Güçlü dolar, petrol ithalatçılarının belini büküyor

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Petrol ithal etmek zorunda olmak bugün hiç olmadığı kadar büyük maliyetler anlamına geliyor. Oysa Brent petrolün bu yılın en yüksek seviyesinden yüzde 30 oranında düştüğü görülüyor. Fakat, eğer Paris ya da Mumbai’de yaşıyorsanız, bu düşüşü hissetmeniz mümkün olmuyor.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, küresel ölçekte petrol fiyatlarının varil başına ulaştığı en yüksek seviye olan 128 dolardan düşmesi, dolarda yaşanan yüzde 15’lik sıçramayla aynı döneme denk geldi. Bu karşılaştırma, yakıt fiyatlarının dünyanın birçok yerinde yaşam maliyetini artıran en önemli etkenlerden biri olmaya devam ettiğini göstermesi bakımından önem taşıyor.

Güçlü dolar ters rüzgarlar estiriyor

Bloomberg’den Alex Longley’nin haberine göre, Çin, Hindistan ve Avrupa Birliği gibi petrol talebindeki güç merkezlerinin tümü, ham petrol fiyatlarında kıyaslamaların önerdiğinden daha küçük reel düşüşler gördü. Sri Lanka gibi bazı gelişmekte olan piyasalar için ise artan petrol fiyatlarının ve çöken para biriminin etkisi, neredeyse topyekun bir ekonomik çöküş şeklinde kendini gösterdi.

UBS Group AG Emtia Analisti Giovanni Staunovo, “Güçlü dolar, para birimleri dolar ile bağlantılı olmayan petrol tüketicisi ülkeler için ters rüzgar anlamına geliyor. Son 12 ayda petrol fiyatları yerel para birimi bazında, rakamların gösterdiğinin çok üzerinde arttı” şeklinde konuşuyor.

Dolar rezervleri gelişmekte olan ülkeler için önem kazanıyor

Dengenin bulunması kolay gözükmüyor. Faiz oranlarını para birimlerini desteklemek için yükseltmek, zaten kırılgan olan ekonomileri yavaşlatma riski taşırken, özellikle gelişmekte olan ülkelerin dolar rezervlerine dikkat etmesi gerekiyor.

Euro Bölgesi ülkeleri petrolde ithalata oldukça bağımlı bir konumda bulunuyor. Yerel ham petrol arzının hemen hemen hiç olmaması nedeniyle, bloğun en büyük beş ekonomisinin her biri, yani Almanya, Fransa, İtalya, İspanya ve Hollanda, rafinerilerini işletmek için en az yüzde 90 oranında yabancı alımlara bağımlı bir ticaret dengesizliği üzerinde oturuyor.

Bu çerçevede, petrolün dolar cinsinden değeri, zaten bir test yılı olan Avrupa Merkez Bankası yetkilileri için özel bir baş ağrısı haline geliyor. Rusya'nın gaz dağıtımını kesme hamlelerinden kaynaklanan enerji arzındaki baskı da eklenince, Avrupa’da tüketici fiyatları Eylül ayında yüzde 9,9 gibi rekor bir seviyeye yükselebiliyor.

Asya ülkeleri de zor durumda

Asya ülkeleri de benzer acıları hissediyor. Ağustos ayına kadar Çin'in petrol ithalatının değerinin, Kovid-19'un yayılmasını durdurmak için kısıtlamalarla boğuşması genel hacimleri düşürmesine rağmen, bir önceki yıla göre yüzde 50 oranında artış sergilediği gözleniyor.

Öte yandan, Güney Kore Merkez Bankası Başkanı Rhee Chang-yong da, geçen ay para biriminin zayıflığının düşük petrol fiyatlarının faydalarını ortadan kaldırdığından şikayet ediyor. Hem Güney Kore hem de Japonya, zaman zaman sübvansiyonlar sunarak yükün bir kısmını etkin bir şekilde hükümete devretme yoluna gitse de tüketicileri yüksek yakıt fiyatlarının ağırlığından korumakta zorlanıyor.

Güçlü doların yarattığı gerilim, Hindistan'ı da anlaşmaları yerel para birimlerine kaydırmak için Suudi Arabistan, Rusya ve BAE gibi ticaret ortaklarıyla masaya oturmaya sevk ediyor. Hindistan Rupisi’nin bu yıl dolar karşısında yaklaşık yüzde 11 oranında değer kaybettiği görülüyor.

Birleşik Krallık merkezli Standard Chartered Bank Döviz Stratejisti Divya Devesh, “Ham petrol fiyatları mevcut seviyelerde kalırsa veya daha da yükselirse, bu durum, ticaret açıklarının geniş kalmasına neden olabilir ve bu da Hindistan Rupisi üzerinde daha fazla değer kaybı baskısına yol açabilir” şeklinde konuşuyor.

En büyük acıyı gelişmekte olan ülkeler hissediyor

Doların baskısı yaygın olsa da en şiddetli acıyı gelişmekte olan ekonomiler hissediyor. Gana Cedisi ile fiyatlandırıldığında, Brent petrolün Mart ayında işlem gördüğü seviyenin sadece üzerinde değil, rekor seviyede olduğu görülüyor.

Artan yakıt fiyatları ve döviz kıtlığı, bazıları için acının şiddetini artıran bir karışım yaratıyor. Sri Lanka, ham petrolü ödeyemediği için tek petrol rafinerisini kapatmak zorunda kalıyor. Ülke, gıda ve yakıt ithalatını finanse etmekte zorlandığı için yaz boyunca fiilen iflas etmiş konumda bulunuyor.

Capital Economics Baş Emtia Ekonomisti Caroline Bain, gelişmiş ülkeler, para birimi değişimlerini emmek için daha fazla serbestliğe sahip olmasına rağmen, birçok yükselen piyasanın da yüksek petrol fiyatlarının bir sonucu olarak ödemeler dengesinde sorun yaşamasının muhtemel olduğunun altını çiziyor.

Petrolde Çin etkisi: Düşüşle başladı

ABD'nin rezervlerinden petrol satışı planı fiyatları gevşetmedi

Güçlü doların yeni kurbanı kim?

Metaller, güçlü dolar baskısı altında kaldı

Güçlü dolar, şirket kârlılıklarını ne zaman vuracak?

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.