Hakan Bayman Borsa Gündem’e konuştu

C.KAFESOĞLU- BORSAGUNDEM.COM

Brisa Türkiye lastik pazarının devlerinden biri. Sabancı Holding üyesi. Ortağı, dünya lastik pazarı lideri Japon Bridgestone Corporation. 2014’ü hatırı sayılır bir büyümeyle kapatan, yıla güçlü bir bilançoyla veda eden Brisa’da haklı olarak 200 milyon dolarlık ihracat, ciro ve karlılık yüzleri güldürüyor. Halka açık bir şirket olması da markaya olan ilgiyi yatırımcı bazında daha cazip kılıyor.

2015’e de pazarın üzerinde büyüme hedefiyle ‘merhaba’ diyen, Türkiye’nin 1’incisi, Avrupa 7’ncisi Brisa’nın Genel Müdürü Hakan Bayman’la yolumuz bir seyahatte kesişiyor. Hakan Bey genç ama usta bir yönetici. Meslektaşlarını kıskandıracak bir kariyer ve hızla zirveye ulaşmış, Şirketini de kendi temposuna taşımış bir isim.  Neden, çünkü Brisa’nın sektöründe yakaladığı büyük koşu, Bayman’ın hareketleri, konuşmaları ve tez canlılığıyla örtüşüyor. Yani Brisa Bayman kadar hızlı. Ya da Bayman, Brisa kadar cesur, atak, heyecanlı…

İtalya gibi bir otomotiv ülkesine Türk lastikleri taktıracak kadar maharetli, işi için önemli bir malzemeyi Sabancı’dan almak yerine Uzakdoğu’dan daha ucuza ithal edecek kadar hesaplı, Avrupa pazarında kıran kırana bir rekabette geri adım atmayacak kadar stratejik bir beyin var karşımda.

Brisa’nın adını, Türkiye partneri olduğu Solar İmpulse projesiyle geleceğin enerjisi ‘Güneş’e yazdıran Hakan Bayman’a önce dev yatırımı soruyorum. Aksaray’daki projeyi kelimelerle çizerken içi içine sığmıyor. Nasıl olmasın ki? Arazi, tesis, yatırım, hepsi de kocaman! İzmit’teki fabrikayı ikiye katlayacak, üretimi yüzde 40 artıracak yeni Brisa Fabrikası’na harcanacak para 330 milyon dolar. Dile kolay!

Pazar, büyüyen bir Türkiye, rakipler çetin ama “Lassa Türkiye’de lider marka” derken bunu lafın gelişi söylemiyor. Rakamları sıralıyor. Üstelik “Ülkede ilk akla gelen 10 markadan biri” diyecek kadar da iddialı. İtalya’daki, Türkiye’deki Lassa’yı, 60 ülkeye sattıkları Lassa’yı anlatırken aldığı keyifle Expresso’sunu içiyor. Huzur, gurur, lezzet, hepsi bir arada… Tavan yapıyor, gözlerinden okunuyor.

Bir de kadınlar heyecanlandırıyor Hakan Bayman’ı. “Vaaav” dediğiniz duyar gibi oluyorum. Evet, vaaav ya! Çünkü kadın sürücülerin büyük rağbet gösterdiği mobil lastik servisinin yarattığı pazardan, yarattığı sinerjiden çok umutlu ve mutlu. İnternet üzerinden kış lastiği siparişinizi veriyorsunuz. Tam donanımlı gezici araçlar kapınıza kadar gelip, lastiklerinizi servis kalitesinde değiştiriyor, her türlü ayarı yapıyor. Lastikler saklama altına alınıyor. Çanlar ‘yaz lastiği’ni çaldığı zaman aynı işlem yine bir ‘tık’ınıza bakıyor. Çok makul ücretli bu servis şu an 12 şehirde ve 20 bayide uygulanıyor. 

Sohbet borsaya gelip dayanıyor. Borsa İstanbul’daki performans ortada. Brisa hissesinin cazibesinin yurt dışında da keşfedildiğini vurguluyor Bayman. Yabancıların uzun vadeli yatırım için Brisa’yı tercih ettiklerini söylüyor. “Halka açıklık oranını artırmak gibi bir düşünceniz var mı?” sorusuna verdiği yanıt aynı zamanda kıtalararası bir mesaj niteliğini de taşıyor: “Japon ortağımızı ikna edersek niye olmasın…”

İşte 17 dakikalık röportajın mini girişi. Brisa Genel Müdürü Hakan Bayman’ın sorulara yanıtları aşağıda…
 


HEM PAZAR PAYI KAZANDIK, HEM KARIMIZI ARTIRDIK
 
Borsagundem.com: Brisa olarak 2014’ü nasıl kapattınız? 2015’ten beklenti ve hedef nedir?

Hakan Bayman: 2014’te toplam binek pazarı yüzde 2 daraldı. Bu Türkiye’de iş yapan üreticilerden farklı bir gelişme oldu. Ama biz Brisa olarak büyüdük. Özellikle binek tarafında yaklaşık çift haneye yakın büyüme kaydettik. Ticari tarafta da büyüme kaydettik. Ciro ve adetler olarak baktığımızda bir önceki seneye göre yüzde 10’lara yakın bir büyüme ile kapatıyoruz. Karlılık olarak üç çeyreği açıklamıştık. Son çeyrek de açıklandı ve daha güçlü bir çeyrek oldu. Toplamda baktığımızda iyi bir karlılık ve iyi bir ciroyla hedeflerimizin üstünde 2014’ü kapattık. Hem daralan pazarlarda tüm segmentlerde pazar payı kazandık, hem de karımızı artırdık.

2015 için beklentimiz ise pazarın büyüme göstereceği yönünde. Özellikle son 3 senede piyasaya yeni katılan araçların lastik değiştirme dönemi geldiği için yüzde 4 - 6 civarında bir büyüme bekliyoruz pazarda. Bizim hedefimiz yine pazarın üstünde büyümek. Ciro olarak da çift hanelere yakın bir büyüme bekliyoruz. Karlılık seviyelerimizi de bu rakamların altında yapmamayı düşünüyoruz.
 
-Brisa Türkiye’de 1’inci Avrupa’da 7’inci sırada diyorsunuz. Buradaki pazar paylarınız nedir?

Hakan Bayman: Türkiye’de satılan her 10 lastikten yaklaşık 4’ü bizim fabrikadan çıkıyor. Yani yüzde 30-40’la oynayan pazar paylarımız var. Türkiye’de satılan lastiklerin yüzde 35’inin ithal olduğunu da düşünürseniz biz güçlü bir pazar lideriyiz. Bize yakın 2 rakibimizi toplasanız da onlardan üstün bir pazar payımız var.

Avrupa’da pazar payı ülkeden ülkeye değişiyor. Pazar payında daha güçlü olduğumuz ülkeler var. Mesela İtalya, İngiltere, Bulgaristan ve Avusturya gibi. Ama pazarın büyüklüğüne göre ufak olduğumuz yerler de var. Almanya gibi… 

Neredeyse 20 seneden beri İtalya’da çok doğru ortaklarla çalışıyoruz. İtalya’da teşkilatımız ve marka algımız da çok güçlü. Hatta İtalya’ya gittiğimiz zaman arabalarda Lassa lastiklerini gördüğümüzde gurur duyuyoruz.
 
-En çok ihracatı hangi ülkeye yapıyorsunuz?

Hakan Bayman: Adet olarak baktığımızda Almanya, İtalya ve İngiltere ilk 3 sırada. Ama enteresan bir şekilde Avusturalya çok hızlı büyüyor. Mısır bizim için iyi bir satış rakamı. Mısır’daki kriz bizi etkilemedi. Ama Mısır hükümetinin, Merkez Bankası’yla kur arasında farkı kapatmak için ithalata koyduğu bir kota var. Şu anda para çıkışını etkileyen bir tek o var. Ben onun da aşılacağını düşünüyorum. Çünkü o kadar uzun süre serbest bir ekonomiyi kapatmak çok zor. Bakın Suriye işimiz bir günde etkilendi ama Mısır işimiz etkilenmedi.


 
FİYAT KONUSUNDA BİZİ EN ÇOK ZORLAYAN PAZAR İNGİLTERE
 
-İhracat kaleminiz ne kadar?

Hakan Bayman: 200 milyon dolarlık ihracatımız var. 60 ülkeye Lassa satıyoruz ve bu 60 ülkeye satarken biz ihracatı hiçbir zaman bir seferlik bir konteyner gönderelim diye yapmıyoruz. Bir ülkeye girmeden evvel oradaki doğru ortağı bulmak ve satış kanallarını anlamak için araştırma yapıp öyle giriyoruz. Girdiğimiz ülkeleri de “Katolik nikahı” denilen şekilde hiç bırakmadık. 20 seneden beri çalıştığımız ülkelerde distribütörlerimiz var ve aynı şekilde de devam edeceğiz.
 
-En büyük rekabeti hangi ülkede yaşıyorsunuz?

Hakan Bayman: Bu değişiyor. Mesela İngiltere pazarı çok enteresan çünkü, İngiltere’de nasıl bizde ithal varsa, orada da ikinci el pazarı yüzde 30’lara varmış durumda. Almanya’nın bilinçli tüketicisinin ‘artık bu benim işimi görmez’ dediği lastik İngiltere’ye gidiyor. O yüzden fiyat konusunda bizi en çok zorlayan pazarlardan birisidir İngiltere. Almanya ise en güzel ve sıfır lastiklerin satıldığı bir pazar. Tabi ki her pazarın nitelikleri farklı. İtalya’da da Türkiye’deki gibi usta ilişkisine çok dayanıyor. Ama biz her ülkenin doğru ortağını bulup onunla çalışmayı düşündüğümüz için çok hibrit modellerimiz var ülkeden ülkeye değişen.
 
-Brisa’yı pazarda lider yapan belli bir ürün var mı?

Hakan Bayman: Bu demin söylediğimiz 2 markamızın toplamında, baktığınızda üçte ikisini Lassa’yla yapıyoruz. Lassa Türkiye’de lider bir marka. Buna bilinirlik konusunda da baktığımızda hem Türkiye’nin yalnızca lastik sektörü için değil, ilk akla gelen markalarında ilk 10’a girebilir Lassa’nın gücü. Lastik sektöründe değişmez ve ilk akla gelen markayız.
 
-Özellikle kadınların ilgi gösterdiği mobil servis hizmetiniz var. Bunu açar mısınız?

Hakan Bayman: Aslında bu büyümemizi pazarın normal rutininin dışında düşünmeye borçluyuz. Normal bir lastikçilikten daha farklı, biz insanların hareket kabiliyetini artıracak, araçlarıyla ilgili her şeyi yapabilecekleri noktalar geliştirmeye çalışıyoruz. Mesela insanların evinde saklayacak yeri olmadığı kış lastiği ve yaz lastiğini onlar adına saklamayı yapıyoruz. Lastikleriniz söküldükten sonra iç derinliği ölçülüyor ve özel paketlere konulup zamanı geçene kadar biz tutuyoruz.

Mobil servis dediğimiz de özelikle büyükşehirlerde lastik bayine gelmeden, zamanı olmayan müşterilere internet üzerinden mobil servis gönderme. Nasıl oluyor? Lastiğinizi internet üzerinden siparişinizi veriyorsunuz. Lastiğiniz normal bayideki standart neyse ona uygun bir şekilde takılıyor. Parasını da orada post makinesi üzerinden ödüyorsunuz. Bu uygulama şu anda 12 şehirde ve 20 bayide yapılıyor. Ama 3 büyük şehirde daha fazla ve daha büyük bir atılım yapmak istiyoruz. Tahmin edersiniz bu mobil araçların arkasında donanımları ve yatırımları var. Bu sene orada daha büyük bir adım atacağız ve reklamını da daha çok duyuracağız. Ve kadın sürücüler bu uygulamayı çok sevdi, en çok onlar kullanıyorlar. Şunu da söyleyeyim bunu Türkiye’de bizden başka yapan da yok. 
 
-Bu lastikleri saklamak için bir ücret alıyor musunuz?

Hakan Bayman: Fiyat değişiyor. Ya 60-70 TL bir ücret alınıyor. Veyahut takma-sökme kısmından ücret alınıyor. Aslında o müşterinin bayisindeki promosyonla alakalı…
 
-Emtia, petrol ve dolar fiyatları inip çıkıyor. Bunun size nasıl bir etkisi oluyor?

Hakan Bayman: Bizim hammaddemiz doğal kauçuk ve sentetik. Sentetik daha çok petrolle bağlantılı ve doğal kauçukta da 16 aydan beri düşen fiyatlar var. Bu direkt fiyatlarımıza yansıyor. Mesela bu senenin kış lastiği fiyatları, bir sene önceki kış lastiği fiyatlarından düşüktü. Hammadde fiyatları düştüğü için direkt yansıdı. Genelde kış lastiği yaz lastiğinden 5-10 lira daha pahalıdır. Ama bu sene o da olmadı. Kış lastiği yaz lastiğiyle aynı fiyattaydı. Tabi ki bu düşen hammadde fiyatlarının yansımasıydı. Ama şunu da şunu da görüyoruz. Özellikle doğal kauçukta üreticilerin ki dünyada 3 ülke var, Endonezya,  Malezya ve Tayland, bu ülkelerin kotalarını kısmaları yüzünden fiyatlarda hafifiyukarı çıkış var.  Ama fiyatlara yansıyacak kadar değil.
 


AKSARAY’DAKİ FABRİKA 2017’NİN SON ÇEYREĞİNDE ÜRETİME GEÇMİŞ OLACAK
  
-Yatırımlarınızdan bahseder misiniz?

Hakan Bayman: Aksaray’da bir fabrika yatırımımız var ve şu anda kazıkları çakılıyor. Eylül, ekim gibi de sembolik bir açılış töreni yapacağız. 2017’nin son çeyreğinde de üretime geçiyor olacağız. Maliyeti yaklaşık 330 milyon dolar civarında. Bu yatırım bizim toplam üretim kapasitemizi yüzde 40 artıracak. 4 milyon 200 bin ilave lastik üretebilecek bir kapasite. Şunu da söyleyeyim bizim Aksaray’daki kullanım için aldığımız arazi 1 milyon 100 bin dönüm. Yani bizim İzmit’teki arazimizden yüzde 40 daha büyük. Aslında burada yapılan yatırımın bu ilk fazı. Neden Aksaray? Biz 24 şehir içinde ve organize sanayi bölgelerinde bu teşvik sistemini yenilenebilir enerjilerle ilgili potansiyellerini inceleyerek geldik. İş gücü olarak Aksaray, Mersin Limanı’na yakın olması ve orada demiryolu projesinin olması etkili. Ve bizim gördüğümüz en iyi organize sanayi bölgelerinden biri  ayrıca çok yatırım çekiyor. O kadar güzel bir iklim arasında ki Konya, Ankara ve Kayseri’ye 100 km. uzaklıkta.
 
-Borsada bir oran artırma gibi plan proje var mı?

Hakan Bayman: Vallahi o hep konuşulan şey ama bizim özellikle Japon ortağımız ‘biz lastikçiyiz’ bizim borsayla pek işimiz yok diye geçiştiriyor. Fakat en azından şunu söyleyebiliriz ki hisse bölündükten sonra likiditesi daha da arttı.

Bu arada yurt dışına roadshow’a çok sık çıkıyoruz. Geçenlerde Londra’daydık ve çok uzun vadeli alanlar var yabancı yatırımcılardan. O da bizim hisse senedimizi değerlendiren konulardan biri. İlk başladığımızda yabancı oranı yüzde 20’ydi ama şimdi yüzde 50’lere varan bir yabancı oranı var. Ama belli olmaz Japon ortağımızı ikna edersek halka açıklık oranını artırabiliriz, niye olmasın.
 
-Güneş enerjisiyle dünya turuna çıkan Solar Impulse projesine katılmak kimin fikriydi?

Hakan Bayman: Bu aslında tamamen bir şanstı. Biz, Bertrand Piccard’ı youtube’de liderlik ve inovasyon konusunda yaptığı konuşmalardan beğendik. Kendi inovasyon haftamıza çağıralım dedik. İnovasyon haftamıza geldiğinde bize projeyi anlattı ve kişiliğiyle bizi bir kere daha büyüledi. Yaklaşık 10 dakika konuşmanın arkasından sonra ‘Bu projeye ortak olur muyuz, olmaz mıyız?’ diye düşündük. ‘Oluruz, neden olmayalım’ dedik. Belki yaptığı şey bugün ticari olarak bir segmenti, kategoriyi değiştirmeyecek. Ama ortadaki iddia bugün bildiğiniz her şeyi unutup, yenilenebilir enerjilerle apayrı veya yaşam tarzı getiriyor. Brisa’nın da sürdürülebilirlikle ilgili politikasına baktığımızda, ürettiğimiz ürünlerin yüzde 40’ı çevreci ürünler ve bu ilerde yüzde 80’lere çıkacak. Ama bu daha büyük bir misyon. Bizim söylemeye çalıştığımız bu dünyada ilk olacak ve insanlara bir mesaj verecek. Açıkçası projenin içinde fikir olarak bulunmak istedik. Tabi sonradan gördük ki Andre Borschberg’nin eşinin bir Türk olması da gelin damat ilişkisini yarattı. Özellikle gençlere, çocuklara geleceğin dünyasını korumak için farklı düşünme mantığını, inovasyonu anlatmaya çalışan bir proje. O konulardan dolayı Brisa ile çok özdeşiyor.
 
-Bu projenin geri dönüşü ne kadar sürecek? Bir paradan söz edebilir miyiz?

Hakan Bayman: Solar İmpulse projesinde bizim parayla ilgili hiçbir beklentimiz yok. Bu tamamen, projenin getireceği ses ve projenin inovasyon fikirlerinin yaratacağı katma değer. Buraya yatırdığımız parada hiçbir ticari beklentimiz yok.  Bu dünyadaki gençlere, çocuklara mesaj verebilmekle ilgili.
 
-İleride uçak lastiği üretmek gibi fikir veya bir çalışma düşüncesi var mı?

Hakan Bayman: Ortağımız zaten dünyanın en büyük uçak lastiği üreticilerinden. Biz kapasitemiz doğrultusunda ki uçak lastiği üretimi kapasiteye bağlı, gerçekten öyle bir pazar varsa sadece Türkiye için düşünülebilir. Ama bizim şu anda öyle bir planımız yok. Ancak Brisa olarak bütün otomotiv firmalarının yeni projelerinin içinde varız.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.