Evergrande krizi borsalar için neden önemli?

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Küresel borsalar içerisinde bulunduğumuz haftayı Evergrande gündemiyle geçirdi. Çinli dev gayrimenkul şirketi 1,5 milyon müşterisine konut teslim edeceğine dair söz vermesine karşın müşteriler halen anahtarlarını bekliyorlar.

Yeni bir ev hayaliyle üzerlerine düşen ödemeleri yapan Evergrande mağdurları protestolara dahi başladı. Protestoların sebebiyse dünyanın en borçlu gayrimenkul şirketinin üzerine düşen sorumluluğu yerine getirerek dairelerin inşaatının bitirilmesi veya müşterilerin paralarının geri verilmesi talepleri.

Söz konusu hikaye ilk bakışta portföylerle çok da ilgisi olmayan ve Çin’deki tarihsiz bir durum gibi görünüyor. Ancak Bloomberg International yazarı Charlie Wells bu hikayenin şu anda Çin’i çevreleyen en büyük finansal kriz olduğuna dikkat çekiyor. Dünyanın dört bir yanındaki yatırımcılar krizin küresel çapta yayılması halinde oluşabilecek tahribatı şimdiden hesaplamaya başladı.

Evergrande’nin 300 milyar dolar borcu bulunuyor. (Karşılaştırmak gerekirse, borsagundem.com’un derlemelerine göre Çinli gayrimenkul şirketinin borcu Türkiye dahil birçok ülkenin dış borcuyla kıyaslanabilir ölçekte. Türkiye Cumhuriyeti Hazine Bakanlığı’nın 31 Mart tarihi itibariyle açıkladığı rakamlara göre Türkiye’nin brüt dış borç stoku 448,4 milyar dolar, net dış borç stoku 262,1 milyar dolar olarak hesaplanmıştı.) Şirketin tahvil ödemeleri nedeniyle temerrüde düşmesi bekleniyor. Çin Komünist Partisi’nin konuya müdahil olup olmayacağı yönündeki spekülasyonlar da her geçen gün artıyor.

Çin'in büyük bir krizi önlemek için birçok aracı var ve Wall Street yatırımcıları büyük oranla Pekin'in gerekirse bunları kullanacağına inanıyor. Genel görüş bu krizin bir Lehman Brothers benzeri bir küresel finans krizini tetiklemeyeceği yönünde. Ancak bu yatırımcıların rahatlayabileceği anlamına gelmiyor.

Evergrande’nin borç krizi Pazartesi günü ABD borsalarının Mayıs ayından bu yana en kötü performansını göstermesini tetiklemişti. Almanya ve İtalya borsaları ise %2’nin üzerinde düşüş göstermişti. Wells yazısında bu düşüşlerin neden gerçekleştiğini ve gelecekte bu krize bağlı oluşabilecek riskleri açıklıyor:

Borçların ödenememesi riski

Çinli gayrimenkul şirketinin çok fazla insana bol miktarda borcu var. Ancak bu borçların büyük bir kısmı ödenemeyebilir. İflas küresel bir krize neden olabilir.

Evergrande’nin iflas ihtimali neden önemli?

Çin küresel büyümenin önemli sürükleyicilerinden birisi. Bu nedenle bu bölgedeki problemler genellikle diğer ekonomilere de yansır. En kötü senaryoda Evergrande kaynaklı stres dünyanın finans sistemine yayılabilir ve kredi piyasasının dünya çapında durmasına neden olabilir. Bazı yatırımcılar bu nedenle Evergrande’yi Çin’in Lehman Brothers’ı olarak tanımlıyor. Diğerleri ise bu karşılaştırmayı tamamen abartılmış olarak görüyor.

Evergrande’nin toparlanması ihtimali neden önemli?

Evergrande iflas etmek için fazla büyük bir şirket olabilir. 280 farklı şehirde 1300 projesi olan firmanın boyutu düşünüldüğünde bu görüş ekonomi çevrelerinde birçok uzman tarafından paylaşılıyor.

Çin hükümeti istikrar konusunda oldukça hassas davranıyor. Bu nedenle Pekin’in devreye girmesi oldukça mümkün. Ancak bu tip bir problem Wells’e göre ebeveynlerin çocuklarını susturmak için onlara şeker vermesine benziyor. Evergrande’nin kurtarılması şirketlerin olumsuz davranışlarını teşvik edebilir. Şirketler ahlaki açıdan yanlış olan veya risk toleransının üzerinde hamleler yaptığında iflas durumunda hükümetin arkalarında olacağı düşüncesine kapılabilir.

Yatırımcıları nasıl etkileniyor?

Piyasalar için daha fazla türbülans ve belirsizlik durumu ortaya çıkıyor. Twitter ve eBay gibi Çin gayrimenkul piyasasıyla hiçbir bağlantısı görülmeyen şirketlerde bile bu hafta düşüş görüldü. National Securities’ın Baş Stratejisti Art Hohan konuyla ilgili dikkat çeken bir açıklama yaptı:

“Teknoloji hisselerinin satışa geçmesi mantıklı geliyor mu? Hayır. Ancak riskli yatırımların azaldığı bir senaryoda her varlık satışa geçmeye meyillidir. Buna kripto paralar bile dahil.”

Mali danışmanlar müşterilerine ne söylüyor?

Wells bu soruyu Minnesota merkezli varlık yönetimi şirketi Sona Wealth’in finansal planlayıcısı olarak çalışan Mark Struthers’a ilettiğini belirtiyor. Borsa yazarı krizin küresel çaptaki etkilerini anlamak için Çin’den olabildiğince uzak bir mali danışmana sorduğunu da ekliyor.

Struthers’ın cevapları ise piyasalarda her zaman Evergrande benzeri risklerin oluşabileceği yönünde. Mali danışman aslına bakılırsa bu tip riskler üzerinden yüksek getiriler elde edildiğini belirtiyor. Müşterilerin portföyündeki herhangi bir hareket kısıtlı ve taktiksel olmalı. Struthers’a göre risklerin olması iyi bir şey. Ancak yatırımcıların önümüzdeki üç ila beş yıl boyunca yatırım planlarına bağlı kalarak getiri hedeflerine odaklanması gerekiyor.

Mali danışmana göre Evergrande krizi portföylerde çeşitlendirme konusunun önemli bir hatırlatıcısı. Zira iyi çeşitlendirilmiş bir portföyü olan yatırımcılar sadece %2,5 ila %4,5 oranında Çin’e yatırım yapar. Eğer %5 veya %6’nın üzerinde Çin piyasalarına ağırlık verilmişse Struthers’a göre yatırımcıların portföylerindeki çeşitlendirmeyi yeniden değerlendirmesi gerekiyor.

Struthers en kötü ihtimalde dahi Çin’in birçok portföye kısa vadede minimal bir etki yaratacağını öngörüyor. Krizin uzun vadeli olarak yayılması ise pek mümkün değil. Dünya ekonomisi güçlü bir Çin’le daha hızlı büyüyebilir. Ancak mali danışmana göre, hasta bir Çin’le bile dünya ekonomisi büyümeye devam edecektir ve uzun vadeli bakış açısı olan yatırımcılara kazanç getirecektir. Bu nedenle eğer bir yatırımcı yeterince çeşitlendirilmiş ve uygun risk-getiri profiline sahip bir portföyle ilerliyorsa Evergrande krizi yatırımcının uzun vadeli hedeflerine ulaşmasına etki yaratmayacaktır.

Bir sonraki adım ne olacak?

Perşembe gününün Evergrande için büyük bir test olması gerekiyordu. Krizin bu hafta büyümesindeki asıl nedenlerden biri de buydu. 5 yıllık tahvillerin yaklaşık 83,5 milyon dolarlık faiz ödemesinin son günü Perşembe günüydü. (Ödeme taahhüdüyle birlikte şirketin 30 gün daha geciktirme hakkı var) Ancak Çarşamba günü Evergrande’den yapılan açıklamada özel görüşmeler üzerinden tahvil sahipleriyle kupon ödemesi konusunun çözüldüğü belirtildi. Çin Merkez Bankası tarafından yapılan kısa vadeli nakit enjeksiyonları da kırılgan piyasalara destek vererek menkul kıymetler varlıklarında istikrarın devam etmesine yardımcı oldu.

Charlie Wells’e göre yatırımcılar Çin hükümetinin devreye girerek adım atmak için hazır olup olmadığını görmek istiyorlar. Ancak daha önce belirtildiği üzere bunun farklı sonuçları olabilir.

Evergrande krizinde geri sayım başladı

Altında Evergrande ve Fed hareketi

Asya’nın 400 milyarlık borç piyasası korku içinde

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.