Hedge etmek isteyen var mı

Hedge… Or not to hedge?

İhracatçısınız, malınızı ürettiniz, yurtdışına sattınız. İhracat bedeliniz üç ay sonra gelecek. Cari fiyatlarla kârlısınız. Ancak kurların yüzde 3-5 düşmesi durumunda zarar edeceksiniz. Bundan korunmak için ihracatınızı yaptığınız anda, üç aylık bir "forward" işlemi yapabilirsiniz. "Forward" işlemi ileriki bir vade için; cari kur ve faiz oranları üzerinden hesaplanan, ilerideki bir kur üzerinden bir anlaşma yapma işlemidir. Herhangi bir beklenti, tahmin içermez! Temel olarak cari kuru, sizin istediğiniz tarihe, cari faizlerle "taşıma" işlemidir. Benzer bir şekilde ithalatçılar veya döviz ile borç ödemesi olanlar da döviz kurunun artmasından endişe ettikleri durumda ileriki bir vadede döviz almak için, bugünden "forward" yapabilirler.

Forward işlemi yaptığınızda şirket ve banka, vade geldiğinde işlemi gerçekleştirmek zorundadır. Eğer vade geldiğinde illa ki işlemi yapmak istemiyor, ancak kendinizi yine de olası artışlara (ithalatçı iseniz) karşı korumak amacındaysanız "alım opsiyonu" (Call Option) alabilirsiniz. Bunun için almayı düşündüğünüz kuru belirleyip (olası forward fiyatına yakın olması hem prim hem de riskten korunma adına optimuma yakın bir seviyeyi ifade eder!) bankadan böylesi bir korunma talep edebilirsiniz. Bu korumaya karşın banka da sizden bir prim talep edecektir. Vade geldiğinde belirlediğiniz kur piyasa fiyatından aşağıda kalmış ise opsiyonunuzu kullanarak dövizinizi piyasaya göre ucuza almış olursunuz. Eğer piyasa kurları sizin belirlediğiniz opsiyon fiyatının altında kalmış ise o zaman opsiyonunuzu kullanmazsınız. Bu durumda riskten korunmanın bedeli, alım opsiyonu için ödediğiniz prim kadar olacaktır. Benzer bir durum ihracatçılar için de geçerli. Onlar da "satım opsiyonu" (Put Opsiyonu) alarak kurun düşme riskinden kendilerini koruyabilirler.

Bunları beğenmediniz mi? Fonvard işlemlerinin standart vadede, standart miktar ile kontrat haline getirilmiş olan şeklini verelim: Vadeli kontratlar (Futures). Bunları vadesinden önce, küçük bir teminat yatırarak isterseniz satabilir veya alabilirsiniz.

Dedim ya, siz yeter ki "hedge" etmek isteyin. Artık bizim piyasalarımızda da yeterince ürün mevcut. Üstelik bunlar yeni de değil, uzun yıllardır mevcut. Ancak hedge etmek isteyen var mı? Kurlar her yükseldiğinde bir yerlerden feryatlar yükseliyor. Bakıyorsunuz, tamamen dövizde, uzun vadeli döviz kredilerinden dolayı, açık (kısa/short) pozisyon birilerinin canını yakmış, şirketler zor duruma düşmüş.

Bireylerin döviz kredisi ile borçlanmalarına yasak geldi. Şimdi şirketler için böyle bir yasak düşünülmeye başlanmış! Döviz geliri olmayan şirketlerin, döviz üzerinden borçlanmasına yasak getirilecekmiş. (Belki bu yazının yayımlanmasından sonra gelmiş bile olabilir!) Çok da hatalı olmaz belki. Ancak burada aslolan bunun yasaklanması değil, öncelikle bu riskin yönetilebileceği kültür seviyesine ve ekonomik koşullara ulaşmışlık olmalıydı!

Uzun vadeli sabit faizli, ehven koşullarda Türk Lirası kredi vardı da şirketlerimiz mi almıyor? Tabii ki yok, bulunabilen en uzun vadeli kaynak ne yazık ki döviz kredileri.

Hal böyle olunca; ekonominin politika yapıcıları uzun vadeli TL kredi koşullarını oluşturmak için çabalamak. O zamana kadar da şirketler hedge etmeyi öğrenmeli. Tek çıkar yol bu gibi.

(ALİ AĞAOĞLU/FORTUNE TÜRKİYE DERGİSİ)

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.