Ekonomiye rağmen, piyasalara yaren

ERKİN ŞAHİNÖZ - BORSAGUNDEM.COM / ÖZEL

İki günlük Fed toplantısı bugün başlıyor.  Karar yarın açıklanacak.  Bugünkü yazımda görseller üzerinden gideceğim.  ABD ekonomisini ve Fed'in olası eylül hamlesini soru-cevap şeklinde gelin birlikte değerlendirelim. 

İstihdam raporları neye işaret ediyor?  ABD ekonomisi için aylık ortalama istihdam artışı 150 bin üzerindeyse işler “iyi”, 200 bin üzerindeyse işler “çok iyi” gidiyor demektir. Bazı yorumcular Fed'i "trader" sanıyorlar her halde.  Merkez bankaları bir ayın verisine göre hareket etmez. Verilerin eğilimini esas alırlar.  Eğilimi görmek için de verilerle "flört" edilmeli.  Hareketli ortalamalara bakılmalı. Aylık istihdam artışının 12 aylık hareketli ortalaması 243 bin, 3 aylık hareketli ortalamasıysa 221 bin. 200 binin üzerindeki istihdam artışına Fed'in duyarsız kalmaması gerekiyor. 
 

 
Fed'in harekete geçmesi için başka nedenler var mı?  Olmaz mı... ABD ekonomisi "hizmet" ekonomisi. Üretimi yıllar önce NAFTA anlaşmasıyla Meksika'ya kaydırmışlardı. Çin'in küresel ekonomiye entegre olmasıyla da ABD üretimini Çin'e taşındı.  Mevcut durumda ABD ekonomisinin yüzde 82'si hizmet sektörüdür.  Hizmetler sektörü toplam istihdamın da yüzde 84'ünü oluşturur.  Aşağıda ISM hizmetler endeksi görülüyor. Endekste 50 sayısı eşiktir. 50'nin üzerinde "büyüme", 50'nin altında "daralma" söz konusudur.  ISM hizmetler endeksi son aylarda en son 2005'lerde gözlemlediğimiz 60 düzeyine dayandı.  60'a dayanmış ISM hizmetler endeksine Fed'in duyarsız kalmaması gerekiyor. 
 

 
Fed'in kırmızı eşikleri vardı. Onlara ne oldu?  Ekonomide "potansiyel" diye bir kavram vardır. Büyüme için de kullanırız, işsizlik oranı için de. ABD ekonomisinde potansiyel işsizlik oranı yüzde 5.2 olarak tahmin ediliyor. Ben etmiyorum, Fed ediyor.  İşsizlik oranının "potansiyel"in altına düşmesi gelecekte enflasyonu tetikler. Üstündeyse enflasyon yaratmak zordur. En son açıklanan işsizlik oranı Fed'in bu "kırmızı eşiği"nin de altına indi. Yüzde 5.1 olan işsizlik oranına Fed'in duyarsız kalmaması gerekiyor. 
 

 
Ama enflasyon yokmuş ABD'de.. Öyle diyorlar?  Evet, bugün yok.  Lakin merkez bankaları dünün gerçekleşmiş enflasyonuna bakarak karar almak yerine enflasyonun gelecekte nereye gideceğini hesaplayarak para politikasını şekillendirirler.  Yukarıda peş peşe sıraladığımız üç grafik Fed'e "enflasyon yakında sinemalarda" mesajını veriyor. 

Eylül de Eylül. Bu Eylül toplantısı neden bu kadar önemli?  Baksanıza Fed'in daha üç toplantısı var, diğerlerinde artırım yapsa olmaz mı? Faiz artırımı için en uygun toplantı eylül toplantısı. 10 yıl sonra yapılacak faiz artırımının ekonomi kamuoyuna anlatılabilmesi, geleceğe yönelik patikanın hissettirilebilmesi şart. Bu da basın konferanslı toplantıda mümkün.  Aralık ayında ise piyasalarda işlem hacmi düşük, faiz hamlesine reaksiyon sert olabilir.  Eylül toplantısını pas geçmek bu işi 2016'ya bırakmakla eş değer olabilir. 
 

 
Piyasa ne bekliyor? Bunun için opsiyon fiyatlarına bakmak en uygun olanı.   Bu piyasada bankaların hedge amaçlı işlemlerinden dolayı işlem hacmi iyidir. Dolayısıyla  hesaplanan olasılıklar piyasa beklentisi hakkında iyi fikir verir.  En güncel verilere göre piyasa profesyonelleri Fed'in eylül ayında faiz artırımı yapmasına yüzde 30'dan bile düşük ihtimal veriyor.
 

 
Peki ne yapmalı? Artırımı yapmalı.  Yüzde 0 faiz ve 4 trilyon dolardan büyük Fed bilançosu ABD ekonomisindeki mevcut durum için çok lüks. Doktor ilacın dozunu kaçırırsa hastanın organlarının bozulmasına neden olur. Fed teşviğin dozunu kaçırdı.  Bir sonraki krizin tohumlarını ekiyor. O nedenle yarın faiz artırımını yapmalı.   

Peki yapar mı? "Namaza niyeti olmayanın kulağı ezanda olmaz" derler. Dünyanın en büyük ekonomisi Çin'deki ekonomik yavaşlama, Avupa'da halen zayıf devam eden ekonomik toparlanma, finansal piyasalardaki kırılganlık, gelişen ekonomilerdeki yapısal sorunlar... "Ekonomiye Rağmen, Piyasalara Yaren" başlığını seçmemin nedeni Fed'in bunları gerekçe (kanımca bahane) göstererek eylülü de pas geçmeye niyetli olması.

Faiz artırımı yaparsa piyasa etkisini hafifletebilir mi? Elbette. Fed, piyasalarla iletişimi çok iyi olan bir Merkez Bankası. Faiz artımı yaparlarsa toplantı bildirisine güçlü bir tatlandırıcı koyacaklardır.  Nasıl bir tatlandırıcı?  İkinci artırımın kayda değer bir süre gelmeyeceği minvalinde bir tatlandırıcı. Tabii ki tarih vermeden... Bildiriye konulacak güvercin ifadeler, şahin adımın (faiz artırımı) piyasa etkisini kısmen hafifletir. 

Korkmalı mıyız? Bu soruya cevabımı önceki köşe yazımda verdim.  http://www.borsagundem.com/erkin-sahinoz-yazar84/fed-faiz-artirinca-ne-olacak_-fed_in-gecmis-dongulerinden-bugune-isik-tutacak-tarihi-dersler-706668y.htm

Not: "Hisse senedi değerleme ve yatırım stratejisi oluşturma" başlıklı eğitimimi bu pazar tekrar açıyorum. Detaylar hakkında bilgi almak için [email protected] 'a mail atabilirsiniz.  

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.