Emtia fiyatları son 1 yıldır yükselişte

Emtia fiyatları son 1 yıldır yükselişte…

Gelişmekte olan ülkeler adına dolardaki yükseliş ve emtia fiyatlarında görülen düşüş en kötü senaryoların başında geliyor. 2011 yılından bu yana düşüş eğiliminde olan emtia endeksi 2016 yılından bu yana toparlanma eğiliminde.

Emtia fiyatlarındaki değişikliklerin etkilerini; emtia ithalatçısı ve emtia ihracatçısı ülkeler olarak ayrı değerlendirmek gerekmekte. Örnek olarak; emtia fiyatlarındaki düşüş ithalatçı konumunda olan Türkiye için en başta gerileyen ithalat nedeniyle olumlu gibi görünse de uzun vadede daralan küresel ticaret hacmi ve dünya genelinde gelişmekte olan ülkelere yönelik oluşabilecek negatif algı nedeniyle olumsuz etkilenecektir.

Emtia fiyatlarında görülen düşüş emtia ihracatçı ülkeler için ise gelir kaybını beraberinde getiriyor. 2011-2015 yılları arasında emtia fiyatlarındaki düşüşü arz fazlasından çok talep tarafında görülen daralma ile ilişkilendirmek mümkün. Özellikle iligli dönemde Çin ekonomisinde büyümenin yavaşlaması, emtia talebindeki yavaşlamanın en önemli nedenlerinden biri olarak karşımıza çıkmakta. Emtia fiyatlarında artışın kaydedildiği yıllarda Çin ekonomisinde çift haneli büyüme rakamları ile karşılaşılırken, Çin ekonomisinde 2011 yılı sonrasında görülen zayıflama, emtia fiyatlarında da yansıma bulmuştu.

Grafik 1: Emtia Endeksi ve Çin Yıllık Büyüme Oranı (2000-2016)

Kaynak: Bloomberg

2015 yılında Çin kaynaklı büyüme endişeleri, dünya genelinde doların güçlenme eğilimi ve paralelinde emtia fiyatlarında görülen gelişmekte olan ülkelerde de zayıf seyri beraberinde getirmişti. Özellikle 2008 yılı sonrasında Çin hükümetinin teşvikleri sonrası emtia fiyatlarındaki yükseliş ile öne çıkan ve kapitalizmin yeni dayanakları olarak nitelendirilen Brezilya, Rusya ve Güney Afrika gibi ülkelerin para birimleri de önemli ölçüde değer kaybetmişti.

2016 yılından bu yana toparlanma eğiliminin görüldüğü ilgili para birimlerinin seyri için ülkelerinde ihracat kalemleri için önemli rol oynayan emtia fiyatlarının yakından takip edilmesinde fayda var.

Örneğin Rusya’nın en büyük ihracat kalemi olan petrolde 2014 yılında görülen keskin düşüş; ilgili dönemde Ruble’nin değer kaybına yol açarken ülkenin büyüme performansında da etkin rol oynamıştır. Petrol fiyatlarındaki düşüşün yansımaları 2015 yılında da devam ederken, 2014 yılında yıllık bazda %0,70 oranında büyüyen Rusya, 2015 yılında %2,80 oranında daralma kaydetmiştir.

Bir diğer örnek ise; Güney Afrika’nın ihracatında önemli bir yer tutan kıymetli madenler ile demir çelik fiyatlarında 2011 yılı sonrasında görülen düşüşün ilgili dönemde ilgili dönemde yansıması Güney Afrika Randı’nda değer kaybı ve ülke ekonomisinde daralma şeklinde karşımıza çıkmıştır.

Yükselen emtia fiyatları ile birlikte gelişen ülke para birimleri değer kazandı

2011-2015 yılları arasında emtia endeksinde görülen düşüş emtia ihracatçısı olan ülke para birimlerinde değer kaybına yol açmıştır. 2016 yılında emtia fiyatlarında görülen toparlanma eğilimi ile birlikte ilgili ülkelerin para birimlerinde de benzer bir toparlanma görülmektedir. Sözkonusu para birimlerinin performansını değerlendirirken ilgili ülkelerin ihracatında önemli rol oynayan emtialara ilişkin gelişmeleri yakından takip etmenin yanı sıra, emtia ihracatçısı ülkelerin ticaret ortakları ile ilişkisi de izlenmeli. Her ne kadar 2016 yılında emtia fiyatlarında toparlanma eğilimi görülse de, emtia fiyatlarında 2017 yılına ilişkin en önemli risk unsuru emtia ihracatçısı ülkelerin ticaret ortakları cephesinden gelebilir. Söz konusu emtia ihracatçısı ülkelerin en önemli ticaret ortaklarının Çin ve ABD olduğu göz önünde bulundurulduğunda, ABD’de yeni dönemde dış ticarette korumacı politikaların yürütüleceği ve söz konusu korumacı politikalar nedeniyle Çin’in talebinde azalma görülmesi 2017 yılında emtia fiyatlarına ilişkin önemli risk unsurunun başında gelmektedir.

Grafik 2: Emtia Endeksi, USDRUB, USDZAR ve USDBRL performansı (2005-2017)

Eda Önder Öztürk - Alan Yatırım

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.