"DEİK devletleşmedi, demokratikleşti"

Geçtiğimiz yıl sürpriz bir kararla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nden (TOBB) bünyesinden alınarak Ekonomi Bakanlığı’na bağlanan Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) yeni yapısı ile birinci yılını doldurdu. Ömer Cihad Vardan’ın başkanlığındaki DEİK’te 123 iş konseyinin 78’inde üç dönem kuralına takılan başkanlar da değişti. Hürriyet'te yer alan röportajda Vardan, bakanlık bünyesindeki bir yılı anlattı. İşte o röportaj:

DEİK’in Ekonomi Bakanlığı’na bağlanmasının üzerinden bir yıl geçti. Neden bu adım atıldı?

- DEİK, 1985’de kurulan Türkiye-ABD İş Konseyi (TAİK)’in evrilmesi ile 1986’da kurulmuş bir kurum. Hedefi Türk özel sektörünün dış ekonomik ilişkilerini yürütmek. Kurucuları arasında yer alan TOBB’un bünyesine 2005 yılında alınmış. TOBB da Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na bağlı çalışan bir kurum. Bu yapıdan 28 Eylül 2014’te denetim ve gözetimi Ekonomi Bakanlığı’na geçti. Ben de yeni yönetimde başkan oldum. Böyle çalışan bir kurumun bu pozisyonun kamu karşılığı olan bir kurumla iç içe çalışmasından daha normal ne olabilir? Ekonomi Bakanlığı dış ticaretle ilgili her türlü konuyu çözme imkanına sahip, dış yatırımları organize etmek için çalışan bir kurum. Bu olması gereken bir hadisedir. Bu yapılan değişiklik aslında dış ekonomik ilişkilerde bir devrimdir. Bağlı olmakla alakası yok. İki aynı amaçla çalışan kurum birlikte çalışarak güç birliği yapmasıdır.

Devrim ile ne kastediyorsunuz?

- İşleyişte çok daha fazla hızımız arttı. Yapılacak işleri herhangi bir mekanizmaya bağlı olarak gerçekleştirmiyoruz. İzin almak gerekmiyor. Bütün işlerimizi kendi bünyemizde planlıyor ve gerçekleştiriyoruz.

TOBB bünyesine alınması yanlış bir yaklaşım mı olmuş?

- Ayrı kurulmamış zaten. 2005’te yapılan kanun değişiklikleri ile TOBB’a bağlanıyor. Tabii artık bunlar geride kaldı. Bugüne kadar DEİK’e hizmet vermiş kurumlara teşekkür etmemiz lazım. Ciddi emek sarfedildi. Bugünlere getirildi. Kimsenin eksikleri ortaya koymak için söylemiyorum. Sadece bu değişikliğin hız kazandırdığını görüyoruz.

Bir yılda neler oldu? Nasıl bir değişim yaşandı?

- Üye tabanımızda, operasyonlarda büyük artışlar oldu. Üye sayımızda yüzde 51.2 artış oldu.

Üye sayısı nasıl bu kadar arttı? Yeni üyeler kimler? Daha önce üye olmak zor muydu?

-O cazibe oluşmamış olabilir. Üyelik kuralları aynı. Yeni değişikliğin daha iyi iş yapabilirliği ortaya çıkınca insanların burada olma arzusu belirdi.  Bunu faaliyetlerde görüyorsunuz. Bazı kategorilerde iki üç kat, bazılarında ise 11 kat artış oldu. Mesela yurtdışından gelen bakanları ağırlamışız. Bir önceki dönemde üç bakan, bu dönem 33 bakan ağırlanmış.  Cumhurbaşkanımızla, başbakanımızla yapılan seyahatlerde artış var, iş forumu sayısında artış var, seminerlerde artış var. DEİK’in icraatında yapması gereken fonksiyonları ne ise bir sene içinde bunlarda artış var. Bu gelişmeyi firmalar gördükçe katılım artıyor.

Üye sayısı ne? Ayrılan var mı?

- Biz ilk başta göreve geldiğimizde daha kapsayıcı bir DEİK oluşturmak istiyoruz demiştik. Bugün 46 olan kurucu kuruluş sayımız 102’ye çıktı. Üye sayısı 600 civarındaydı 1000’i geçti. Temsilci sayısı da 3 bini geçti. Tüm büyük firmalar burada. Daha da tabana yayılacak. Ayrılan bir iki üye oldu. Beklenilenden çok az. Yeni dönemin başında önce ne oluyor, diye merak edildi. Sonra daha kapsayıcı bir havaya büründü. Kanaatim iki yıl içinde daha büyük artışlar olacak. Bundan sonraki amacımız da dünya sistemine entegre kurum yaratmak. Küresel ekonomi değişiyor. Biz bu sistemin bir parçası olmalıyız ki Türkiye’nin hedeflerine uygun büyüyebilelim. Hükümetin dış politikasına uyumlu bir yol belirledik. İş konseylerimiz vasıtasıyla aldığımız bilgileri onlara aktarıyoruz. Bir kültür oluşturacağız.

DEİK sivil toplum kuruluşuydu devlete geçti algısını yurtdışında da aşabildiniz mi? Çünkü ABD’de ATC-TAİK toplantılarında böyle bir kriz vardı.

-Biz devletleşmedik. Eski yapımızı yeniden kurduk. Burada herşey gönüllü. İster üye olursunuz ister olmazsınız. Burada bir fayda görüyorsanız olursunuz. Ticaret odalarına üye olma mecburiyetiniz var. Biz aksine sivilleştik. Bu algıyı birileri söyledi, yankı uyandırdı. Kim ne görmek istiyorsa öyle gördü. Ama zaman içinde de bütün üyelerimiz gördü ki daha da demokratik hale geldik. ATC toplantıları yapıldı TOBB katıldı. Üzerinde durmadık.

TÜRKİYE'NİN BİRBİRİ İLE ÇATIŞMA LÜKSÜ YOK ARTIK

 Seçimler bitti. Ancak Türkiye ciddi bir kutuplaşma yaşadı. Nasıl normale döneceğiz?

 - Ben siyasetçi değilim. Siyasetçilerin politika metodlarını bilmem. Ama sizleri rahatsız ettiği gibi bizleri de rahatsız eden söylemler oluyor. Sonuçta biz ne istiyoruz ülke hedeflerinde birlik beraberlik. Seçim bitti. Önemli bir oy oranı ile AK Parti iktidara geliyor. Olması gereken şu: AK Parti vaadettiklerini yapmalı. Muhalefette  o yapılanları takip etmeli, kontrol etmeli ve önerilerini açıklamalı. Eleştiri yapılmalı ama eleştirilerin hepsi yapıcı olmalı. Toplum ayrımcılık, kutuplaşma istemiyor. Yapılan iyi şeyler takdir edilmeli. Muhalefet herşeye karşı çıkmak olmamalı. Üslubun mutlaka değişmesi lazım. Türkiye’de kimsenin birbiriyle çatışma lüksü yok artık.

Seçimler sonrası iş dünyasında nasıl bir hava var?

- İş dünyası belirsizliği sevmiyor. Siyasi istikrar ve ekonomik istikrar iç içe. Halk bu seçimde hükümete büyük bir şans verdi. Hükümet bu şansı iyi değerlendirmek zorunda. 2’nci nesil reformları bekliyoruz. Yeni çatışma konuları çıkartmamamız lazım. 2019’a kadar seçim yok, toplumda bir rahatlama, stres boşalması oldu. Bunu iyi değerlendirmek gerek.

DEİK’in dünya kadrosu yenilendi

 İş konseylerinde seçimler oldu. Önemli değişiklikler oldu. Üç dönem kuralı uygulandı değil mi?

-Bir yılda beşeri ve fiziki alt yapımızı oluşturduktan sonra geçen hafta genel kurulda 130 iş konseyinde genel kurulda seçimler yapıldı. 78’inde yönetim değişti.Geldiğimizde bu sayı 117 idi. Üç dönem kuralı DEİK’te uygulandı. Biz bunu MÜSİAD’da da uygulamıştık. TOBB’da üç dönem kuralı kalktı. Bir başkan istese ömrü yettiğince kalabilir. Bana göre bu kural çok önemli. Üç dönem kuralının hiç değişmemesi lazım. Bu yönetime 30 yaşında girip 60 yaşında çıkmamak lazım. Eski başkanlarımızın tecrübelerinden yararlanmaya da devam edeceğiz.Yüksek İstişare Kurulu, onursal üyelik gibi. Yakın zamanda da başkan dahil olmak üzere yönetim kurulu seçimi olacak. Dünya kadromuz yenilendi.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.