Ekonomik krizden kaçınmanın 5 adımı

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Pandemiyle kaynaklı kısa süren ve sert bir ekonomik durgunluktan döneminden iki yıl sonra, Wall Street bir kez daha ufukta yeni bir resesyon uyarısında bulunuyor.

Söz konusu durgunluğu engellemek için yapacak fazla bir şey yok. Ancak finansal planlama uzmanları, insanları kendi acil durum planlarını oluşturmaya teşvik etmek için yeteri kadar zaman olduğu konusunda uyarıyor.

Kovid-19 kaynaklı resesyon resmi olarak ABD’de Şubat 2020 ile Nisan 2020 arasında gerçekleşti. Ancak siyasiler ve sıradan insanlar hala resesyonun artçı etkileriyle mücadele etmeyi sürdürüyor. ABD Merkez Bankası 40 yılın en yüksek seviyesine ulaşan enflasyonu kontrol altına almayı hedefliyor. Ancak borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre piyasalarda oluşan endişe ise %0’dan hızlı bir şekilde yükselen merkez bankası faiz oranlarının ve uygulanan sıkı para politikalarının tüketici talebini durdurması ve yeni bir resesyona sebep olması.

ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powell Perşembe günkü konuşmasında, faiz artışlarının hızı ve etkilerine ilişkin “Bana göre biraz daha hızlı hareket etmek uygun olacaktır” ifadelerine yer verdi. Powell’ın açıklamaları sonrasında borsalar sert bir biçimde düştü. Dow Jones ve S&P 500 endeksleri %1’in üzerinde düşerken Nasdaq Endeksi’nde ise düşüşler %2,1’e yaklaştı.

Goldman Sachs Powell’ın konuşmasından günler önce önümüzdeki 12 ay içerisinde bir resesyon ihtimalinin %15 olduğunu söylemişti. Goldman açıklamasında bu oraının 24 ay önceki tahminlerine göre %35 arttığı da belirtildi.

Deutsche Bank’ın bu hafta yayınladığı araştırma notunda, “Önümüzdeki 18 ay boyunca agresif bir dizi FED faiz artışının ardından 2023’ün sonlarında 2024’ün başlarında sert bir inişin kaçınılmaz olduğunu düşünüyoruz” ifadelerine yer verildi. Açıklamada birçok tüketicinin şu an içinde bulundukları finansal koşulları dahi arayacağı belirtildi.

MarketWatch’un haberinde ABD merkezli servet danışmanlığı şirketi Savant’ın Kurucusu Joel Cundick geçtiğimiz iki yılın yatırımcılara piyasaları çökertebilecek olayların her zaman yakın olduğunu öğrettiğini söyledi: “Şu anda bir resesyonu tetikleyebilecek küresel ve yerel birçok bilinen sorun olsa da gerçek piyasa hareketleri bugün kimsenin farkında olmadığı sürprizlerden kaynaklanabilir.” 

Haberde finansal koşulların kötüleşmesi ihtimaline karşın yatırımcılara uygulaması gereken bazı stratejiler öneriliyor.

Borçlarınızı ödeyin ve nakit yastığı oluşturun

Bir piyasa düşüşü sürecinde yükselen hayatın maliyetlerini finanse etmek birçok yatırımcı hisse senetlerini veya diğer yatırımlarını nakde çevirmek zorunda kalacak. Artan işsizlik riski, birçok ailenin birikimlerini harcama gerçeğiyle karşı karşıya kalacağı anlamına geliyor. Bu noktada borçların düşürülmesi, özellikle de kredi kartları gibi yüksek faizli borçların azaltılması önümüzdeki süreçte ödemelerin sayısını azaltacak ve ileriye dönük nakit para birikimini sağlayacaktır.

Bir resesyon gerçekleşmese bile yüksek faizli borçlar hakkında düşünmek iyi bir fikirdir. Örnek vermek gerekirse finans uzmanları kredi kartı yıllık bileşik faizlerinin FED’in faiz oranlarıyla birlikte yükseleceğini öngörüyor. Bu aydan aya ödemeleri taşımanın daha zor hale geleceği anlamını taşıyor.

Benzer şekilde, zorlu dönemler için bir acil durum fonu tutmak her zaman için önemlidir. Ancak böyle sıradan bir görev dahi kolayca ertelenebilir. Normal koşullarda, uzmanlar bireylerin üç aylık masrafları karşılamak için yeterli miktarda tasarrufa sahip olmanızı önerir. Ancak resesyon dönemleri farklıdır.

ABD merkezli Mali Danışmanlık ve Planlama Eğitimi Derneği Eğitim Müdürü Summer Red, “Bir resesyon sırasında eğer işsizseniz iş bulmak daha zor olabiliyor. Bu nedenle acil durum tasarruflarını altı ila 12 aylık tasarruflara yükseltmek ek bir güvenlik sağlayabilir” dedi.

Büyük satın alımlardan kaçının

Harcamalarınız üzerinde kontrol sahibi olmak her zaman akıllıca bir finansal harekettir. Ancak, özellikle piyasalarda volatilite yüksek olduğunda, büyük satın alımlara daha yakından bakmak özellikle önemlidir.

Red konuyla ilgili açıklamasında “Gözlerinizi satın alınacak şeylerden kaçırın ve herkes ‘Alacaksanız şimdi alın’ diyor diye satın almaktan kaçının. Konut piyasası, otomobil satışları gibi satışlar başlangıçta kendimizi iyi hissetmemizi sağlayan, ancak uzun yıllar boyunca yanımızda taşıdığımız çok büyük fiyat etiketlerine sahip büyük alımların harika örnekleridir” ifadelerine yer verdi.

Yatırımlarınızda duygusallığı ortadan kaldırın

Resesyonlar birçok yönden bir irade testidir. Birçokları için piyasalardaki gerilemelere karşı, yatırım stratejisini değiştirerek tepki vermek doğaldır. Bu ya para kaybetme korkusundan ya da fırsat gibi görünen süreçlerden yararlanma arzusundan kaynaklanır.

Yaklaşık üçte ikisinin (%61) en az 100 bin dolar değerinde yatırım yapılabilir varlığa sahip olduğu yatırımcılar arasında yapılan ABD çapındaki bir ankete göre önümüzdeki 12 ay içerisinde piyasalarda daha da fazla volatilite öngörülüyor.

Ancak bu duygusal yaklaşıma girmek özellikle de emeklilik tasarrufları söz konusu olduğunda risklidir.

ABD merkezli servet danışmanlığı firması Omega’nın Kurucu Başkanı Lisa A.K. Kirchenbauer yatırım yapmak için "disiplinli, sistematik bir strateji" edinerek, insani duyguların denklemden çıkarılabileceğini belirtiyor.

Önümüzdeki birkaç yıl içinde yapılması plananan büyük bir satın alma işlemi için tasarruf edenlerin, bu fonları proaktif olarak güvenli liman varlıklarına veya bir tasarruf hesabına taşımayı düşünmesi daha mantıklı olabilir. Bu tercih daha büyük bir getiriden vazgeçmek anlamına gelse bile güvenli liman tercihi yatırım uzmanları tarafından tavsiye ediliyor.

Emeklilik tasarrufları içinse, yapılan tercihler birikimlerin ne konumda olduğuna ve emeklilik getirilerinin ne kadar süre için planlandığına göre değişiklik gösteriyor. Cundick konuyla ilgili açıklamalarında, “Emeklilik harcamaları tek bir seferde gelmez, 20 ya da 30 yıllık bir sürenin ürünüdür. Bu sebeple emekliliğin birinci yılında biler bir dereceye kadar uzun vadeli hedeflerin sürdürülebilirliği konusunda dikkatli olmak önemlidir” ifadelerine yer verdi.

Mali durumunuzu otomatik hale getirin

Duyguların kararlarını etkilemesine izin vermeden paralarını yönetebilmek konusunda kendilerine güvenmeyen bireyler için, mali durum yönetiminin otomatikleştirilmesi yararlı olabilir. Bu süreç otomatik fatura ödemelerini ayarlamaktan tasarruf veya yatırım hesaplarında doğrudan mevduat oluşturmaya kadar her şeyi içerir.

Birçok finansal uzmana göre en iyi tavsiye, uzun vadeli tasarruflar söz konusu olduğunda piyasaları mümkün olduğunca görmezden gelmektir. Mali durumunuzu otomatikleştirmek, bunu başarmayı kolaylaştıracaktır.

Kariyerinize odaklanın

Kovid-19 salgınının başlangıcında meydana gelen kısa süreli resesyon, ABD genelinde işsizlik konusunda büyük bir artışa eşlik etti. Nisan 2020'de işsizlik oranı %14,8'e yükseldi. Söz konusu rakamlar 1948'de kaydedilmeye başlanan istihdam rakamlarına göre kaydedilen en yüksek seviye.

Kovid kaynaklı resesyon sürecinde istihdam piyasası hızlı bir şekilde geri döndü. ABD’de Mart 2022 itibarıyla işsizlik oranı %3,6 olarak kayda geçti ve işverenler hala yeni çalışan arayışında. %3,6'lık işsizlik oranı, 50 yılın en düşük seviyesi olan %3,5'lik pandemi öncesi döneme oldukça yakın. Bu kesinlikle güzel bir sıçrama, ama söz konusu durumun sonsuza kadar devam etmesi beklenmiyor. Zira 2008 civarında başlayan Küresel Finans Krizi, uzun vadeli bir şekilde yüksek kalan işsizlik ile tanımlanıyor.

Artan işsizlik ve resesyonlar birbiriyle el ele gider. Ekonomi bir gerileme dönemindeyken, şirketler ayakta kalmak için kesintiler yapmak zorunda kalır. Kovid resesyonu sırasında, ABD merkezli sol eğilimli bir düşünce kuruluşu olan Ekonomik Politika Enstitüsü'nün bir raporuna göre, pandemiyle ilgili iş kayıplarından en çok genç yetişkinler etkilendi.

Şu anda çalışan insanlar için, işten çıkarılma olasılığına hazırlanma konusu yapılması gereken akıllıca bir hareketlerden biridir.

Bankrate.com Baş Finansal Analisti Greg McBride konuyla ilgili açıklamasında, "Kendinizi mevcut veya potansiyel işverenler için değerli kılmak için sertifikalarınızı, becerilerinizi ve deneyimlerinizi geliştirmek, potansiyel bir resesyona karşı yalıtımda olmak için şimdi atılması gereken ihtiyatlı adımlardır" diyor.

Tahvil yatırımları tarihe mi karıştı?

Powell'ın açıklamaları piyasalarda risk iştahını baskıladı

Bilanço iyimserliğine Fed ara verdi

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.