Fırtınalı piyasalarda ayakta kalmanın yolu

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Borsalar son günlerde iniş çıkışların bolca hissedildiği bir dönemden geçiyor. Volatilitenin yüksek olduğu dönemlerde yatırımcıların ayakta kalabilmeleri için tecrübeli borsacıların deneyimlerinden faydalanması büyük önem arz ediyor. 34 milyar dolarlık varlığı yöneten Toronto merkezli yatırım danışmanlığı şirketi AGF Management’ın Baş Borsa Sorumlusu John Christofilos Bloomberg International’daki röportajında borsalardaki ilk günlerinden piyasaların geleceğine kadar birçok soruya cevap verdi. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, Christofilos volatilitenin yüksek olduğu piyasalarda sakin kalmanın ve duygulara değil bilgiye dayalı hareket etmenin öneminin altını çizdi. İşte borsa uzmanının o röportajı:

Erken yaşları

60'ların başında Kanada'ya gelen bir göçmenin oğlu olduğum için çok şanslıyım. Babamın ilk işi Bay Street'teki borsacıların barmenliğiydi. Bu sayede her gün borsacılarla konuşarak ticaret hakkında bilgi edindi.

14 ve 15 yaşlarında genç bir adamken şehir merkezinden Bay Street'e giden bir metroya binip barın sonunda otururdum. Borsacıların o gün olan harika şeylerden ve pek de iyi gitmeyen şeylerden bahsetmelerini izlerdim. Ve bu ziyaretlerden sonra bir gün babama "Borsacı olmak istiyorum" dediğimi hatırlıyorum. Gazete okumaya başladım, hisse senetlerini ve bunun gibi şeyleri kontrol ettim ve ticarete bu şekilde ısındım. Dört yıl sonra Toronto Borsası'na girdim operatör oldum. Kariyerim de işte o zaman başladı. 1984’e kadar uzanıyor. Çok zaman önceydi.

Tipik bir gün

Her sabah saat 4:09'da kalkıyorum. İnsanlar her zaman neden 09 olduğunu sorgularlar. Ancak söylemeliyim ki ben batıl inançlı ve rutin odaklı bir insanım. Gordie Howe ve Detroit Red Wings'den sonra ‘dokuz’ en sevdiğim sayı. Bu yüzden her sabah tam olarak 4:09'da uyanmalıyım. Kelimenin tam anlamıyla egzersiz bisikletime atlarım. Dizüstü bilgisayarımı açarım ve gece borsalarını kontrol ederim. AGF'de küresel bir işyeri olarak çalışırız, dünya çapında 44 farklı pazarda ticaret yapıyoruz. Bu nedenle Asya borsalarını kontrol ederim ve aynı zamanda Avrupa borsaları da açılmaya başlar. Bazen bir gün ertesi sabah 1'e kadar bitmez çünkü Kuzey Amerika borsasında işlemle geçen tam bir günün ardından birkaç saat ara veririz ve Asya yeniden açılır. Bu her gece olmaz. Ancak haftada iki ya da üç kez Asya piyasalarında işlem yapmak için oldukça geçe kadar kalırız.

Günde yüzlerce telefon alıyoruz. Bloomberg iş istasyonlarımızda tüm gün dünyanın dört bir yanındaki bayilerden binlerce yatırımcı mesajı alıyoruz. Her gün 500 ila 700 e-posta alıyorum. Okumak için çok fazla olsa da hepsini değerlendirmeye alıyoruz. Her gün saat 9:30’da ‘Kemerlerimizi bağlayalım ve yola çıkalım’ derim. Çünkü o saatte borsa açılır ve işler biraz daha heyecanlı hale gelir. Ve gün boyunca, analistlerimiz, portföy yöneticilerimiz ve diğer taraftaki bayilerimizle piyasada neler olduğu hakkında görüşmeler yapar. Borsa ticaretine bayılıyorum. Günde 24 saat yapabiliyor olsaydım kesinlikle yapardım. Ve bazı günler 24 saat sürüyormuş gibi hissettiriyor olabilir.

Diğer batıl inançlarım arasında sabahları kelimenin tam anlamıyla her faaliyeti dakikası dakikasına yapmak da var. Satıcımızdan sabah erken saatlerde aldığım bir sürü telefon olur. Bunlar sıkı bir düzene tâbidir. Daha sonra sabahları kendi yatırım yönetimi ekibimizle iki sabah görüşmemiz gerçekleşir. Ardından personelimizle görüşme yaparız. Özellikle pandemi sırasında, borsalardaki herkesi ve gece boyunca olanları güncellemek için bu çağrıları günde iki kez, sabahın erken saatlerinde yapıyoruz.

Yani, evet, ben rutinleri olan bir insanım. Rutinin normal olmayan tek kısmı 9:30'da gong çaldığında ne olacağını bilmiyor olmam. Piyasalar bugünlerde çok değişken.

En büyük yükselişi ve başarısızlığı

Yaptığım en büyük borsa ticareti tek bir işlem değildi fakat içerisine dahil olduğum bir dizi işlemdi. Bunlara blok işlemeler deniyor, bu nedenle daha kapsamlı işlemler. Bunu görmek harika, çünkü başlattığınızı, destek verdiğinizi ve ticaretin sizin tarafınızdan yürüttüğünü biliyorsunuz.

En büyük başarısız işlemlerime bir örnek ise ilk siparişlerimi gerçekleştirdiğim çok eski bir zamanda gerçekleşti. İşlemi kağıda döktüm ve ticaret katına gittim ve ‘50 bin ABC hissesi alıyorum’ diye bağırdım. Birdenbire bütün fişler üzerime gelmeye başladı. Telefondaki müşteriye geri döndüm ve 50 bin hisseyi aldığımı söyledim. Müşteri donakaldı ve ‘John sana 50 bin hisseyi satmanı söyledik’ dedi. Bu benim dip noktamdı. Bana çok şey öğretti. Hatalar olabiliyor ve ticaret sürecinde çok ama çok gayretli olmalısınız.

Borsalarda aksaklığa neden olan ne?

Yerdeki kara tahtalardan bilgisayarlara ve şimdi de süper bilgisayarlara geçtik. Ticaret oyunundaki son 10 veya 15 yıllık evrime bakarsanız, önemli ölçüde değiştiğini görürsünüz: kör havuzlar, algoritmalar ve tick genişlikleri. Eskiden bir günde sadece onlarla ve yüzlerle sayılabilen işlemleri gerçekleştirebilirken şimdi saniyede on binlerce işlem yapabiliyoruz.

Bunun şimdilerde borsalardaki en büyük değişiklik olduğunu düşünüyorum, haksız mıyım? Tek pazarlı, tek bir temas noktasının olduğu çok basit bir alan vardı. Şimdiyse kör havuzların, çok fazla piyasanın ve alternatif ticaret sistemlerinin olduğu bir alan var. Sanki 50 ABD ve 15 Kanada ticareti varmış gibi ve sadece Kuzey Amerika’dan bahsediyorum. Tüm bu piyasaların çalışabilmesi için tamamen bağlantının sağlanması ve anlaşılabilmesi gerekiyor. Bana kalırsa piyasaları en çok bozan şeyler arasında bir numaralı sorun bu.

Teknoloji açısından bakıldığında ise şimdilerde her şey parçalanmış hale geldi. Daha az blok ticaret var. Bu nedenle borsalardaki algoritmalar ortaya çıktı ve inanılmaz bir şekilde çalışıyorlar. Her seferinde algoritmaları kullanmamanız gerekiyor. Aslına bakılırsa likit olmayan menkul kıymetler, düşük fiyatlı menkul kıymetler gibi bazı menkul kıymetler için bu algoritmaları kullanmak istemezsiniz. Bu tür varlıkların ticaretinin yapılması çok daha zordur ve eğer sistematik bir algoritma kullanırsanız muhtemelen fiyatı hareketlendirirsiniz.

Yatırımcılar nelere dikkat etmeli?

Bu noktada üç ila dört tavsiyenin kilit önemi var. Birincisi duygularınızdan tamamen kopun. Bilgiye dayalı olmayı sürdürün, bu çok ama çok önemli. Disiplinli kalın. Ve sabırlı olun. Özellikle olağanüstü gün içi hareketlerinin olduğu volatilitenin görüldüğü bugünlerde sabırlı kalmak çok ama çok önemli. 

Eğer borsalarda volatiliteden fayda sağlayabilirseniz portföyünüze yüksek performans ekleyebilirsiniz. Bu nedenle ne kadar çok oynaklık olursa bizim gibi varlık yöneticilerinin yararlanabileceği o kadar fazla fırsat meydana gelir.

Borsaların geleceği ne yöne gidiyor?

Borsalarda çok fazla hacim olduğunda bir fırsat da vardır. Ve bunu spekülatif hisselerin yükselişi sırasında bolca gördük. Perakende yatırımcıların borsalara girişi benim bakış açıma göre bizim için olağanüstü derecede iyi bir şey. Büyüyen ekosistemin büyük bir hayranıyım. Borsaların elitist bir çevre olmasını istemiyoruz. Herkesin katılmasını istiyoruz. Gelecekte olacak bir diğer gelişme de borsacıların büyük bir çoğunluğunun diğer varlık sınıflarına terfi etmek zorunda kalacağıdır. Yani eğer hisse senedi ticaretiyle uğraşıyorsanız opsiyon piyasasını, vadeli işlemler piyasasını, sabit gelir piyasasını daha iyi anlasanız iyi olur. Gelecekte sektörde daha fazla çoklu varlık ticareti yapan borsacı göreceğinizi düşünüyorum.

Para, Rus Borsası'na yöneldi

Borsa İstanbul'da veriler yükselişi güçlendirdi

Hisse senedi piyasaları için alım fırsatı

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.