E-bültenimize abone olarak
en son bilgilere ve haberlere ulaşabilirsiniz.
Milliyet ekonomi yazarı Güngör Uras da Cumhurbaşkanı Erdoğan gibi faizlerin inmesi gerektiğini savunuyor. Uras bugunkü köşesinde bunun gerekliliklerini kaleme aldı. İşte Uras'ın o yazısı;
Sn. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, konut kredilerinin yüzde 9’un altına inmesi gerektiğini belirtti.
Günümüzde bankaların (ortalama) konut kredilerinde yıllık faiz yüzde 13.70, ticari kredilerinde yüzde 13.68 oranında.
Görülüyor ki, sorun sadece konut kredilerinde değil. Ekonominin harekete geçebilmesi için ticari kredi faizlerinin de ucuzlaması gerekiyor.
Enflasyon gerileyebilse, bankalar mevduat faizlerini aşağıya çekebilecek. Mevduat faizleri aşağıya çekilirse kredi faizleri de ucuzlayacak.
Bankaların kredi faizlerinin yüksek olmasının arkasında mevduat faizlerinin yüksek olması, onun da arkasında enflasyonun yüksek olması var.
Konuya yabancı olanlara (kaba rakamlarla) bilgi vermek istiyorum.
Bankalarımızın toplam kredileri 1.5 katrilyon TL. 250 milyar TL de Kamu Kâğıtları’na bağladıkları para var. Toplam 1 katrilyon 750 milyar TL’yi değişik kaynaklardan buldukları paralarla karşılıyorlar.
Enflasyon hedefi...
Kredilerin ana kaynağı (en büyük kaynağı) mevduat. Bankaların topladıkları mevduat 1.3 trilyon TL ama bankalar topladıkları mevduatın tamamını kredi olarak kullandıramıyorlar. Yaklaşık 1 trilyon TL’sini krediye dönüştürebiliyorlar. (1) Topladıkları 100 TL mevduatın 11 TL’sini Merkez Bankası’na zorunlu karşılık olarak yatırıyorlar. (2) Mevduatın 5 - 10 TL’sini kasa kolaylığı olarak saklıyorlar.
Sonuçta toplanan her 100 TL mevduatın yaklaşık 80 TL’si krediye dönüşebiliyor.
Bankalar 3 ay vadeli mevduata ortalama yüzde 10.69 faiz ödüyor. Bu faizle toplanan kaynağın, krediye yönlendirme oranı yüzde 80. Bu nedenle mevduattan krediye yöneltebilen kaynağın bankalara (diğer maliyetler hariç, sırf kaynak maliyeti) yüzde 12.58 oranında. Diğer maliyetler de eklenince bankanın mevduattan gelen kaynaktan kullandıracağı kredinin faizi yüzde 14’ten aşağıya inemiyor. Bankaların kredi faizini yüzde 9’a indirebilmeleri için (kaba hesap ile) 3 aylık mevduat faizini yüzde 7’nin altına çekmeleri, mevduat sahiplerinin stopajdan (vergiden) sonra net 6 faiz ile birikimlerini bankalardaki mevduat hesaplarında tutmaya devam etmeleri gerekir. Enflasyon ve enflasyon bekleyişi yüzde 5’lere indiğinde bu olacaktır.
Mevduat faizi önemli
Şimdilerde bankalarda 1 ay vadeli mevduat hesabının ortalama faizi yüzde 9.14, üç ay vadeli mevduat hesabı faizi yüzde 10.78 oranında. Mevduat hesabı faizleri, yılbaşından bu yana 0.72 puan ile 0.88 puan arasında geriledi.
Bunlar brüt faiz. Bankalar brüt faizi müşteriye öderken yüzde 15 (stopaj )vergi kesintisi yapıyor. Müşterilerin eline vergisiz yüzde 7.77 veya yüzde 9.17 oranında faiz geçiyor. Bu net faiz getirisi enflasyonu ancak karşılıyor.
Bu durumda reel faiz yüzde sıfır dolayında oluyor.
Bankaların bir başka kaynağı Merkez Bankası’ndan borçlanma imkânları. Merkez Bankası’ndan yüzde 8.13 faiz ile borçlanıyorlar. Yılbaşından bu yana Merkez Bankası’ndan kullanılan kaynağın maliyeti sadece 0.78 puan geriledi.
Enflasyon yüzde 5’e inmeli
Bankaların yurt dışından döviz borçlanması ile buldukları kaynak 300 milyar TL. Tahvil, bono ihracı ile topladıkları para 100 milyar TL. Özkaynakları 280 milyar TL. Bütün bunların toplamı üst üste 1 trilyon 780 milyar TL yapıyor.
Bankalar eğer mevduata, yurt dışından buldukları kredilere, çıkardıkları tahvil ve bonolara, Merkez Bankası’ndan aldıkları krediye daha az faiz ödeyebilirler ise, kredi faizini de ucuzlatacaklar.
Kaynakların maliyetinin gerilemesi de büyük ölçüde enflasyonun gerilemesine bağlı. Kaynak maliyeti ucuzlayınca kredi faizi de ucuzlayacak. Şimdilerde ticari kredi faizleri yüzde 13.68 dolayında. Yılbaşından bu yana ticari kredi faizleri 0.76 puan geriledi.
İhtiyaç kredisi faizleri yüzde 17.30, taşıt kredisi faizleri yüzde 15.28 ve konut kredisi faizleri yüzde 13.70 oranında. Yılbaşından bu yana konut kredisi faizleri 0.63 puan gerileme oldu.
Sn. Cumhurbaşkanı bankaların faiz indirmelerini isterken haklıdır. Ucuz faiz, üretimi, tüm piyasayı harekete geçirecektir.
Kaynak maliyetleri ucuzlamadan kredi faizinin aşağıya çekilebilmesi bankaların kârdan vazgeçmeleri ile veya faiz farkının dışarıdan karşılanmasıyla mümkün olabilir. Kamu bankalarımız bu yoldan faizini ucuzlatabilirler ama özel bankalar buna cesaret edemezler.
Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.
borsaningundemi.com’da yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan bilgiler, güvenilir olduğuna inanılan halka açık kaynaklardan elde edilmiş olup bu kaynaklardaki bilgilerin hata ve eksikliğinden ve ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından doğabilecek zararlardan www.borsagundem.com ve yöneticileri hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Burada yer alan görüş ve düşüncelerin www.borsagundem.com ve yönetimi için hiçbir bağlayıcılığı yoktur.
BİST isim ve logosu “koruma marka belgesi” altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BİST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BİST’e ait olup, tekrar yayınlanamaz.
borsagundem.com verilerin sekansı, doğruluğu ve tamliği konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıkar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerden oluşan herhangi bir zarardan borsagundem.com sorumlu degildir. BİST, verinin sekansı, doğruluğu ve tamlığı konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıklar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması, veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerde Alıcı, Alt Alıcı ve/veya kullanıcılarda oluşabilecek herhangi bir zarardan BİST sorumlu değildir.
Finansal veriler aracılığıyla sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir. Son güncelleme saati (09:16)