Gelişen ekonomilerde dolar kâbusu

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Küresel piyasalarda dolar yeniden yükselişe geçti. Wall Street Journal’ın haberine göre, enflasyonla mücadele eden dünyanın dört bir yanındaki merkez bankaları dolar rallisi tarafından tehdit ediliyor.

Doların küresel piyasa değerini ölçen endekslerden biri olan WSJ Dolar Endeksi pazartesi günü bu yılın en yüksek seviyesine ulaştı ve temmuz ayı ortasından bu yana gerçekleştirdiği ralliyi %6,6 yükselişe çıkardı. Endeks geçen hafta geçen yılın sonbaharından bu yana en iyi çeyreğini geçirdi. Bazı gelişmekte olan para birimleri ise bu yükselişten sert bir biçimde etkilendi. Dolar Şili Pezosu karşısında %11, Macar Forinti karşısında %8 yükseldi.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre ABD Hazinesi tahvil getirilerinin yükselişi dolardaki rallinin en temel sebebi olarak öne çıkıyor. Tahvil piyasasının gösterge endeksi olarak bilinen 10 yıllık ABD Hazinesi tahvil getirileri salı günü itibariyle %4,745 ile 15 Ağustos 2007’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Yatırımcılar ABD ekonomisinin dayanıklılığının ve ABD Merkez Bankası’nın (FED) politika faizlerini yüksek tutma stratejisinin tipik bir ekonomik döngüden daha uzun olacağına ikna olmuş gibi gözüküyorlar.

Büyük çaptaki herhangi bir döviz döngüsü kendi kazananlarını ve kaybedenlerini de oluşturur. ABD’de güçlü dolar siyasi olarak popülerdir ve tüketicilerin büyük bir kısmı için de olumlu bir gelişmedir. Zira güçlü dolar enflasyonu düşürür ve ihracat fiyatlarını yüksek tutar, ABD’den yurtdışına yapılan seyahatleri daha ucuz hale getirir.

Ancak ABD sınırları dışına çıkıldığında farklı bir tablo ortaya çıkar. Güçlü dolar özellikle de gelişmekte olan ülkeler tarafından hoş karşılanmaz. Birçok ülkede faiz oranları onlarca yılın en yüksek seviyesine halihazırda ulaşmış durumda ve bu tablo finansal stres risklerini de artırıyor. Yüksek faiz oranları, güçlü Amerikan doları ve artan petrol fiyatları birleşimi dünyanın geri kalanı için düşük büyüme ve finansal zayıflık anlamını taşıyor.

Apple gibi büyük denizaşırı işletmelere sahip olan ABD şirketleri de dolardaki yükselişten olumsuz etkilenir. Şirketlerin denizaşırı ülkelerden elde ettiği gelirlerinin dolar cinsinden değeri azalır, ürettikleri mallar yerel para birimlerinde daha pahalı hale geldiğinden satışlar düşer.

WSJ haberinde ING Döviz Stratejisi Başkanı Chris Turner dolar rallisiyle ilgili açıklamasında, “Güçlü doların kabul edilebilecek seviyeleri aşıyor. Bir sorun haline gelmeye başlıyor” ifadelerine yer verdi

Dolar küresel ticaret ve finans alanında en yaygın biçimde kullanılan para birimi. Bu da dolardaki fiyat hareketlerinin ABD’nin çok dışında etkileri olduğu anlamına geliyor. Petrol veya buğday gibi emtialar genellikle dolar cinsinden fiyatlanıyor. Dünyanın dört bir yanında hükümetler, şirketler ve hane halkları dolar cinsinden trilyonlarca dolarlık kredi alıyor. Doların değeri yükseldiğinde, ABD dışındakilerin ithalat yapması veya borçlarını geri ödemesi de daha pahalı hale geliyor.

Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) eski baş ekonomisti Maurice Obstfeld, “Piyasalar sürekli olarak daha zayıf bir dolarla ilişkilendirilen tozpembe senaryoları fiyatlamaya çalıştı ve gerçeğin o kadar da pembe olmadığına şaşırmaya devam ediyorlar” açıklamasında bulundu.

Obstfeld, “Güçlü dolar gelişen piyasalar için olumsuz bir gelişme olacak. Küresel ticaret için olumsuz bir gelişme olacak” ifadelerine yer verdi.

En azından şimdiye kadar, dolardan kaynaklanan hasar geçen yıla göre daha az geniş çaplıydı. Geçen yıl dolar rallisi gelişen piyasalar varlıklarında tarihi bir satış dalgasına yol açmıştı. Sri Lanka ve Gana gibi ülkeler topyekûn bir ekonomik krize sürüklenmişti.

Son aylarda ise Latin Amerika ve Doğu Avrupa’daki para birimleri dolar rallisinden sert biçimde etkilendi. 2021’de para politikasını sıkılaştırmak konusunda erken davranmasıyla övgü toplayan Brezilya, Polonya ve Macaristan'daki merkez bankaları, FED ve diğer gelişmiş piyasa merkez bankalarının çok önünde politika faizlerini düşürmeye başladılar. Şimdiyse para birimleri üzerinde daha fazla baskıyı engellemek için faiz indirimi planlarını duraklatma veya yavaşlatma baskısı altındalar.

Gelişmekte olan piyasalarda güçlü doların etkileri geniş çapta hissediliyor. Geçen yıl Obstfeld tarafından ortaklaşa yazılan bir makale, dolardaki keskin yükselişin yaratacağı şokun daha az gelişmiş ekonomilerde yıllarca süren düşük ekonomik performanslara nasıl yol açacağını gösterdi. Makaleye göre bu ülkelerdeki tüketim, ekonomik çıktı, yatırım ve hükümet harcamaları gibi birçok kalem yerel para birimiyle birlikte baskı altına giriyor.

Obstfeld açıklamasında, “Bu çifte bir kriz. Hem büyüme hedefinizden uzaklaşıyorsunuz hem de enflasyon hedefinizi kaçırıyorsunuz” dedi.

Bazı küresel merkez bankaları bu süreçte para birimlerini desteklemeye yardımcı olmak için döviz stoklarından yararlanıyor. Diğerleri ise, ikna taktikleri üzerinden bu yönü tercih etmeyi açıkça bir tehdit unsuru olarak kullanıyor.

Japonya Maliye Bakanı Shunichi Suzuki cuma günü yaptığı açıklamada, Japon Yeni’ndeki 150 dolara yakın keskin düşüşlere karşı harekete geçme sözü verdi. Bu hamle Japonya Merkez Bankası’nın son 24 yıl içinde piyasa teşviği için yen satın almak amacıyla ilk kez piyasaya müdahale etmesi anlamını taşıyor.

Suzuki, “Hiçbir seçeneği dışlamadan aşırı hareketlere karşı uygun önlemleri alacağız. Güçlü bir aciliyet duygumuz var” ifadelerine yer verdi.

Hem İsviçre hem de Güney Kore, para birimlerini, frankı ve wonunu desteklemek için döviz rezervlerini sattı. Analistler, Çin'in de eylül ayında 16 yılın en düşük seviyesine gerileyen yuanı devlet bankalarının dolar satmasını sağlayarak desteklemeye yardımcı olduğuna inanıyor.

Yatırımcılar, FED’in 1980'lerden bu yana en agresif faiz artışı kampanyasını sona erdireceği beklentisiyle bu yıl doların zayıflayacağını öngörüyor. Nitekim, yılın ilk yarısında, İngiliz Sterlini ve euro gibi para birimleri, 2022'nin en acımasız düşüşlerinden toparlandı.

Varlık yönetimi firması Pictet’nin Baş Stratejisti Luca Paolini, ABD büyümesinin 2024'te dünyanın geri kalanıyla aynı doğrultuda düşmesinin muhtemel olduğunu söyledi. Baş stratejist şu anki dolar rallisinin gelecek yıl görülecek önemli bir düşüşten önceki son yükseliş olduğunu söyledi.

Citi'den petrolde 70 dolar beklentisi

Dolar ve euro haftaya nasıl başladı?

Finans dışı firmalar 79 milyar dolar açık verdi

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.