HANGİ HİSSEYİ KİMİN ALIP SATTIĞI GÖRÜLMEYECEK

20 Ağustos Cuma günü İMKB Başkanı Hüseyin Erkan CNBC-e yaptığı açıklamada, “Ekimden itibaren hisse senedi işlemlerinde taraflar gözükmeyecek” dedi. Bunun ne anlama geldiği hususunda detay bilgi verilmedi. Tek bir cümle bile küçük yatırımcıları tedirgin etti. Seans sırasında hangi aracı kurumun ne kadar alım satım yaptığı işlemlerin hangi fiyatlardan gerçekleştiği bu verilerle takip ediliyordu. İMKB Başkanı’nın açıklaması hisse senedi işlemlerinde alan ve satan tarafların “ulaşılamayacak bir veri” haline geleceği anlamını taşıyor. Bu uygulama başlangıç mı? Yatırımcı cephesinde bakıldığında bu kararın anlamını algılamak oldukça zor. Bilindiği gibi benzer bir durum daha önce yatırım fonu ve ortaklıklarında gündeme gelmişti. Fon ve yatırım ortaklıklarının portföyündeki hisselerin takas verilerinin yayınlanmasına son verilmişti. Yatırımcılar daha önceleri fon ve yatırım ortaklıklarının portföyünde bulunan hisseleri görme imkanına sahipken bu, elinden alındı. Bu olanak, yatırım fonları ve ortaklıklarına yatırım yapan yatırımcıların, fonların aldıkları hisse senetlerini, hisselerin portföylerdeki seyrini ve oranını, fonların performanslarını sorgulayabilmelerini sağlamaktaydı. Söz konusu verinin açıklanmamasıyla birlikte bu imkan ortadan kalktı. Gün içi işlem yapan tarafların açıklanmamasına ilişkin bildirim ekimde uygulamaya geçtiğinde devamında hisse saklama verisinin de kısıtlanma kapsamına alınıp alınmayacağı merak konusu. Yabancı yatırımcıların, piyasaya yön veren büyük yatırımcıların, piyasadaki alım-satım davranışları aslında küçük yatırımcılar için bir gösterge niteliğinde. Çünkü bilgi akışının bu kadar hızlı ve yoğun olduğu bu piyasalarda bu bilgiyi algılayıp yorumlayacak bilgi birikimi ve kapasitesi olmayan küçük yatırımcılar için büyük yatırımcıların davranışı küçük yatırımcılara yol göstermekte. Kimler etkilenecek? Gün içi işlemlerde hisse senetlerinde alıcı ve satıcı taraf datasını özellikle günlük alım satım yapanlar ve piyasadaki alıcı satıcı dengesini, kurumların eğilimlerini izleyenler takip etmekte. Kimin alıp kimin sattığının seans sırasında öğrenilmesi özellikle günlük işlem yapan yatırımcılar için önemli. Yeni uygulamaya geçilmesi halinde kimin aldığı ve sattığının görülmediği bir ortamda yabancı yatırımcı bir hissede işlem yaptığında bundan o gün için haberdar olmak mümkün olmayacak. Aynı şekilde bir hisse ile ilgili takasta önemli ölçüde elinde hisse bulunduran bir kurum satış yapıyorsa (ki bu hisseye satışların yoğunlaştığını göstermesi açısından önemlidir) işlem yapanlar bunu o seansta bilemeyecek. NEDEN SINIRLAMA GETİRİLİYOR? Bu verinin yayınlanmayacak olması bir çok soruyu da beraberinde getiriyor. Her şeyden önce datanın neden kaldırıldığı özellikle imkanları sınırlı olan küçük yatırımcı tarafından sorgulanmakta. Küçük yatırımcı uygulamada yapılacak değişiklikle özellikle kendisinin mağdur olacağına inanıyor. Zira büyük yatırımcılar sahip oldukları portföy büyüklükleri itibariyle özel yatırımcı kategorisinden istifade etmekte ve brokerlarla dealerlarla doğrudan irtibat halinde olmaları sebebiyle işlemleri yapan tarafları online öğrenme imkanına sahip olmaktalar. Ancak küçük yatırımcılar böylesine bir imkanı bulunmuyor. Onlar bu dataları veri kuruluşlarının yayınları ile elde edebilmekte. O nedenle bu verinin yayınlanmayacak olması halinde, mağdur olacak kesim de doğrudan küçük yatırımcı olacak. Bu uygulama başlarsa piyasada işlem yapan büyük yatırımcılar ve küçük yatırımcılar arasında bilgiye erişim açısından bir eşitsizlik doğmuş olacak. Uzun yıllardır yatırımcı sayısının artmadığından şikayet edilen piyasada bu uygulama küçük yatırımcıların piyasadan daha da uzaklaşmasına neden olacağa benziyor. Piyasanın düzenleyici otoritesi cephesinde yer alan yöneticiler ise hisse senedi işlemlerindeki tarafların gözükmeyecek olmasını olumlu yönde değerlendiriyor. Görüşüne başvurduğumuz yetkililer belli aracı kurumların alım ya da satım yapmasının ardından özellikle küçük yatırımcının bu aracı kurumların peşine takıldığı ve böylece kolayca yönlendirilerek zarara uğratıldıklarını dile getirmekte. Yatırımcının zarara uğramaması için gün içi işlem yapan taraf verisini yayınlanmamasının daha doğru ve sağlıklı bir karar olacağı dile getirilmekte. Bu iddianın ne derece haklı olduğu ise tartışmalı. Yatırımcının kararına yatırımcıya rağmen kamu otoritesi neden sınır çekmek istediği tam olarak anlaşılabilmiş değil? Söz konusu düşünce yatırımcının belli sınırlar içinde tutulması ve bu sınırlar içinde karar vermesi anlamına gelmiş oluyor ki o da yatırım mantığı ile bağdaşmamakta. Açıklamalar özellikle küçük yatırımcıyı tatmin etmiyor. YATIRIMCININ BİLGİLENME HAKKI Piyasadaki genel prensip yatırımcının piyasadaki aldığı tüm bilgilere göre kararını serbestçe vermesidir. Şüphesiz tüm bilgileri aldıktan sonra vereceği kararın sonuçlarına da katlanacaktır. Ancak tüm bilgilere bazıları sahipken bazılarının sahip olmaması adil ve eşit bir yarışın ortadan kalkması anlamına gelmiş olmayacak mı? Yatırımcının belli bilgileri zamanında öğrenmesine izin verilirken belli bilgilerden mahrum bırakılması şeffaf piyasa mantığı ile ne derece uyumlu olacaktır? Kaldı ki bir datanın saklanmasının yatırımcı için daha yararlı olacağına dair karar vermek ne derece sağlıklı? Piyasanın mantığı tüm bilgilerin şeffaf ve hızlı şekilde tüm kesime ulaşmasını temin etmektir. Büyük yatırımcı bu bilgiye sahip olabilme imkanına sahipken geniş bir kesimin bu bilgiden mahrum edilmesi piyasanın ruhuna da aykırı olacaktır. Gelişmiş ülkelerin şeffaflaşma yönünde nelerin yapılabileceğini gündemlerinin ilk sırasına oturttuğu bir ortamda bizim piyasada nasıl sınırlandırma yaparızı tartışmaya başlamamız tam anlamıyla bir handikap. Gerekçelerin piyasanın geniş bir kesimi tarafından tatmin edici bulunmaması ise geçilmesi istenen uygulamanın zayıf noktası. Piyasada bilginin demokratikleştirilmesi derken tersine dar bir kesim ile sınırlandırılmaya gidilmesi zaten zayıf olan piyasayı daha da zayıflatmaya neden olacaktır. ZEYNEP AKTAŞ-MİLLİYET

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.