Ekonomi ve hisse senedi piyasası arasında neden bir korelasyon yok

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Bir ülkenin ekonomisi ile borsaları arasında çok yakın bir ilişki olduğu farz edilir ancak birçok yatırımcının paylaştığı bu yanılgı, gerçeğin çok dışında bir ezberden başka bir nitelik taşımıyor.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, yatırımcılar genelde bir ülkenin ekonomisi iyi gidiyorsa borsasının da gelişmesi gerektiğini düşünür. Tersi bir durumda da, yani ekonomi kötüyse borsaların da kötü performans göstereceğine inanılır. Ancak bu iki alan arasındaki ililşki bu kadar basit bir doğru orantıyla açıklanabilir bir ilişki olmaktan uzaktır.

Farklı dünyalar

ABD’li yatırımcı Steve Burns, New Trader U’da yer alan makalesinde, piyasa spekülasyonu, yatırımcı psikolojisi, küresel ekonomik etkiler ve ekonominin performansından bağımsız olarak borsanın kendi ritminde ilerlemesine neden olabilecek daha pek çok faktörü inceliyor.

İster yatırımcı, ister trader veya meraklı bir okuyucu olun, bu karmaşık ilişkiyi anlamak gerçekten de çok önemli. Daha bilinçli kararlar almanız, finansal sistemlere ilişkin anlayışınızı genişletmeniz ve ekonomik haberleri ve piyasa trendlerini daha iyi anlamanıza yardımcı olacak bu makalenin sonunda, borsayı hareket ettiren güçler hakkında daha kapsamlı bir anlayışa sahip olacak ve bunlardan kaçının ekonominin ötesinde faaliyet gösterdiğini daha yakından göreceksiniz.

Piyasa spekülasyonu: Ekonomiden uzak bir faktör

Birçok kişi, bir ülkenin ekonomisinin sağlığının doğrudan borsa performansını yansıttığına inanıyor. Ancak, çok sayıda faktör bu görüşe meydan okuyor. Peki ekonomi ile borsa arasında neden doğrudan bir ilişki yok?

Yatırımcıların gelecekteki olası fiyat artışları üzerine bahse girmesiyle yönlendirilen piyasa spekülasyonu, genellikle ekonominin mevcut durumunu yansıtmayan hisse senedi fiyatlarına yol açar. Patlayan ekonomilerde spekülatif balonlar oluşabilir ve spekülasyon, resesyon sırasında fiyatları beklenenden daha düşük seviyelere çekebilir. Spekülatörler, yatırımcılar ve trader’lar, iyi ya da kötü olsun, her zaman şu anda gelecekteki kazanç beklentilerini fiyatlandırmaya çalışırlar. Bu nedenle borsa, ekonomi o an iyi olsa bile, genellikle bir durgunluk sırasında ekonominin iyileştiğinin veya gelecekteki bir durgunluk potansiyelinin sinyalini veren öncü bir gösterge niteliği taşır. Borsa ileriye dönüktür.

Yatırımcı psikolojisi: Duygular ekonomik göstergelerin önüne geçtiğinde

Yatırımcı psikolojisi, borsa hareketlerinde önemli bir rol oynar. Ekonomik gerileme sırasında panik satışı veya refah zamanlarında aşırı alım, gerçek ekonomik temellerle uyumlu olması gerekmeyen piyasa dalgalanmalarına yol açabilir. Açgözlülük borsa fiyatlarını temel değerlerin çok üstüne çıkarır ve korku Borsa fiyatlarını makul değerlerin çok altına çeker.

Merkez bankası politikaları: Gerçekten ekonomik performansı yansıtıyor mu?

Merkez bankaları genellikle ekonomiyi canlandırmak veya soğutmak için belli başlı politikalar kullanır. Ancak, yatırımcılar bu politikaları farklı yorumlayabileceklerinden, bu politikalar borsayı hemen veya doğrudan etkilemeyebilir.

Merkez bankası politikaları ile ekonomik performans arasındaki ilişki sanıldığından daha karmaşıktır. İdeal bir dünyada, merkez bankalarının eylemleri bir ülkenin genel ekonomik sağlığını yansıtmalıdır. ABD'deki Fed veya Euro Bölgesi’ndeki Avrupa Merkez Bankası gibi kurumlar, istikrarlı fiyatlar ve ekonomik büyümeyi desteklemek için faiz oranlarını belirler ve para arzını kontrol eder.

Ancak, gerçek genellikle daha karmaşıktır. Merkez bankaları, çoğu zaman birbiriyle çelişen birkaç hedefi dengelemek zorundadır ve kararları, mevcut ekonomik verilerin, tahminlerin ve muhakemelerinin bir karışımına dayanır. Bu, merkez bankası politikalarının gerçek ekonomik performansı her zaman mükemmel bir şekilde yansıtmayabileceği anlamına gelebilir.

Örneğin, bir merkez bankası, bir durgunluk veya yavaş ekonomik büyüme sırasında ekonomik büyümeyi teşvik etmek için faiz oranlarını düşürebilir. Ancak bu eylem, kısa vadede potansiyel olarak ekonomik aktiviteyi artırırken, enflasyonist baskılar ve istikrarsızlığa yol açabilecek varlık balonları yaratabilir.

Merkez bankasının politikaları finansal piyasaları doğrudan etkiler, ancak bu etkiler ekonominin durumu ile eşzamanlı olmayabilir. Örneğin, düşük faiz oranlarının duyurulması veya para arzındaki artış, işletmeleri borç almaya ve yatırım yapmaya ve yatırımcıları daha fazla risk almaya teşvik ettiğinden, borsa yükselişine yol açabilir. Bu, cansız bir ekonomide bile borsa değerlenmesine ve hisse senedi fiyatlarının yükselmesine neden olabilir.

Merkez bankaları ekonomiyi yalnızca etkileyebilir, kontrol edemez. Aletleri güçlüdür, ancak sınırlamaları vardır. Örneğin, merkez bankaları bir atı yani ekonomiyi suya yani ucuz krediye yönlendirebilir, ancak onu içemez yani sadece işletmeleri ve tüketicileri borç almaya ve harcamaya teşvik edebilir. Bu nedenle, merkez bankası politikaları ekonomik performansı yönetmeyi amaçlarken, nadiren doğru anlar ve çoğunlukla yükseliş ve düşüş döngülerine neden olur. Merkez bankaları borç veren son merciilerdir ve genellikle devreye girip ekonomiyi kurtarmak zorunda kalırlar. Merkez bankaları devreye girip şirketleri, sektörleri ve borsayı çöküşten kurtaracağından, bu durum açığa satış yapanların finansal krizlerden kâr elde etmede zorlanmalarına neden olur.

Merkez bankası politikaları kesinlikle ekonomik performans göz önünde bulundurularak tasarlansa da, her zaman onunla sorunsuz bir şekilde uyumlu değildir ve genellikle borsa üzerinde bağımsız bir etkiye sahip olarak ekonomi ile borsa arasındaki kopukluğa katkıda bulunur.

Dalgalanan faiz oranları: Borsa tahminlerinde joker karakter

Faiz oranı değişikliklerinin borsa üzerinde karmaşık etkileri olabilir. Teorik olarak, düşük faiz oranları daha fazla borçlanma ve yatırıma yol açsa da, bu her zaman böyle değildir. Yatırımcı duyarlılığı ve ekonomik görünüm gibi diğer faktörler de devreye girebilmektedir.

Küresel ekonomik faktörler: Hisse senedi piyasasında her zaman yankı uyandırmaz

Borsa sadece yerel ekonomik göstergelere değil, aynı zamanda küresel olaylara ve trendlere de cevap verir. Bu, bir ülkenin ekonomisi iyi performans gösterse bile borsasının olumsuz küresel trendler nedeniyle zarar görebileceği anlamına gelir.

Kurumsal kârlılık: Görünmeyen ekonomi-borsa bağlantısının kesilmesi

Sağlıklı bir ekonomi, kârlı şirketler anlamına gelse de, bu her zaman doğru değildir. Şirketler, kötü yönetim, sektör eğilimleri veya artan rekabet nedeniyle gelişen bir ekonomide hâlâ kâr elde edemeyebilir.

Enflasyon oranları: Borsa performansını etkiler mi?

Enflasyon, borsa performansıyla düzgün bir şekilde ilişkili olmayan başka bir faktördür. Genellikle büyüyen bir ekonomiyi ifade eder, ancak yüksek enflasyon, ekonomik aşırı ısınma ve potansiyel faiz oranı artışları korkuları nedeniyle piyasa satışlarını tetikleyebilir. Yüksek enflasyon, hem bir ekonominin büyümesine yardımcı olan kolay para politikalarının bir işareti hem de işletmeler için artan maliyetlere ayak uyduracak fiyatlandırma gücü olmayan işletmeler için daha düşük kar marjlarının bir işareti olabilir. Bu iki faktör karışık sinyaller oluşturabilir.

Piyasa likiditesi: Ekonomiyle ilgisiz bir hisse senedi piyasası faktörü

Piyasa likiditesi veya önemli fiyat değişikliklerine neden olmadan menkul kıymet alıp satma yeteneği, borsayı genel ekonomiden bağımsız olarak etkileyebilir. Yatırımcılar geri çekilirken, piyasadaki gerilemelerde likidite kuruyarak fiyat oynaklığına neden olabilir. Likidite, herhangi bir piyasa için en önemli temeldir. Hisse senedi grafiğinde belirli fiyat seviyelerinde alıcı veya satıcı bulunmaması, ekonomik koşullar ne olursa olsun tek yönde kontrolden çıkmış trendler başlatabilir.

Döviz kurları: Borsa üzerindeki bağımsız etkileri

Döviz kurları, ülke ekonomisinden bağımsız olarak borsayı etkileyebilir. Daha güçlü bir para birimi, ihracatçılara zarar verebilir ve güçlü bir ekonomide bile hisse senedi fiyatlarında potansiyel bir düşüşe yol açabilir.

Teknolojik gelişmeler: Borsa ekonomiden bağımsız hareket ediyor

Teknolojik gelişmeler borsayı ekonomiden bağımsız olarak yönlendirebilir. Ekonomik gerileme dönemlerinde bile teknolojik yeniliklerin ön saflarında yer alan şirketler, hisse senedi fiyatlarının yükseldiğini görebilir.

Politik olaylar: Borsayı ekonomiden ayırmak

Seçimler, politika değişiklikleri ve jeopolitik gerilimler gibi siyasi olaylar, ekonomik temellerden bağımsız olarak borsayı anında etkileyebilir. Yatırımcılar ve trader’lar, mevcut ekonomik durumdan bağımsız olarak siyasi olayları anında fiyatlamaya çalışır.

Piyasa beklentileri: Hisse senedi piyasası ekonominin önüne geçtiğinde

Borsa ileriye dönüktür ve fiyatlar geleceğe yönelik beklentilerdir, yani ekonomik göstergeler hala olumsuz olsa bile toparlanma başlayabilir ve tersi de geçerlidir. Borsada dönüm noktaları, ekonomi yeni bir yöne dönmeden aylar önce gerçekleşir. Ayı piyasalarında satıcılar yorulurken boğa piyasalarında da alıcılar, gerçek ekonomi dibe vurmadan veya zirveye çıkmadan önce yorulur. Yatırımcılar, ekonomi olumlu ya da olumsuz sinyallerle öyle olmayacağını söylerken bile, bir sonraki boğa piyasasını veya ayı piyasasını fiyatlandırmaya başlar.

Bağlantısız kısa vadeli hareketler: Hisse senedi piyasası-ekonomi ayrışmasının bir başka kanıtı

Kısa vadeli borsa hareketleri, genellikle gerçek ekonomik performanstan çok, yatırımcı duyarlılığı ve spekülasyonla ilgilidir ve piyasayı ekonomiden daha fazla ayırır.

Geleceğe yönelik kazanç beklentileri: Ekonomiden bağımsız olarak hisse senedi piyasasının temel yönlendiricisi

Geleceğe dair kazanç beklentileri borsayı hareket ettirebilir. Gelecekte güçlü kazançlar öngören bir şirket, yavaş bir ekonomide bile hisse senedi fiyatının yükseldiğini görebilir.

Temettü politikaları: Ekonominin ötesinde işleyen bir borsa faktörü

Şirketler, hisse senedi fiyatlarını ekonomiden bağımsız olarak etkileyen içsel değerlendirmelere dayalı olarak temettü politikalarını değiştirebilir.

Vergi politikaları: Borsa üzerindeki bağımsız etkileri

Vergi politikası değişiklikleri, ekonominin büyüyüp küçülmesinden bağımsız olarak, şirket kârlarını etkilediği gibi borsayı da doğrudan etkileyebilir. Bireysel vergilerdeki değişiklikler de alım satım kararlarını ekonomiden daha fazla etkileyebilir.

Piyasa manipülasyonları: Ekonomiden kopuk bir olgu

Belirli kişiler veya kuruluşlar, yanlış bilgilendirme veya diğer etik dışı stratejiler yoluyla hisse senedi fiyatlarını manipüle ederek ekonomik gerçekliği yansıtmayan hisse senedi fiyat hareketleri yaratabilir.

Jeopolitik riskler: Hisse senedi piyasasını ekonomiden farklı şekilde etkiliyor

Jeopolitik riskler öngörülemez olmaları nedeniyle piyasa dalgalanmalarına neden olabilir ve bu oynaklık her zaman ekonominin durumuyla örtüşmez. Yatırımcılar, mevcut ekonomik koşullardan bağımsız olarak dünya jeopolitiğine dayalı şekilde portföy riskini yönetmeye başlar.

Doğal afetler: Ekonomik eğilimlerle ilgisiz hisse senedi piyasasını etkileyen yıkıcı bir faktör

Doğal afetler, borsada, daha geniş anlamda ekonominin sağlığını yansıtmayan keskin, ani düşüşlere neden olabilir. Buna kasırgalar, tayfunlar, depremler, seller ve bunların etkileri dahildir.

Mevzuat değişiklikleri: Borsa üzerindeki bağımsız etkileri

Ekonomik performanstan bağımsız olarak, düzenleyici değişiklikler belirli borsa sektörlerini önemli ölçüde etkileyebilir. Düzenleyici değişiklikler, genellikle ekonominin mevcut durumuyla ilgisi olmayacak şekilde borsa üzerinde önemli ve bağımsız bir etkiye sahip olabilir. ABD'deki Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) gibi düzenleyici kurumlar, finansal piyasaların adaletini ve bütünlüğünü korumada kritik bir rol oynar. Borsaya kayıtlı şirketlerin, finansal aracıların ve yatırımcıların faaliyetlerini yöneten düzenlemeleri formüle eder ve uygularlar.

Bu düzenlemelerdeki değişiklikler, şirketler ve yatırımcılar için manzarayı önemli ölçüde değiştirebilir ve borsada genel ekonominin durumunu yansıtmayan kaymalara yol açabilir. Örneğin, daha sıkı çevre standartları uygulayan yeni bir düzenleme, fosil yakıtlar gibi belirli sektörleri olumsuz etkileyerek, daha geniş ekonomik eğilimlerden bağımsız olarak bu hisse senetlerinde düşüşe neden olabilir.

Tersine, deregülasyon veya devlet kurallarının ve kontrollerinin azaltılması da giriş engellerini kaldırarak ve maliyetleri düşürerek belirli sektörleri destekleyebilir ve potansiyel olarak bu hisse senetlerinde artışa yol açabilir. Örneğin, telekomünikasyon sektörleriyle ilgili düzenlemeler gevşetilirse, bu durum inovasyonu ve rekabeti teşvik edebilir ve genel ekonomiden bağımsız olarak o sektördeki şirketlerin hisselerinde potansiyel bir artışa yol açabilir.

Ek olarak, sermaye gereksinimlerindeki veya risk yönetimi prosedürlerindeki değişiklikler gibi finans sektörünü etkileyen düzenlemeler de borsayı doğrudan etkileyebilir. Örneğin, düzenlemeler bankaların daha fazla sermaye tutmasını gerektiriyorsa, bu, onların borç verme yeteneklerini sınırlayabilir ve potansiyel olarak borsayı soğutabilir.

Önerilen düzenleyici değişiklikler genellikle piyasalarda spekülasyona ve belirsizliğe yol açar. Yatırımcılar, düzenleyici değişikliklerden kazananları ve kaybedenleri tahmin etmeye çalışabilir ve portföylerini buna göre ayarlayabilir. Bu da mevcut ekonomik temellerden ziyade bu beklentileri yansıtan fiyat dalgalanmalarına yol açabilir.

Düzenleyici değişiklikler, piyasaların adil ve verimli bir şekilde işlemesini sağlamayı amaçlarken, bunların borsa üzerindeki etkileri genellikle daha geniş ekonomik eğilimlerden bağımsız ve bazen de bunlara aykırı olabilir. Bu, ekonomi ile borsa arasındaki kopukluğun bir başka örneğidir.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.