. Eşi Sıdıka Türkkan da 1959 yılında yanında toprağa verildi.

EN KÜÇÜK OĞLU ŞEHİT DÜŞTÜ

En küçük oğlu Yüksek Makine Mühendisi Ayhan Türkkan, 1955 yılında Hava Kuvvetleri’nde yedek subay olarak askerliğini yaparken vefat edince babası ve annesinin yanına defnedildi. 1978 yılında vefat eden kızı Suphiye Türkkan, emekli general olan oğlu Mehmet Selim Türkkan ile gelini Ayşe Nermin Türkkan ve bir dönem Kırklareli milletvekilliği yapan büyük oğlu emekli general Mehmet Orhan Türkkan da aile mezarlığında. Türkkanların mezar taşlarının büyük bir bölümü zamanla silinmeye başladı. Sadece Fahreddin Paşa’nın mezar taşındaki yazı yenilenmiş, “Birinci Cihan Harbi’nde Medine’nin Kahraman Müdafi-i” yazıyor. Geçen ay ölüm yıldönümünde mezarı bayraklarla donatıldı. 

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.