Evdeki hesap çarşıya uymadı

Önce kuraklık ardından don yüzünden hububat ve meyvede üretim ciddi azaldı. Bu yaz mevcut tüketimin bile karşılanamayacağı endişesi yaşanırken turizm sezonunun açılması, göçler ve komşu ülke talepleri ile birlikte gıda pazarında hesaplar iyice şaştı. Uzmanlar ise, önümüzdeki aylarda fiyat artışının kaçınılmaz olduğunu savunuyor.

Hürriyet'in haberine göre, TÜİK Bitkisel Üretim 1. Çeyrek Tahminlerine göre buğday üretiminde bir önceki yıla göre yüzde 10.4 meyve üretiminde ise yüzde 4.5 oranında azalacağı öngörüsünde bulundu. Ulusal Hububat Konseyi de yaptığı araştırmalar sonucunda buğdaydaki düşüşün yüzde 21’i bulacağını ifade etti. Ancak buğday hakkında en ağır tahmin Türkiye Ziraatçılar Derneği’nden geldi. Derneğe göre buğday rekoltesindeki düşüş yüzde 25’i geçecek.

40 YILDIR GÖRÜLMEDİ

Türkiye’de buğday başta olmak üzere hububat gelişimi açısından son derece önemli olan 2013 Aralık ile 2014 Ocak-Şubat aylarını kapsayan üç aylık dönemde, meteorolojik olarak ‘olağanüstü kurak’ tabir edilen bir dönemden geçtiğini ifade eden Türkiye Ziraatçılar Derneği  Başkanı İbrahim Yetkin, bu durumun 40 yılı aşkın bir süreden bu yana yaşanan en kurak üç aylık döneme işaret ettiğini söyledi. Bu yıl buğdayın gelişmesi açısından çok önemli olan Şubat ayı yağış ortalamasının 24,6 mm’de kaldığını dile getiren Yetkin, “Bunun normal olarak 70,4 mm olması gerekiyordu. İklim koşullarının son derece iyi gittiği geçen yıl Şubat ayı yağış ortalaması 76,5 mm yani ortalamanın üzerinde gerçekleşmişti. Şubat yağışlarında normaline göre yüzde 65,1 geçen yıl Şubat ayı yağışına göre ise yüzde 67,9 azalma gözlendi. Söz konusu dönemde bir süre kar altında kalan bitkinin daha sonra karların erimesi ve yağışlar sonucu çimlenme dönemini tamamlaması ve boy atması gerekiyordu. Yaşanan kuraklık nedeniyle yeterli çimlenme olmamış ve buğday filizleri zayıf kaldı” dedi.

EN BÜYÜK KAYIP AKDENİZ

Mart ayı itibariyle ülke genelinde yağışlar mevsim normallerine yaklaşmasıyla meteorolojik kuraklığa bağlı tarımsal kuraklık tehlikesinin son anda atlatıldığını belirten Yetkin, ancak yağışların dengesiz seyretmesi sonucu başta Trakya bölgesi olmak üzere bazı bölgelerde aşırı yağışlar sonucu bir mantar hastalığı olan ‘pas’ hastalığının yayıldığını söyledi. Çukurova bölgesi gibi erken hasat yapan bölgelerde ise son yağışlar bir fayda getirmediğinin altını çizen Yetkin, “ Bu nedenle birçok tarla hasat yapılmadan yeniden sürüldü. Bu olumsuz etkenlere bağlı olarak buğday rekoltesinde geçen yıla göre önemli bir düşme olacağı kesinleşti. Kayıp oranının, buğday üretiminde ağırlık taşıyan bölgeler olan Akdeniz Bölgesi’nde yüzde 25, İç Anadolu Bölgesi’nde yüzde 23, Ege Bölgesi’nde yüzde 13, Marmara/Trakya Bölgesinde yüzde 10 ( son dönemde aşırı yağışlar nedeniyle ortaya çıkan pas hastalığı nedeniyle buna yüzde 10’un üzerinde bir zarar ekledi) olduğu görüldü. “Yaptığımız tahminler geçen yıl 22 milyon ton olarak gerçekleşen buğday üretiminin 18 milyon ton civarında gerçekleşeceğini gösteriyor” ifadelerini kullandı.

İLAÇ İÇİN BİLE KAYGISI YOK

Kayısı üretiminde de kaybın bazı bölgelerde yüzde 80’i geçtiğini belirten Yetkin, “Malatya’da Mart ayının son günlerinde yaşanan don olayı nedeniyle yüzde 50-60 arasında rekolte kaybı oldu. 176 bin ton olan üretimin 80 bin tona düşmesi bekleniyor. Elmada ise Amasya’da elma bahçelerinin tamamına yakını dondan etkilendi. Niğde’de yüzde 70-80’lere varan don zararı görüldü. Bu bölgelerin ülke genelindeki üretim içindeki ağırlıkları göz önüne alındığında TÜİK rakamlarının bu alanda da gerçeği tam yansıtmadığı görülüyor” dedi.

BU YAZ MEYVE YERİNE SEBZE YİYECEĞİZ

Türkiye İstatistik Kurumu, 2014 yılı bitkisel üretim 1. Tahmini istatistiklerine göre tahıl ürünleri üretiminde yüzde 10.1 meyve üretiminde ise yüzde 4,5 azalış olarak görülecek. Tahıl ve meyve üretimindeki azalış tahmininin aksine sebze üretiminde ise yüzde 1,3 oranında artış bekliyor.

FİYAT ARTIŞI KAÇINILMAZ

Ulusal Hububat Konseyi’nin 2013-2014 üretim yılına ilişkin buğday değerlendirmesi raporuna göre, meteorolojik kuraklık kaynaklı buğday üretiminin yetersizliğine dikkat çekilerek, Türkiye’ye gelen göçmenler, yurt dışına yapılan yardımlar ve komşu ülkelerden gelen talebin artışına vurgu yapıldı. Rapora göre, Türkiye’nin 2013 yılı buğday üretimi rekor düzeyde olmak üzere 22.0 milyon ton olarak gerçekleşti. Rekoltenin 2014 yılında Konsey’in öngördüğü düzeylere inmesi durumunda, düşüş oranı yüzde 21.1’i bulacak. Böylece, 2013 yılında buğdayın 920 milyar dolarlık gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) katkısı yaklaşık 16.5 milyar dolar ile yüzde 2.0’yi buldu. Yetkililer rekoltedeki düşüş ile fiyat artışı yaşanabileceğini ifade etti.

FINDIKTA ZARAR YÜZDE 70

Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde don olayına bağlı olarak tüm gelişme dönemindeki ürünlerin, özellikle çiçek açmış meyvelerde büyük kayıp yaşandığının altını çizen İbrahim Yetkin, “Don zararı ise Karadeniz’in yüksek kesimleri ile iç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde etkili oldu. Dondan zarar gören meyvelerin başında fındık, kayısı, elma gibi ürünler geliyor. TÜİK rakamları fındıkta yüzde 23,5 kayısıda 18 oranında azalma olacağı öngörüldü. Ancak bu tahminlerle bizim tahminlerimiz uyuşmuyor. Fındıkta yüzde 70 civarında zarar var. Yüksek rakımda yer alan bazı bölgelerde ürün yüzde yüz zarar gördü” dedi.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.