Düşük petrol yeni bir krizi tetikler mi?

2014 yılının ortalarında bu yana petrol fiyatlarının %70'in üzerinde değer kaybetmesi birçok ekonomik sorunu da beraberinde getiriyor. Küresel risklerin artması bir yana, dev enerji şirketlerinin yatırım ve karlarının hızla düşmesi karamsar tabloyu daha da karanlık hale getiriyor. Küresel ekonominin önemli unsurları olan petrol şirketlerinin çöküşünün yeni bir küresel krizini tetiklemesinden endişe ediliyor.
Son olarak İngiliz enerji devi BP, petrol fiyatlarının son yılların en düşük seviyelerine gelmesinin etkisiyle 2015'te yaklaşık 6,5 milyar dolar zarar ettiğini açıkladı ve bu yıl 4 bin çalışanını işten çıkaracağı iddia edildi. BP hatırlanacağı üzere 2014 yılında 3,78 milyar dolar net kar açıklamıştı. 2015'in son çeyreğinde ise BP'nin 2,6 milyar dolar zarar ettiği ve karının %91 oranında azaldığı açıklandı. Şirketin dördüncü çeyrek geliri 196 milyon dolara gerilerken geçen yılın aynı döneminde 2,2 milyar dolar gelir açıkladığını da atlamamak gerekiyor.
Dünyanın en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan'ın ham petrol arzının tümünüs sağlayan  Aramco'nun, Suudi Arabistan'ın devlet gelirlerinde hatırı sayılır bir azalma beklenmesiyle kısmen de olsa özelleştirilmesinin gündemde olduğunu söyleyelim.
Rusya'nın 2015'teki en değerli şirketi Gazprom'un 2015 üretiminin Sovyet sonrası dönemde görülen en düşük seviyeye ilerlediği biliniyor.
Uluslararası petrol şirketlerinden Shell'in 2014 yılının üçüncü çeyreğinde 5,8 milyar dolar olan geliri, geçtiğimiz yılın ilk çeyreğinde 4 milyar dolar düşüş göstermişti.
Çin'in milli petrol şirketi PetroChina'nın kârı ise %81,4 azalarak 4,42 milyar dolardan 820 milyon dolara gerilemişti.
ABD'li petrol devi ExxonMobil'in 2014 yılının üçüncü çeyreğindeki 8,07 milyar dolarlık geliri %47 azalarak 2015 yılının üçüncü çeyreğinde 4,24 milyar dolara gerilerken, aynı dönemde ABD'li petrol şirketi Chevron'un da geliri, % 64 azalmıştı.
Enerji sektöründeki gelir kayıplarına önümüzdeki dönemde yatırımların azaltılmasına, BP gibi diğer şirketler de işten çıkarmalarla yanıt vermeye çalışılabilir. Bu nedenle düşük petrol fiyatlarının küresel riskleri artırması, buna bağlı olarak şirket yatırımlarını ve karlılıklarını olumsuz etkilemeye devam ederek, birçok kişinin işsiz kalmasına neden olabileceği ihtimali maalesef her geçen gün artmaktadır. Petrolde kronik hale gelen arz fazlası sorununun bir an önce çözüme kavuşturulması, birçok ülke ekonomisinin petrole olan bağımlılığının azaltması, maliyetlerin kontrol altına alınabilmesi 2016 yılında küresel risklerin de bertaraf edilmesi için kritik bir önem arz etmektedir. Dünya'nın dev enerji şirketlerinin zarar etmesi petrole bağımlı ülke ekonomileri arasında domino etkisi yaratarak, krizin habercisi olabilir. Yatırımların azaltılması, yoğun işten çıkarımlar olması ile üretim tarafındaki azalma petrol fiyatlarını beklenmedik şekilde yukarı çekebilir. Bu yükselişin talep kaynaklı olmanın ötesinde azalan yatırımlara, düşen maliyetlere bağlı olarak daha az AR-GE çalışması ile üretim tarafındaki kayıplarla ilişkilendirilmesi beklenebilir. Bahsi geçen firmalar Dünya ekonomisini ayakta tutan önemli firmalar arasındadır ve onların alacakları kararların petrol fiyatlarında yönlendirici olmasını beklemek kesinlikle sürpriz sayılmamalı… (Destek Menkul Değerler Araştırma Departmanı)
 

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.