Çelik sektörünü zor bir dönem bekliyor

Türk çeliği, Türkiye ekonomisindeki durgunluğa bağlı olarak inşaat, otomotiv ve beyaz eşya sektörlerindeki küçülme nedeniyle iç pazarda zaten önemli daralma yaşıyor. İç pazardaki çelik tüketimi ilk yedi aylık verilere göre yüzde 31 daraldı.

En önemli ihracat pazarlarından ABD’de de ilave gümrük vergisi sonrası %80’e yakın pazar kaybı yaşayan sektör, Avrupa Birliği’nin Şubat ayında getirdiği kota kısıtlamalarını da alternatif pazarlarla aşmaya çalışıyor.

Ancak AB’nin kota artışlarını 1 Ekim itibarıyla daha da sınırlama kararı nedeniyle, Türk çelik sektörü ihracatın yanı sıra üretimde de daha sert düşüş riski ile karşı karşıya.

AB’nin son düzenlemesi ile Türkiye’nin inşaat çeliğinden sonra yassı çelik ihracatında da daralma yaşayacağını belirten Çelik İhracatçıları Birliği Başkanı Adnan Aslan, “AB sıcak yassıda herhangi bir ülkenin çeyrek bazında global kotadan kullanabileceği kotayı %30 ile sınırlandırdı. İnşaat çeliği ve filmaşin ürünleri için son çeyrekte tüm ülkelerce kullanılan ‘diğer ülke kotası’ da ülke başına %30 olarak sınırlandırıldı” dedi ve ekledi:

“Sınırlandırmaların Türkiye’den yapılan ithalatı kısıtlama amaçlı olduğu görülmekte. Kota uygulamasına giderken asıl amacın ithalatın çok artmasını engellemek olduğunu ileri süren AB’nin ülke bazlı ithalatı neden sınırlandırmak istediği anlaşılmıyor.”

AB, Şubat 2019’dan itibaren çelik ürünlerine ithalat kotası getirmiş; Temmuz 2019 ve Temmuz 2020’de bu kotaların %5’er artırılacağını duyurmuştu. Ancak Avrupalı çelik üreticilerinin talebi üzerine, Avrupa Komisyonu %5’lik kota artışını %3’e indirme kararı aldı. Karar 1 Ekim’de uygulamaya konulacak.

Karar kapsamında aynı zamanda, herhangi bir ülke AB’nin sıcak yassı çelik ithalatı için ayırdığı toplam kotanın %30’dan fazlasını kullanamayacak.

 
Eurofer (Avrupa Çelik Derneği) verilerine göre, 2018 sonu itibarıyla AB’nin çelik ithalatında Türkiye 6.2 milyon ton ile ilk sırada yer alıyor. Türkiye AB’nin hem uzun ürün, hem de yassı çelik ithalatında ilk sırada bulunuyor.

KOTA EKİM-KASIM’DA DOLACAK
AB’nin son düzenlemesi ise, Türkiye için inşaat çeliğinden sonra yassı çelikte de pazar kaybı riski getiriyor.

Aslan, “Uzun ürün ithalatında ilk kotayı 1 ayda doldurduk. Temmuz’da 1 yıllık yeni kotaya geçtik. O kotayı da muhtemelen Eylül’de dolduracağız. Filmaşindeki kotamız da Ekim-Kasım’da dolacak. Kotalar dolduğu için Türkiye Temmuz 2020’ye kadar AB ülkelerine uzun ürün ihraç edemeyecek” dedi ve ekledi:

“Yassı çelikte şu ana kadar ihracatımız iyiydi çünkü bu üründe genel kota vardı. Şimdi ülke bazında kota kullanımı yüzde 30’u geçemeyecek diye karar alındı. Bu, Türkiye’ye yönelik alınmış bir karar. Çünkü diğer ülkelerin zaten yüzde 30’u aşması söz konusu değildi.”

KOTALAR HENÜZ DOLMADI

ÇİB verilerine göre, ilk sekiz ayda Türkiye’nin AB’ye çelik ihracatı yüzde 0.5 düşüşle 5.1 milyon tona, değer bazında ise yüzde 9.1 düşüşle 3.6 milyar dolara geriledi.

Kotaların henüz dolmamış olması nedeniyle AB’ye ihracatta henüz sert düşüş gözlenmedi. Ancak kotaların birkaç ay içinde dolmasıyla, bir sonraki kotanın yürürlüğe gireceği Temmuz 2020’ye kadar Türkiye’nin AB ihracatında ciddi düşüş gözlenecek.

Buna karşın hali hazırda Türkiye’nin Almanya’ya çelik ihracatı %48.9, Hollanda’ya %37.4, Belçika’ya %28.7 geriledi.

2018 rakamlarına göre 21.4 milyon ton ihracat ile dünyanın en büyük 6. çelik ihracatçısı olan Türkiye, ihracatının 3’te birinden fazlasını AB’ye gerçekleştiriyor.

Türkiye 37.3 milyon ton ile dünyanın en büyük 8. üreticisi konumunda. Ancak talep daralması nedeniyle bu yıl ilk yedi ayda üretim %10’dan fazla gerilemiş durumda.

ABD’YE ÇELİK İHRACATI DURMA NOKTASINA GELDİ
 
Türkiye’nin geçmiş yıllarda en fazla ihracat yaptığı ülke olan ABD’ye ihracatın da ilave vergiler nedeniyle durma noktasına geldiğini belirten Aslan, “2016’da 2.4 milyon, 2017’de 1.8 milyon ve 2018’de 1.2 milyon ton ihracat gerçekleştirdiğimiz ABD pazarına, 2019 ilk sekiz ayda sadece 208,000 ton ihracat gerçekleştirdik. Sekiz aylık ihracat 2018’e göre %77 daraldı” dedi.

ABD, geçen yıl Türkiye’den çelik ithalatına %25 ilave gümrük vergisi getirmiş, daha sonra bunu %50’ye çıkarmıştı. ABD, bu yıl Mayıs’ta söz konusu vergiyi yeniden %25’e düşürdü.

Aslan, “ABD Türkiye’ye uyguladığı vergiyi yüzde 25’e indirse de, Brezilya, Meksika, Kanada ve Avustralya gibi ülkelere muafiyet tanıdı. Dolayısıyla ABD pazarında Türk çeliği için bir iyileşmeden bahsedemiyoruz” dedi.

İHRACAT TONAJDA 2018’İ YAKALAYABİLİR, TUTARDA %15-20 DÜŞER

Türkiye’nin ABD ve AB pazarlarındaki kayıplarını Latin Amerika, Kuzey Afrika, Batı Afrika ve İsrail pazarlarındaki ihracat artışlarıyla telafi etmeye çalıştığını belirten Aslan, “Çelik ihracatı ilk sekiz ayda %12.4 artışla 14.2 milyon ton oldu. Sene sonunda ihracat geçen yılki 21.4 milyon tona yakın şekilde, 21 milyon ton civarında gerçekleşebilir” dedi.

Aslan, sektörün kayıpların telafisi için bu yıl kütük ihracatına yöneldiğini, bunun da tonaj bazında geçen yılın rakamlarının yakalanmasını sağlayabileceğini söyledi.

Aslan buna karşın kütüğün düşük katma değerli bir ürün olması ve gerileyen çelik fiyatları nedeniyle 2018’deki 15.6 milyar dolar ihracatın bu yıl 13 milyar dolara düşeceğini söyledi.

Sekiz aylık ihracat %0.8 düşüşle 9.4 milyar dolar oldu.

Aslan, sektörde kapasite kullanım oranının %72’den %66’ya gerilediğini; üretimin ise bu yıl geçen yılki 37.3 milyon tondan 34 milyon ton seviyelerine düşebileceğini belirtti.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.