İKİNCİ DİP YAŞANACAK MI?

Melis Şenerdem /MİLLİYET Küresel ekonomi krizin artçı etkilerini üzerinden silkelemeyi başaracak mı, yoksa ikinci bir dip kaçınılmaz mı? Bugünlerde ekonomi çevrelerinin neredeyse üzerinde kafa yorduğu tek konu bu. Hafta içinde iki ayrı ülkede düzenlenen iki farklı ekonomi konferansında çift dip sorusu üzerinde bir hayli mesai yapıldı. İtalya’da Como Gölü kıyısında düzenlenen Ambrosetti Forumu’ndaki genel hava belki kriz kahini Nouriel Roubini’nin de bu toplantının önemli katılımcılarından olması nedeniyle karamsardı. Buna karşılık Türkiye Ekonomi Kurumu’nun Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) düzenlediği konferansta söz alan ekonomistler ikinci dip yaşanmayacağı konusunda daha iyimserdi. Teşhiste zayıf, otopside iyi Akdeniz kıyısındaki iki ülkede ekonomistlerin bu kadar zıt öngörülerde bulunmasını belki de en iyi açıklayan, bir akademisyenin sohbet sırasında yaptığı şu benzetme oldu: “Doktorların hastaya teşhis koyarken yanılma payları yüzde 1’e kadar düşebilir. Ama biz ekonomistlerin teşhislerinde bu oran genellikle yüzde 70 civarında kalır. Ama olay yaşandıktan neyin yanlış gittiğini çok net söyleyebiliriz. Galiba adli tıp bize daha çok uyuyor”. KÖTÜMSERLER ’Elimizdeki kurşunlar azalıyor’ Ambrosetti Forum’da söz alan New York Üniversitesi ekonomi profesörü Roubini, ABD ve Avrupa ekonomileri çift dipten kaçmayı başarsa bile görünümün resesyon yaşanıyormuş gibi olacağını söyledi. Profesör, daha önce de ABD’de resesyon ihtimalinin yüzde 40’tan fazla olduğunu açıklamıştı. Roubini, ABD’de sayısı 800’ü aşan küçük ve orta büyüklükteki bankaların yarısından çoğunun iflas etmesinin yüksek bir risk olduğunu belirtirken, “Mali politika ve para politikası açısından elimizdeki kurşunlar azalıyor. Bankalar 3 trilyon dolarlık rezervin üzerinde oturuyor ama harcamıyorlar. Fed’in yapacağı yeni bir nicel gevşemenin etkisiz kalacağını düşünüyorum” dedi. Ambrosetti Forumu’na katılan tarihçi Niall Ferguson, ABD’nin kamu borcunun gayri safi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 66’yı bulduğunu, yüzde 100’leri görebileceğini belirtirken, “Çok yakında ABD borç geri ödemelerine ulusal güvenlik bütçesinden fazla ödeme yapmak zorunda kalacak” sözleriyle durumun ne kadar vahim olduğunu ortaya koydu. İYİMSERLER ’Yatırımlar yeniden küllerinden doğar’ KKTC’deki konferansta söz alan Columbia Üniversitesi profesörü Guillermo Calvo ise sistemde yeterli likidite olduğu inancının korunması halinde yeni bir durgunluk döneminin atlatılabileceğini söyledi. Calvo, “ABD’de ikinci bir dip Fed’in daha fazla likidite sağlaması ve kredi sıkışıklığını telafi etmesiyle önlenebilir. Bu durumda yatırımlar küllerinden yeniden doğar” dedi. Konferansta konuşan Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz da en kötüsünün artık geride kaldığını belirtirken, “Bence en azından başlangıcın sonunu geride bıraktık... Ancak toparlanmaya giden yol uzun ve engebeli” dedi. Yılmaz, küresel ekonominin beklentilerin kötüleştiği bir döneme girdiğinin açık olduğunu söylese de yeni dip yaşanmama olasılığının daha güçlü olduğunu belirtti. AMERİKA ABD toparlanmada ümit vermiyor Çift dip senaryosunun gerçeğe dönüşmemesi için herkesin hemfikir olduğu nokta küresel ekonominin hala bir numarası olan ABD’de toparlanmanın bir an önce güçlenmesi gerektiği. ABD ekonomisine ilişkin veriler bu konuda çok umut vermiyor. Bilançosu yaptığı tahvil alımları nedeniyle kriz öncesine kıyasla iki katına çıkan ABD Merkez Bankası Fed, şimdilik durumu tahvil portföyünü küçültmeden, vadesi dolanların yerine yeni alımlar yaparak idare etme niyetinde. Başkan Barack Obama ise Kongre seçimlerine iki ay kalmışken ikinci bir teşvik paketi açıklamayı düşünmüyor. Krizin en yoğun döneminde açıklanan yaklaşık 800 milyar dolarlık paketin işsizliği aşağı çekmede etkili olamaması, hatta işsizliğin rekor seviye olan yüzde 9.5’e çıkmış olması, bütçe üzerine yeni yükler getirecek bir paketin o kadar kolay kabul görmeyeceğine işaret ediyor. İkinci teşvik beklenmiyor Kongre seçimlerine kadar Obama yönetiminin toparlanmayı güçlendirmek için atacağı adımlar işe alımları artırmak yeni vergi indirimi getirmek, mevcut indirimleri sürdürmek ve önceki teşvik paketi kapsamındaki harcamaları sürdürmekle sınırlı kalacak gibi. Obama’nın salı günü mortgage kredisiyle ev alan ancak krizde evlerinin değeri kullandıkları kredinin altına düşenlere yönelik bir yeniden finansman uygulaması açıklayacak olması da bu kapsamda değerlendiriliyor. ‘Atlantik’in iki yakasında toparlanma için fırsat var’ Avrupa Merkez Bankası Başkanı (ECB) Jean-Claude Trichet, Atlantik’in her iki yakasında da ekonominin toparlanması için büyük fırsat olduğunu söyledi. Trichet, Figaro gazetesine açıklamasında Avrupa’da çift dipli resesyon öngörmediğini belirtirken, Euro Bölgesi’nin kamu borcunu azaltmak için çok büyük çaba göstermesi gerektiğini belirtti.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.