Dijital para pazarı 200 milyar doları aştı

Dünyada Bitcoin başta olmak üzere 800’den fazla kripto paranın işlem gördüğü dijital para pazarının büyüklüğü 200 milyar doları da geride bıraktı. Bu yılın başında 20 milyar doları bulmayan pazar, son 10 ayda yüzde 900 büyüdü. Arkasında ne bir ülkenin, ne bir yasal otoritenin bulunduğu (ve hatta görsellerinde kullanılan para bile gerçek değil) dijital para dünyasında Bitcoin’in 5 yıl önce 10 dolarlık değeri ise geçen hafta 7400 doları da aştı. Artık sadece bankası, analisti, holdingi değil, sokaktaki vatandaşın bile dilinde o var. Peki, Bitcoin başta olmak üzere dijital paralar nasıl anılıp, satılıyor? Nasıl üretiliyor? Riskleri neler?...

BİTCOİN’E RAKİP DİJİTAL PARALAR HANGİLERİ?

Sanal para denilince ilk akla geleni hiç şüphesiz ki Bitcoin. 200 milyar doların döndüğü bu pazardaki tutarın yüzde 65’i (yaklaşık 130 milyar dolar) Bitcoin’de dönüyor. Ancak Bitcoin’in yanı sıra bu pazarda 800’den fazla dijital para birimi mevcut. Şu an itibarııyla Bitcoin’in en büyük alternatifleri konumundaki Ethereum’a 30 milyar dolar, Ripple’a 8 milyar dolar, Litecoin’e 3 milyar dolar, Bitconnet’e 2.5 milyar dolar ve Dash’e 2 milyar dolar yatırılmış durumda.

YASAL DURUMU NE?

Aslında hiçbir merkezi otorite tarafından kontrol edilmeyen Bitcoin’in yasal durumu, tüm dünyada tartışmalı. Ancak Asya başta olmak üzere bazı bölgelerde resmi ödemelerde bile kullanılıyor, hatta Avustralya’nın doğusundaki ada ülkesi Vanuatu, 44 Bitcoin getirene vatandaşlık hakkı bile veriyor. Bu alanda en kritik gelişme ise geçen hafta yaşandı; Chicago Borsası, bu yılın sonundan itibaren Bitcoin’in resmi olarak vadeli işlemlerde kullanılabileceğini açıkladı. Bir de kendi ‘milli’ Bitcoin’ini geliştirmeye soyunanlar var; Japonya, Estonya ve Rusya...

NASIL ALINIR? NASIL SATILIR?

Habertürk'ten Necdet Çalışkan'ın haberine göre Bitcoin’e yatırım yapmanın önkoşulu, dijital para Borsaları üzerinden hesap açıp, dijital bir cüzdan sahibi olmak. Ardından bu hesaba IBAN numarası üzerinden para transfer edip, Bitcoin alıp, satma işlemine başlanabiliyor. Bitcoin’ler bu dijital cüzdanlar üzerinden tutulup, el değiştirilebiliyor. Şu an itibarıyla Türk Lirası ile alım-satım yapılabilen 3 farklı Bitcoin Borsası (BTCTurk, Koinim, Paribu) bulunuyor. Dövizle işlem yapılabilen sanal para borsalarının dünya çapındaki en popülerlerinden bazıları ise şunlar: Bithumb, Poloniex, Bitfinex, Coincheck, Kraken, Gemini, Coinbase.

NASIL ÜRETİLİR?

Dijital kripto para sahibi olabilmek için bir diğer yol ise “madencilik” yapmak. İlk yönteme göre daha fazla profesyonel bilgi ve ilk yatırım maliyeti gerektiren bu yöntemde, işlemci üzerinden (CPU Mining), ekran kartı üzerinden (GPU Mining), uygulama tabanlı (ASIS Mining) gibi alternatifler mevcut. Ancak Bitcoin madenciliği, hem gerektirdiği profesyonel bilgi ve hem de yatırım ve bakım (soğutma, eletrik... vs.) maliyetleri açısından oldukça zahmetli bir uğraş.

5 YILDA NE KADAR KAZANDIRDI?

Kasım 2012’de 1 dolar 1.8 TL iken, 1 Bitcoin 13 dolar seviyesindeydi. Kasım 2017’de 1 Dolar 3.87 TL’ye, 1 Bitcoin ise 7447 dolara kadar çıktı.

TÜRKİYE DE ÇALIŞMA GRUBU İLE İNCELEMEYE BAŞLADI

Türkiye’de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Sermaye Piyasası Kurumu’na (SPK) göre Bitcoin ve benzerleri, mevcut yapısı ve işleyişi itibarıyla kanun kapsamında “elektronik para” olarak değerlendirilmiyor. Bu nedenle de kanun çerçevesinde gözetim ve denetimi yapılamıyor. Ancak diğer taraftan Bitcoin’i yakın takibe alan ve kripto paraların finansal istikrara katkı sağlayabileceğine inanan Merkez Bankası (TCMB), bu kapsamda geçen günlerde Blockchain çalışma Grubu oluşturulduğunu duyurdu. Son tahlilde Türkiye özelinde yasadışılığı değil, yasal boşluğu söz konusu olan Bitcoin’in riski kullanıcıya ait.