Fındıkta fiyatı kim belirler

Fındıkta rekolte tahminleri ve buna bağlı olarak fiyat tartışması kızıştı. 2014’te düşük rekolte nedeniyle kabuklu fındığın bir ara 22 lira ettiğini gören üretici, 2015 yılında da 15 liradan düşük fiyat istemiyor. Tüccar ve ihracatçının dillendirdikleri fiyat ise 10-11 lira seviyesinde. Fehim Genç'in Milliyet'teki haberine göre Tarım Uzmanı Ali Ekber Yıldırım, “Üretici yüksek fiyatı gördü. 15 deniyor ama baştan biraz gevşek olur. İstanbul’da oturup hasat zamanı gelen ve topladığı ürünü hemen satan çok insan var. Fiyatı ilk başta gurbetçi denilen bu kişiler belirliyor, fiyat daha sonra oturuyor. Ama her halükarda fındık bu yıl 10 liranın altına inmez” dedi.
2014 yılının fındık açısından iyi bir ders verdiğini belirten Yıldırım, şunları söyledi:
“Geçen yıl rekolte düşüktü ama ihracatta rekor kırıldı. Devlet keşke arzı kontrol altında tutan bir sistem kurabilse. Böylece her yıl rekor kırılabilir. Fındığın bu fiyatlara satılabildiği görüldü.Bu değer her yıl sağlanabilir. Dünyada fındık üretiminde tek ülkeyiz. Satıcısı olduğumuz bir ürünün fiyatını düşürmeye çalışmak çok saçma. Biz bu ürünün alıcısı değiliz ki fiyatı düşük tutmaya çalışalım. Yıllardır, ‘Pahalı satarsak dünya bunu almaz, Gürcistan fındığını alır, çikolata sanayi bademe döner’ denildi. Bütün dünya Türk fındığını kullanıyor, damaklar buna alışmış, Gürcistan fındığını almadığı gibi, bademe döndüğü de yok. Çünkü, kalitesi dünyaca biliniyor.”

‘İstanbul etkisi’

Fındık fiyatının hasat başında ‘biraz gevşek’ olacağını kaydeden Yıldırım, şöyle konuştu:
“Fiyatta 15 lira konuşuluyor ama baştan biraz gevşek olur. Ancak 10 liranın altına inmez. Üretici yüksek fiyatı gördü ve artık eskisi gibi değil, ihtiyacına yetecek kadar ürün satıyor, bütün ürünü pazara indirmiyor. Bekleyince malın fiyatını bulacağını biliyor. Sezon başında fiyatı büyük şehirlerde oturanlar belirleyecek. Bu kişilerin sayısı çok fazla. Hasat zamanı ürünü toplayıp, satıp bir an önce şehre dönmek istiyorlar. Fiyatı sezon başında gurbetçi denilen bu kişiler belirleyecek. Gurbetçiler çekilince fındık gerçek fiyatını bulacak.

‘Hasatta kof çıkarsa...’

Fındıkta randımanın da çok önemli olduğunu belirten Yıldırım, “Fındık dalda çok görünebilir ama hasat yapılınca içinden ne kadarı kof, ne kadarı dolu çıkacak? Bir ton tahmin edilen hasattan 500 kilo randıman alınırsa normal ama 300 kiloya düşerse kof oranı fazla demektir. O nedenle rekolte de hasata bakmak daha doğru” dedi.

Tahmin yarışı

Fındıkta üretim tahminleri havada uçuşuyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği bu yıl fındık rekoltesinin 590 bin 394 ton olacağını tahmin etti. Türkiye İstatistik Kurumu, (TÜİK) üretimin 585 bin ton olacağını hesapladı. Tarım Bakanlığı 646 bin ton üretim tahmini yaptı. Karadeniz İhracatçılar Birliği, Fındık Tanıtım Grubu ve İstanbul Fındık İhracatçıları Birliği 733 bin 246 ton rekolte beklendiğini açıkladı.

Rekolte, fındık fiyatlarının belirlenmesinde önemli bir gösterge olduğu için birbirini tutmayan tahminler fındık üreticileri ile tüccarın arasını açtı. Üretici tarafı, tüccar ve ihracatçı kesiminin yüksek rekolte açıklayarak fındık alım fiyatını düşürmeye çalıştığını söylerken, karşı taraf da üreticilerin rekolteyi düşük gösterip fiyatı artırma isteğinde olduğunu ifade ediyor.

İhracat rekor kırdı

2014’te fındık çiçeğini don yaktı, bu nedenle rekolte düşük çıkınca üreticinin sattığı kabuklu fındık, stoklar iyice azalınca 22 liraya kadar çıktı, iç fındığın fiyatı da 42 liraya kadar yükseldi. Bu yıl ise hava şartlarının normal gitmesinin sonucu olarak üretimde geçen yıla göre önemli oranda artış bekleniyor. Üretimdeki bu artış da fındık alım fiyatlarının belirlenmesinde etkili olacak.

2014 üretimi 400 bin tonda kalınca fındık fiyatı 2013’e göre yüzde 80 oranında yükseldi. Dünya fındık üretiminin yüzde 70’ini karşılayan Türkiye’de alım fiyatının 6 liradan 10 liraya çıkması, ihracat fiyatını ve buna bağlı olarak da ihracat gelirlerini artırdı. Daha az fındık ihraç edilmesine karşın 2.3 milyar dolarlık ihracat geliriyle rekor kırıldı. 

‘Rekolte 733 bin ton, fiyat 10-11 lira olur’

Ali Haydar Gören /İstanbul Fındık ve Mamülleri İhracatçıları Birliği Başkanı
“Geçen yıl kabuklu fındık 20-22 liraya kadar çıktı ama biz ihracatçılar olarak hiçbir zaman bir suçlu aramadık. Bu sene Ziraat Odaları’ndaki arkadaşlar bizim rekolte tahminlerimizi yüksek tutarak fiyatı düşürmeye çalıştığımızı iddia ediyor. Bu iddialar kesinlikle kabul edilemez. Fiyatlar piyasada arz ve talebe göre oluşur. Biz her yıl rekolte tahmini yaptırırız. Geçen yıl rekolte tahminimiz yüzde 3 sapmayla tuttu. Bu rekor derecede isabetli bir tahmindir. Bu yıl da yaptırdığımız incelemeler sonucunda 733 bin ton fındık rekoltesi tahmin ediyoruz. Fiyatlar üzerinde etkili olacak bir rekolte açıkladığımızı iddiasını ispat etsinler istifa ederim. Zaten Türkiye’de 700 bin hektar fındık ekim alanı var. Dekar başına 100 kilo üzerinden hesap edilse 750 bin ton eder. Bu yılki rekolteye bağlı olarak fındık fiyatları daha uygun olacaktır. Üretici 15 lira fiyat istedi deniyor ama benim öngörüm fiyatın 10-11 lira olacağı yönünde.”

‘Bu yıl fındıkta rekolte normal fiyat 15 TL’den aşağı düşmez’

Lütfi Bayraktar /Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı
“Bu yıl fındıkta 650 bin ton rekolte bekliyoruz. Bunun yüzde 5 eksiği ya da fazlası olabilir. 650 bin tonluk rekolte fındık fiyatlarında olumsuz bir etki yaratmaz. Geçen yıl olumsuz hava koşulları nedeniyle don olayına bağlı olarak fındık çiçekteyken yanmış ve rekolte çok az gerçekleşmişti. Bu yıl havalar iyi gitti ve üretim normal seyrine dönüyor. Üretici topladığı ürününü çok yoğun bir şekilde pazara indirmez ve tüccara emanet etmezse fındık fiyatı bu yıl 15 liranın altına inmez. Üretici ürününü elde tutsun. Üreticiler fındığı Fiskobirlik’e getirdiği ölçüde iyi bir fiyat alacaktır.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.