Hammadde sıkıntısı yağ fiyatlarını yükseltiyor

Son günlerde artan bitkisel yağ fiyatlarındaki dalgalanmayı değerlendiren Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, zamların en büyük nedeninin ham madde tedarikinde yaşanan maliyet artışları olduğunu söyledi.

Pandemi süreci ve iklim değişikliğine bağlı olarak gelişen hava olayları nedeniyle dünya çapında yaşanan fiyat dalgalanmaları tarım ve gıda sektöründe maliyetleri derinden etkiliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye'nin gıda üretiminde yaşanan maliyet artışları net olarak görülürken, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) gıda fiyatları endeksi oranlarına göre de tüm dünyada bitkisel yağlar dahil beş temel gıda fiyatlarındaki artışlar dikkat çekici boyuta ulaştı. Dünya çapında girdi maliyetlerindeki artışların finansmandan lojistik ve dağıtıma kadar pek çok kalemde hem Türk bitkisel yağ sektörüne hem de son tüketiciye olumsuz yansıdığını söyleyen Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, tarım ve gıdada tüm dünyada öngörülmeyen, hiç alışkın olunmayan bir durum yaşandığını belirtti. Tarımsal üretimde bir yandan kendine yeterlilik ve korumacı politikalar öne çıkarken diğer yandan gıda milliyetçiliğinin hızla yükseldiğini ifade eden Başkan Büyükhelvacıgil, "Sorunlara karşı yağlı tohumlarda üretimi artıracak politikalara ve yeni bir üretim seferberliğine ihtiyacımız var. Arazilerimizin her metrekaresini değerlendirmeli, sulanabilir ekim al alanlarında yağlı tohumlu bitki ekimine ağırlık vermeliyiz" dedi.

Türkiye'nin güçlü ve her türlü zorluğun üstesinden gelebilecek bir tarımsal üretim potansiyeline sahip olduğunu ve dünyada bu alanda ilk 10 ülkeden biri olduğuna dikkat çeken BYSD Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, doğru adım ve doğru planlamalarla bitkisel yağ ürünlerinde ithal eden değil, ihraç eden pozisyonuna geçilebileceğini söyledi. Ayrıca bitkisel yağ ihracatının Türkiye'nin dış ticaret açığının kapatılmasında önemli bir yeri olduğunu vurgulayan başkan Büyükhelvacıgil, "Bitkisel yağ sanayicileri şuanda mevcut kapasitelerinin ancak yüzde 65 ile yüzde 70'ini kullanıyor. İhracat için ise hammadde ihtiyacının yüzde 90'nı yurt dışından karşılanıyor. Geçtiğimiz yıl sürekli yükselen hammadde fiyatları nedeniyle ihracatçımızın sattığının yerine koymakta zorlandığını söyleyebiliriz" diye konuştu

Türk bitkisel yağ sektörünün yıllık ayçiçeği tohumu ihtiyacının 2,5 milyon ton ile 3 milyon ton arasında değiştiğini kaydeden Tahir Büyükhelvacıgil, 2020 yılında küresel iklim değişikliğinin tüm olumsuz etkilerine rağmen 1 milyon 300 bin ton dolayında ayçiçek üretimi yapıldığını bildirdi. Yaşanan rekolte düşüşleri nedeniyle 2019 yılında 2 bin 500 TL olan 1 ton ayçiçeğinin 2020 yılındaki fiyatının 4 bin 950 liraya kadar yükseldiğinin altını çizen Büyükhelvacıgil, aynı şekilde geçtiğimiz 5 bin 300 TL ile 5 bin 400 TL'den olan ham yağ fiyatının da 10 bin TL'ye yükseldiğini belirtti. Büyükhelvacıgil, "Dünyada en fazla ayçiçek üretimi yapan Rusya, Ukrayna ve Moldova'da yaşanan kuraklık nedeniyle rekolte düştü. 2019 yılında Rusya 15.5 milyon ton rekolteye ulaşırken, 2020 yılında bu miktar 13.2 milyon tona, Ukrayna'da ise 16.7 milyon tondan 14.5 milyon tona geriledi. Karadeniz havzasında yaşanan bu düşüşler fiyatlara yansıdı. Rusya Federasyonu'nun ayçiçeği tohumu ihracatına yüzde 30 ek vergi uygulamaya geçmesi, fiyatların biraz daha yükselmesine neden oldu. Bu durum, çekirdek ithalatımızı zorlaştırması, kırma sanayimizin çalışmasının zora girmesi, yağlı küspe elde edemediğimiz için yem açığımızın daha da büyümesi gibi bir sonucu da doğuruyor."

Hammadde ithalatında ayçiçeğin ton fiyatının 725 dolar, ithal ham yağın ise ton başına 1325 dolar civarında işlem gördüğünü kaydeden Başkan Büyükhelvacıgil, Türkiye'nin 2020 yılında yağlı tohum ve türevleri ithalatına toplamda 3,5 milyar dolar ödediğini belirterek şöyle konuştu: Türkiye'nin bu oranlarla birlikte ayçiçeği ithalatında 20202021 döneminde yüzde 30'luk pay ile dünyada birinci sıraya yerleşmesini bekliyoruz. Kuraklık tehlikesi, yükselen gıda milliyetçiliği ve yağlı tohumların yüksek getirisi olan emtia olarak değerlendirilmesi nedeniyle Rusya, Ukrayna ve Moldova gibi yağlı tohum ithal ettiğimiz ülkeler, yağlı tohumlar değil daha çok getiri elde edebilecekleri ham yağ ihraç etmeye başladı. Bir de buna Çin, Hindistan gibi ülkelerin de soyada fiyat yükselmesi nedeniyle ayçiçeğine yönelmesi, bu büyük oyuncuların Karadeniz havzasında büyük alımlar yapmasının eklenmesi stok sorunlarının yaşanmasına neden oldu."

Ayçiçeğinde rekor üretim bekleniyor

Ayçiçek yağı fiyatı neden artıyor?

Irak, Türkiye'den ayçiçek yağı alacak

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.