Fitch not indirirse olumsuz etkileri ne olur?

3 büyük kredi derecelendirme kuruluşunun, 2017 yılında Türkiye için ilk değerlendirmesi Fitch ile bugün başlayacak. TCMB’nin salı günü gerçekleşen PPK toplantısında faiz koridorunun üst koridoru ve geç likidite penceresinin üst bandında yaptığı faiz artırımı sonrasında, piyasaların gözü Fitch’in, görünümü ‘negatif’ olan Türkiye için vereceği karara çevrilmiş durumda.
Moody’s’in 24 Eylül 2016’da Türkiye’nin notunu düşürmesi sonrasında daha da önem kazanan bu kararı alırken; Fitch,Not İndirise….! İndirimine hangi gerekçeleri gösterir?
• 15 Temmuz başarısız darbe girişimi, siyasi ve ekonomik belirsizlikler, jeopolitik risklerin artışı ve OHAL’in uzatılması, yavaşlayan ekonomi, düşen büyüme hızımız, cari açığın kur etkisiyle yükselmesi,
• Türkiye’nin artan dış finansman ihtiyacı ve buna bağlı kırılganlığı dolayısıyla artan riskler,
• Borç/Milli Gelir oranının düşüş trendinin tersine dönmesi gibi nedenler ön plana çıkmaktadır.
• Öte yandan, OHAL’in uzatılması,
• Referandum sonuçlarının belirsizliği; bu konuya biraz açıklık getirecek olursak, referandumda evet çıkması durumunda ki yaşanacak olan süreç bu olarak görünüyor; referandumdan ‘hayrı’ çıkması durumunda meclisin devre dışı bırakılması ve erken seçime gidilmesi ve de bu durumun yılın ilk 6 ay ila 7 ayında siyasi belirsizliği devam ettirmesi;
• AB ile yaşanan olumsuz süreç,
• Bu ve buna benzer konulara dikkat çekerek not indirimine gerekçe gösterebilir.

FITCH’İN ‘YATIRIM YAPILABİLİR’ NOTU ELİMİZDEN GİDERSE;

1. Türkiye’de bankaların tuttukları varlıkların risk değerlemesi değişecek,
Bankaların aktifinde bulunan gerek menkul kıymetlerin gerekse kredilerin risk değerlemesi, ‘yatırım yapılabilir’ notunu kaybettiği takdirde, yeni katsayıya göre yeniden değerlenecek.
Bu durumda, bankaların risk ağırlığı olan varlıkları olumsuz etkilenecektir. Yeniden değerleme sonucu da, yabancı para menkul kıymetlerin ve yabancı para zorunlu karşılıkların risk ağırlığı artacaktır ve bunun etkisi sermaye yeterlilik rasyolarına yansıyacaktır.

2. Söz konusu bankaların varlıklarının bir bölümünde risk katsayısı artacak,
Uluslararası derecelendirme kuruluşları notlarının risk ağırlıklarında, Türkiye’nin de şu anda içinde olduğu yatırım yapılabilir ülke notuna sahip ‘BBB+’ ve ‘BBB-‘ notuna sahip ülkeler için, %50’lik bir risk ağırlığı bulunmaktadır.
Söz konusu risk ağırlığı, uzun vadeli TL ve yabancı para varlıklar için %50 iken, olası not indirimi sonrası risk ağırlığı %100’e çıkacaktır.

3. Bankaların sermaye yeterlilik rasyoları 1-3 puan arası düşecek,
Mevcut durumda bankaların sermaye yeterlilik oranlarının 100-150 baz puan düşüşü öngörülüyor; fakat neredeyse tamamının %12’nin altına düşme riski bulunmuyor.
Aşağıdaki tabloda önde gelen büyük bankaların toplam risk ağırlıklı tutarları (milyon TL), özkaynakları (milyon TL) ve son sütunda sermaye yeterlilik oranları (% cinsinden) verilmiştir.

Tablodaki bilgiler TBB’den alınmıştır (Eylül 2016).

Tablodaki bilgiler Goldman Sachs’ın 25/01/2017 tarihli raporundan alınmıştır.
(AK: Akbank, GAR: Garanti Bankası, HALK: Halkbank, IS: İş Bankası, VAK: Vakıfbank, YKB: Yapı Kredi Bankası)

4. İlave sermaye koymaları zorlaştıkça kredi musluklarını daha da sıkacaklar,
Notumuzun düşürülmesi durumunda, bankaların yerli ve yabancı para bulma konusunda sorun yaşaması muhtemel görünüyor. Ayrıca zorunlu karşılıklardaki artışlar kredi verme iştahını da kısıtlayıcı bir etken olacaktır.

5. Ekonomideki yavaşlamaya bir etki de buradan gelecek.
Ekonomide bankaların alınan tedbir ve teşviklere rağmen kredi musluklarını kısması, büyümede yavaşlamaya işaret eden Türkiye için olumsuz bir gelişme olacaktır.
Özel kesimin yüksek döviz borcu olduğunu ve çarkların dönme hızında yavaşlama olacağını düşünürsek, ekonomide sanılandan daha büyük bir ivme kaybı, hatta resesyon, görülebilir.

SONUÇ OLARAK;

Bugünün karar anı... Neredeyse herkes Fitch’in not indirimine %100 gözüyle bakarken ve dolar/TL sabah itibariyle 3,90’a çıkarak not indirilmişçesine bu durumu fiyatlarken; kimse Fitch’in not indirimi yerine bugünü pas geçerek referandum sürecini ve sonuçlarını görmek isteyeceği ihtimalini düşünmek istemiyor.
Ancak bunun bir benzer örneğini Fitch Rusya için yapmış; Avrupa’nın ve Amerika’nın yaptırım uygulamaları sürecinde Rusya’nın attığı faiz ve ekonomik konulardaki adımların sonucunu görmek için not indirmek yerine beklemeyi tercih etmişti.
Aynı adımı Türkiye’ye karşı yapar mı? Zor bir ihtimal… Rusya’nın gerek petrol gerekse doğalgaz pazarındaki payı ve ekonomik anlamdaki büyüklüğüne baktığımızda, bu, doğal karşılanabilir. Ancak Türkiye’nin de belli bir süreçten geçtiğini ve atılan adımların sonuçlarını görebilmek için bir süre tanınması gerektiğini düşünür mü? Mümkün…
Her ne kadar prosedür gereği negatif izlemeye aldıysa bir derecelendirme kuruluşu, bunun bir sonraki adımı not indirimidir. Ancak istisnai bazı durumlarda bu tarz değerlendirmeler ötelenmekte veya tam tersi öne de alınabilmektedir.

• Fitch ‘yatırım yapılabilir’ notu vermiş olan tek kuruluş olmak ister mi?

Fitch, 3 büyük derecelendirme kuruluşu içerisinde Türkiye’ye ‘yatırım yapılabilir’ notunu vermiş kurum ve bu durum kurumun işleyişi için çekici olacaktır.
Halihazırda Türkiye ile aynı segmentte bulunan ve kritik ekonomik göstergeler açısından Türkiye’den daha iyi durumda olmayan Güney Afrika’nın Fitch’teki kredi notu 2 kademe daha yukarıda. Bu anlamda da, Türkiye’nin notunun korunması Fitch Ratings’in tutarlılık arz etmesi açısından önemlidir.

• Fitch, pozitif derecelendirme yapma konusunda ‘Cömert’ olabilir mi?

Yukarıda belirtildiği gibi, Fitch’in Rusya’nın kredi görünümünü uzun süredir koruması ve olumsuz gelişmeler karşısında beklemeyi tercih etmesi Türkiye adına olumlu düşünmeye yönelten nedenler arasında.
Öte yandan Fitch’in ‘yatırım yapılabilir’ notunu düşürdükten sonra geri kazanmak ortalama 6 yıl sürdüğünden ve Güney Kore’nin bu konuda rekor sayılabilecek bir zaman süresinde (13 ay) bu notu aldığı düşünüldüğünde Türkiye için ‘izlemeye alınarak not görünümünün korunması’ durumu söz konusu olabilir.

• Fitch’in kararı siyasi nedenlerden mi olacak, yoksa ekonomik nedenlerden mi?

Fitch, Türkiye için vereceği kararda siyasi riskleri değil de ekonomik göstergeleri dikkate alacaksa, referandum sonucunu ve Türkiye’nin 2016 yılsonu ve 2017 yılbaşındaki performanslarını görmek adına Ocak ayı değerlendirmesini ‘pas’ geçebilir.
Bir sonraki Türkiye değerlendirmesi 21 Temmuzda olan Fitch, Türkiye izlemeye aldığını açıklayarak ileriki bir tarihte ara değerlendirme yapabilir.
BDDK’nın İslami Uluslararası Derecelendirme Kuruluşu (IIRA) ile yaptığı anlaşma sonucu, ülke not değerlendirmesinin de yabancı para varlıkları risk ağırlığı hesaplamada kullanabilmesi söz konusu. Bununla birlikte, not değerlendirmesi için bir alternatif oluşmuş oldu ve olası bir Fitch not indirimi senaryosunda, etkinin maliyetler üzerinde ‘nötrleyici’ bir etki yaratabileceği söylendi.
Fitch’in not indirmesi durumunda bu hem siyasi hem ekonomik nedenlerle olacaktır. Not indirmemesi durumunda ise, ekonomik görünümdeki bozulmaya dikkat çekip referandum sürecini bekleyeceğini açıklaması durumunda süre uzatımı siyasi gelişmeler kaynaklı olacaktır.

A1 Capital

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.