Hisse geri alımlarında düşüş hangi alanı yükseltti?

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Hisse geri alımlarının yükselişinde oldukça büyük karmaşa yaşandı. Akademisyenler ve siyasetçiler hisse geri alımlarına hiçbir zaman olumlu bakmadı. Yakın zamanda ise ABD’de kurumsal şirketlerin geri alımlarını vergilendirmek amacıyla bir yasa tasarısı sunuldu. Doğru koşullar altında hisse geri alımları fayda sağlayabilir. Hisse geri alımları şirketlere, dönemsel olarak hissedarlara sermaye dönüşünde esneklik sağlayabilir, birçok ülkede temettülerde vergi avantajı sunabilir ve yatırımcılara yukarı yönlü potansiyeli olan şirketlere yatırım yapma imkanı tanıyabilir.

Ancak olumsuz yanları da bulunuyor. Hisse geri alımlarına yönelik yaygın eleştirilerden bir tanesi, bu pratiğin parayı şirketin büyümesi için yapılacak yatırımlardan uzaklaştırıyor olması. Forbes’un haberine göre hisse geri alımlarının ABD Kongresi tarafından şimdilerde ateş hattında bırakılmasının nedenlerinden bir tanesi de, hisse geri alımlarının bilançoları şişirmek için kullanılabiliyor olması. Aynı zamanda bu temelde yönetici ödenekleri de manipüle edilebiliyor.

Hisse geri alımlarının zamanlaması da kötü yapılabiliyor: Şirketler, iyi dönemlerinde ve sermaye fazlası olduğu zamanlarda ve hisse fiyatları zirve noktasına yakın olduğunda hisse alımı gerçekleştiriyor. Ancak bu durum “düşükten al, yüksekten sat” felsefesiyle tamamen zıt. Hisselerini pandemi öncesinde satın alıp, daha sonra bilançolarında nakit bulunduramayan birçok şirket örnek gösterilebilir. Hisse geri alımı, piyasa değerlemeleri düşük olduğunda en büyük faydayı sağlıyor.

Ancak bir kriz döneminde hisse geri alımı yapmak isteyen şirket oldukça nadir görülüyor. 2020 yılında şirketler hisse geri alımı programlarında kısıtlamalara gitti ve 300 milyar dolarlık düşüş görüldü. Buna rağmen hisse geri alımları ve gelirler arasındaki oran yükselirken, gelirler düştü. MSCI All Country Wold Index’te yer alan şirketlerin harcama analizlerine göre, 2020 yılında 758 milyar dolar hisse geri alımı için kullanıldı. Bu rakam ise 2019 yılında 1,054 trilyon dolar seviyesindeydi.

borsagundem.com'un derlediği bilgilere göre sermaye dağılımını sınırlandırma kararı bazı şirketler için gönüllü, bazıları için düzenleyicilerin baskısı altında gerçekleşti. Avrupa Merkez Bankası ve ABD Merkez Bankası’nın (FED) hisse geri alımlarına getirdiği pandemi yasağı, bu trendde belirleyici rol oynadı. Bu nedenle de hisse geri alımı için kullanılacak olan sermaye başka alanlara harcandı. Yakın zamanda ortaya konan veriler, şirketlerin hissedarlara daha az para verirken, araştırma ve geliştirme, sabit getirili varlıklar gibi alanlara daha fazla yatırım yönelttiğini gösteriyor.

Araştırma ve geliştirme (AR-GE) yatırımları son 20 yılın en yüksek seviyelerine yükseldi ve toplam harcamaların %10,9’unu oluşturdu. Bu rakam birçok sektördeki harcamaları da kapsıyor ve yalnızca aşı geliştirme çabası içindeki sağlık ve ilaç sektörüne özel değil. AR-GE alanında 2020 yılında en büyük harcamaları yapan şirketler arasında Merck ve Pfizer da bulunuyor. Ancak aynı zamanda Facebook, Amazon, Microsoft ve Volkswagen de listede yer alıyor. Telekomünikasyon hizmetleri sektöründe de AR-GE yatırımları bir önceki yıla kıyasla %60 arttı. Sağlık alanında ise bir önceki yıla göre yükseliş %21 seviyesinde gerçekleşti.

Benzer bir şekilde sabit getirili varlıklara yapılan yatırımlar toplam harcamaların %29’u oldu. Bir önceki yıl ise bu yatırımlar %25 seviyesindeydi. Şirketler tedarik zincirlerini şirket kapsamına taşıdı ve kilit altyapıları geliştirdi. Offshore uygulamaların giderek arttığı bir dünyada, pandemi sürecinde birçok şirket tedarik zincirlerini yeniden gözden geçirmek ve yerel üretime yeniden yatırım yapmak durumunda kaldı.

Bu durum kalıcı olduğu takdirde, bu değişim pandemi öncesinin küçülen bilanço trendini tersine çevirebilir. Tüm bunlara ek olarak fikri mülkiyet, teknoloji, marka patenti gibi alanlara yapılan yatırımlar da 2020 yılında yükseliş gösterdi. Bu yatırımlar şirket, ülke ve sektöre göre değişiklik gösterse de şirketler geçtiğimiz yıl bu alandaki harcamalarını %72 artırdı. Farklı şekillerde karşımıza çıkıyor olsa da bu yatırımların kurumsal büyümeyle korelasyonu açıkça görülüyor.

McKinsey tarafından 860’ın üzerinde yöneticinin katılımıyla gerçekleştirilen anket çalışması, “en yüksek büyümeyi” gösteren şirketlerin bu alanda düşük büyümeli şirketlere kıyasla 2,6 kat daha fazla yatırım yaptığını ortaya koydu. Özellikle de 2020 gibi belirsizliğin oldukça yüksek olduğu tek bir yıl, trendi belirlemek açısından yeterli değil. Ancak hisse geri alımlarının gerilemesiyle, şirketlerin bu parayı başka alanlara yöneltmesi bir direnç de oluşturabilir. Pandeminin etkileri geride kalırken, şirketler uzun vadede fayda görebilir.

Facebook yatırımcılarının kafası karıştı

Balon piyasasının görüldüğü üç sektör

Borsada yıl sonu rallisi olur mu?

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.