Fed yüzde 2'lik enflasyon hedefini gevşetebilir

BORSAGUNDEM.NET - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD’de Fed’in faiz indirimine gideceğine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Aynı zamanda bazı uzmanlar, Fed’in yüzde 2’lik enflasyon hedefini de gerçekçi bulmuyor.

Borsagundem.net’in derlediği bilgilere göre, yüzde 2’lik enflasyonun Fed'in hedeflediğinden çok daha zor olduğu iddia edilebilir, zira ABD Merkez Bankası son üç yıldır ABD hane halkını rahatsız eden pandemiye bağlı fiyat artışlarıyla mücadele etmeye çalışıyor. Yine de bu hedefin, Fed’in adeta kutup yıldızı olduğu görülüyor.

ABD ekonomisinin Godot’su

USA Today’den Paul Davidson’ın haberine göre, ancak son zamanlarda yüzde 2'lik hedef, ekonominin hiç kavuşamadığı Godot’su haline gelmiş durumda; kısa süre önce ümit verici derecede yakın görünen ama şimdi daha da uzakta görünen enflasyon sorununa çare, bu hedefin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine dair soruları gündeme getiriyor.

Bu ikilemin tüketiciler, yatırımcılar ve ABD ekonomisi üzerinde önemli etkileri olabilir. Fed yetkilileri, enflasyon yüzde 2 hedefine ‘sürdürülebilir şekilde ilerleyene kadar’, milyonlarca Amerikalının borçlanma maliyetlerini düşürecek, ekonomik büyümeyi artıracak ve borsadaki yükselişi daha da güçlendirecek faiz oranlarını düşürmeye başlamayacaklarını söylüyor.

Ancak ekonominin ilk bocalama işaretlerini göstermesiyle birlikte, bazı üst düzey tahminciler bu sorunun bir versiyonunu giderek daha fazla soruyor: “Yüzde 2'nin nesi bu kadar büyülü?”

Fed'in, geçen yazdan bu yana son 23 yılın en yüksek seviyesinde seyreden temel faiz oranını düşürmeye başlamak için görünüşte kutsal olan hedefe yaklaşana kadar gerçekten de beklemesi gerekiyor mu?

Moody's Analytics baş ekonomisti Mark Zandi, “Yüzde 2'nin doğru rakam olduğunu düşünmüyorum. Yüzde 2 hedefinin değişmesi için ekonomiyi feda etmeyin” diyor.

Diğer tahminciler Fed'in yüzde 2 hedefine sadık kalmaktan başka seçeneği olmadığını, böylece tüketicilerin ve iş dünyasının Fed'in dediğini yapacağına ve yıllık fiyat artışlarının gerçekten yüzde 2'ye düşeceğine inandığını söylüyor. Ancak eğer insanlar enflasyonun yüzde 2'ye düşmesini beklemiyorlarsa bu durum enflasyonun yüksek kalmasına neden olabilir. Barclays'in kıdemli ABD ekonomisti Jonathan Millar, “Eğer Fed hedefe sadık kalmazsa, güvenilirliğini kaybeder” diyor.

Yüzde 2 enflasyon hedefi nereden çıktı?

Fed, borçlanma maliyetlerini artırmak, ekonomiyi ve enflasyonu soğutmak için kısa vadeli faiz oranını artırıyor. Kredi kartları, ipotekler ve diğer kredilerdeki oranları düşürmek ve büyümeyi hızlandırmak için faiz oranlarını düşürüyor.

Yeni Zelanda, 1980'lerin sonlarında yüzde 2'lik enflasyon hedefini benimseyen ilk ülke oldu. Fed, göstergeyi 1990'ların ortalarında özel olarak benimsedi ancak resmi olarak duyurmadı ve 2012 yılına kadar politikasının bir parçası haline getirmedi. Avrupa, Japonya ve Kanada da dahil olmak üzere diğer birçok gelişmiş bölgenin yüzde 2'lik enflasyon hedefi bulunuyor.

2007-09'daki Büyük Durgunluğu takip eden 10 yılda, krizden hızlı bir şekilde kurtulmanın etkisiyle yıllık enflasyon çoğunlukla yüzde 2'nin altında seyretti. Fed, 2019 yılına gelindiğinde hedefte değişiklik yaptı ve enflasyonun zaman içinde ortalama yüzde 2 olmasını hedefleyeceğini belirterek tedbirin yetersiz kaldığı dönemleri telafi etmek için bir süre hedefin biraz üzerinde kalmasına izin vereceğini belirtti. Yetkililer bunun durgun bir ekonomiyi harekete geçirmeye yardımcı olmasını umuyordu.

Pandemi enflasyonu nasıl etkiledi?

Pandemi nedeniyle yeni yaklaşım geçerliliğini yitirdi ve ülkenin salgından kurtulması, hızlı büyümenin yanı sıra son 40 yılın en yüksek seviyesine çıkan enflasyonu da ateşledi. Buna karşılık Fed, federal fon faiz oranını sıfıra yakın bir seviyeden yüzde 5,25 ila 5,5 aralığına yükseltti.

Geçen yıl, pandemiye bağlı ürün ve iş gücü kıtlıkları büyük ölçüde çözüldüğünde, Fed'in değişken gıda ve enerji kalemlerini hariç tutan tercih ettiği çekirdek enflasyon ölçüsü yaklaşık yüzde 5'ten yüzde 3'e hızla geriledi. Fed yetkilileri 2024'te üç faiz indirimi öngörerek borsanın rekor seviyelere yükselmesine neden oldu.

Ancak Aralık ayından bu yana enflasyonun yükselmesiyle birlikte fiyat göstergesi yüzde 2,8 ile yüzde 2,9 arasında takılı kaldı ve bu da piyasadaki toparlanmayı bir parça soğuttu. Geçen hafta daha iyi ama yine de mükemmel olmayan bir enflasyon raporu yatırımcıları neşelendirdi ve Dow Jones Endüstriyel Ortalamasının Cuma günü ilk kez 40.000 puanın üzerinde kapanmasını sağladı. Çoğu ekonomist ve vadeli işlem piyasaları artık Fed'in bu yıl bir veya iki kez faiz indirimi yapmasını bekliyor.

2024 yılında enflasyon ne olacak?

Sorun şu: Aylık fiyat artışları, birçok ekonomistin beklediği gibi son dönemdeki yüzde 0,3 ila yüzde 0,4 aralığından daha tipik bir yüzde 0,2'ye yavaşlarsa, Millar bunun yıl sonuna kadar yıllık enflasyonu hâlâ yüzde 2,9'da bırakacağını öngörüyor. Mart ayındaki okuma yüzde 2,8; bunun nedeni, aylık fiyat artışlarının 2023'ün ikinci yarısında önemli ölçüde azalması ve bir yıl önceki fiyat seviyeleri ile bu yılın ilerleyen dönemlerinde olması muhtemel fiyat seviyeleri arasındaki farkın açılması.

Peki bu, faiz oranlarının oldukları yerde kalacağı anlamına mı geliyor? Pek değil. Fed Başkanı Jerome Powell, sürdürülebilir bir şekilde doğru yönde hareket ettiği sürece yetkililerin faiz indirimine başlaması için enflasyonun yüzde 2 olması gerekmediğini söylüyor. Millar, aylık fiyat artışlarının gelecek aylarda yüzde 0,2'ye inmesi durumunda, yıllık enflasyon yüksek kalsa bile Fed'in Eylül ayında bir kez faiz indirmesi için bunun yeterli olacağını söylüyor.

Ancak bu orta yol senaryosunu bile altını oymanın çok fazla zaman almayacağı düşünülüyor. EY-Parthenon'un baş ekonomisti Gregory Daco, aylık fiyatların yılın geri kalanında ortalama yüzde 0,3 oranında artması halinde bunun yıllık enflasyonun Aralık ayına kadar yüzde 3,8 gibi devasa bir seviyede kalacağını söylüyor ve "Bu durumda 2024'te Fed'den faiz indirimi beklemeyin” diyor.

Yüksek enflasyonun nedeni ne?

Sadece birkaç ürün ve hizmet, enflasyonu yüksek tutuyor. Enflasyon ölçümlerinden birine göre, konut maliyetlerindeki sürekli artış aylık fiyat artışlarının yüzde 36'sını oluşturuyor. Yeni kira sözleşmesi imzalayan kiracılar için kiralar düşüyor ancak bu değişimin mevcut kira sözleşmelerine yansıması yavaş oluyor. Zandi, müstakil evlere ilişkin ilginç ve tartışmalı kira ölçüsünün Fed'in tercih ettiği fiyat ölçüsünden çıkarılması durumunda enflasyonun halihazırda yüzde 2'nin altında olduğunu söylüyor.

Ayrıca, yeni araç fiyatları pandeminin neden olduğu ani yükselişin ardından düşmüş olsa da, otomobil sigortası primleri Mart ayında yıllık yüzde 23 oranında arttı çünkü eyalet düzenleyicilerinin sigorta şirketlerinin teklif ettiği oran artışlarını onaylaması zaman alıyor. Ancak daha küçük artışlar veya düşüşlerin yolda olduğu kabul ediliyor.

Finansal hizmetlerin maliyeti, yatırım şirketlerinin yönettikleri varlıkların belirli bir yüzdesine dayalı ücretlerini artıran piyasadaki toparlanma nedeniyle keskin bir şekilde artmış durumda. Daco, bu maliyetlerin görünümünün faiz oranlarından etkilenmediğini ve dolayısıyla Fed'in oranları yüksek tutmasına neden olmaması gerektiğini söylüyor.

Millar, yüksek borçlanma maliyetlerinin işe alımları caydırabileceğini ve araba tamiri ve saç kesimi gibi diğer sektörlerdeki ücret artışlarını yavaşlatarak enflasyonu genel olarak aşağı çekebileceğini söyleyerek aynı fikirde olmadığını belirtiyor.

ABD iş gücü piyasası şu anda iyi mi?

Fed yetkilileri, ekonomi ve iş gücü piyasasının hâlâ sağlam olması ve aylık istihdam artışının bu yıl ortalama 245.000 seviyesinde güçlü olması nedeniyle faiz oranlarını düşürmeden önce enflasyonun gevşemesini bekleyebileceklerini söylüyor.

Ancak Zandi ve Daco zayıflık işaretleri görüyor. Nisan ayında yalnızca 175.000 iş eklendi. Düşük işten çıkarmalar nedeniyle bu yıl net aylık bordro artışları güçlü olsa da, işe alımlar ve iş değiştiren kişilerin payı salgın öncesi seviyelerin altına düştü. Perakende satışların temel ölçüsü Nisan ayında düştü. Zandi ve Daco, düşük ve orta gelirli Amerikalıların rekor seviyedeki kredi kartı borçlarıyla ve tarihsel olarak yüksek ödenmemiş borçlarla mücadele ettiğini söylüyor. Zandi, ekonomi sallanırken “Bir şeyler kırılabilir. Faizleri yüksek tutarak neden riske giresiniz ki?” diye soruyor.

Yüzde 2 iyi bir enflasyon oranı mı?

Zandi, yüzde 2'lik enflasyon hedefinin artık mantıklı olmadığını savunuyor. Ekonominin potansiyel büyümesi 1990'lara göre daha düşük olduğundan, Fed'in yüzde 3'lük enflasyonu tolere etmesi gerektiğini, böylece uzun vadeli faiz oranlarının daha yüksek olabileceğini, böylece yetkililere resesyonda sıfıra ulaşmadan önce faiz oranlarını düşürmeleri için daha fazla alan açılacağını söylüyor.

Daco ise, Fed'in öngörülemeyen ekonomik gelişmelere yanıt verme konusunda daha fazla esnekliğe sahip olması için yüzde 2 hedefi etrafında bir miktar hareket alanı bırakılması gerektiğini savunuyor.

Fed enflasyon hedefini yükseltmeli mi?

Sorun şu ki; Millar, Fed'in yüzde 2'lik enflasyon hedefini değiştiremeyeceğini çünkü bunun güvenilirliğinin ciddi biçimde zayıflayacağını düşündüğünü ifade ediyor.

Millar, “Halk, enflasyonu düşürmek zorlaştığı için ‘havlu attığınızı’ düşünecektir” diyor ve enflasyonun yüksek kalacağı inancıyla çalışanların daha büyük zamlar isteyeceğini ve şirketlerin fiyatları daha sert artıracağını, bunun da yüksek enflasyonu sürdüreceğini söylüyor.

Ayrıca birçok yatırımcı, Fed'in enflasyonu yüzde 2'de tutacağı beklentisiyle enflasyonun ılımlı bir şekilde üzerinde getiri sağlayan tahviller satın alıyor. Millar, “Merkez bankası hedefi değiştirirse, sanki bir sözleşmeden dönüyormuşsunuz gibi olur” diyor.

Fed'in faiz oranlarını ne zaman düşürmesini beklemek gerekiyor?

Ancak Fed'in faiz oranlarını düşürmesinin tam olarak ne zaman olacağı bir muamma. Powell, iş gücü piyasasının beklenmedik bir şekilde zayıflaması durumunda enflasyon yüksek kalsa bile yetkililerin kesinti yapabileceklerini ifade ediyor. Zandi ve Daco ise bunun zaten gerçekleştiğini düşünüyor.

Daco, Fed'in Temmuz ayında faiz indirimine başlayacağına inanıyor ve “Piyasaların öngördüğü gibi Eylül ayındaki bir faiz indiriminin Fed'in çok uzun süre bekleyip beklemediği ve bir resesyona yol açtığı anlamına gelip gelmediğini ise ‘sadece zaman gösterecek” diyor.

Başka bir deyişle, Zandi ve Daco, Fed'in enflasyon hedefini resmi olarak değiştirmese de, hedefin bu kadar katı olması gerekmediğini bilerek eninde sonunda faiz oranlarının düşürülmesi yönünde hareket edeceğini söylüyor.

Basın konferanslarında ise Powell, Fed'in yüzde 2'nin üzerine çıkan enflasyonla yetinebileceği yönündeki önerileri kesin bir dille reddediyor. Powell bu ay, “Tabii ki yüzde 3'lük enflasyonla yetinmiyoruz. ‘Yüzde üç’ ile ‘memnun' kelimeleri aynı cümlede olamaz” diyerek hedeften şaşmayacaklarının altını çiziyor.

FED beklentileri değişti, dolar rallisi tersine döndü

Fed yetkililerinden karışık sinyaller

Chicago Fed Başkanı enflasyonun düşmeye devam edeceğine inanıyor

Altın fiyatlarındaki rekor seviyeler faiz indirimlerinin habercisi mi?

BlackRock: Enflasyonu dizginlemek için faizler düşmeli

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.