Bütçenin kaynağı zamlar mı olacak

AK Parti hükümeti, 1 Kasım seçimlerindeki ekonomik vaatlerini hayata geçirirken bütçeye gelen yükü zamlarla mı kapatmaya çalışacak? Erdal Sağlam, Hürriyet'teki köşesinde bu sorunun yanıtını veriyor.

İşte Sağlam'ın o yazısı:

Yılbaşından itibaren 2015’i ‘altın yıl’ olarak geçiren otomotiv ve akaryakıt başta olmak üzere sigara, içki, elektrik ile doğalgaza yılbaşından sonra yüklü vergi artışları bekleniyor. Bu vergi artışları ise tüketiciye zam olarak yansıyacak.

2016 yılı maktu vergileri belli olurken, sıra bütçeyi kurtaracak vergi darbesine geldi. Yılbaşından itibaren bazı mallarda yüklü vergi artışları beklenirken, bunun da etkileyeceği, bir çok mal ve hizmete de yüklü zamlar yolda.

Hükümetin 2016 yılı bütçesinin denk yapılacağı açıklaması, verilen taahhütlerin yerine getirilmesinin yanında asgari ücrete verilecek devlet katkısının belli olmasıyla, bu harcamaların kaynağını oluşturacak zamlar da kesinleşmiş olacak. 
Her şeyden önce, her yıl ocak ayında enflasyonun üzerinde zam gören sigara ve alkollü içkiler sektöründekiler, büyük bir merakla çıkacak yeni faturayı bekliyor. Ancak bu kez sadece sigara ve içkiyle yetinilmeyeceği, otomobil ve akaryakıt gibi yüklü gelir getirecek kalemlere de yeni vergiler gelmesi bekleniyor. Bu yolla 2015’de altın yılını geçiren otomobil sektörünün biraz yavaşlatılması, ithalatın azalmasıyla cari açığın azalmasına katkı yapılması hedeflenebilir. Akaryakıt için vergi zammı eğer tercih edilirse bu da iç talebi kısacaktır.

DOĞALGAZ DA SIRADA

Bu arada bütçe ile ilgilisi olmasa da, özellikle doğalgaz ve elektrik fiyatlarına yılbaşında önemli zamların gelmesi bekleniyor. Çünkü uzun zamandır zam yapılmadığı için özellikle elektrik dağıtım şirketleri zor durumda. Özelleştirme için geri ödeme döneminin başlamasıyla, hükümetten yüklü zam talep ettiklerini, bu yolla rahatlayacaklarını söylediklerini biliyoruz. 

Hükümet seçim taahhütlerin maliyetini 22.5 milyar TL olarak açıklamıştı. Buna 2016 yılı için memurlara verilecek yüzde 6 artı 5’lik zammın 12.5 milyar TL’lik yükünü de eklemek gerekiyor. Asgari ücrete verilecek devlet katkısı ile birlikte 2016 yılı ek harcamaları ve dolayısıyla bunların karşılanması için gereken vergi zamları da netlik kazanacak. Bu hafta olamasa da, gelecek hafta belli olur. Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın sektör yetkililerine de, denk bütçe yapılacağını, harcamaların netleşmesiyle vergilerin belli olacağını söylediğini öğrendik.

SİGARA VE İÇKİ GÜNAH KEÇİSİ

VERGİ zammı bekleyen sektörlerin başında sigara geliyor. Her yıl ocakta enflasyon üzerinde zamma alışmış sektör temsilcileri, 2015’de 23.5 milyar TL’lik vergi hedefinin 27 milyar TL olarak gerçekleştiğini, ek harcama öncesi geçici bütçede 2016 yılı için 27.8 milyar TL hedef konduğunu ama şimdi bu hedefin artırılmasını beklediklerini söylüyorlar. Sektör uzun zamandır nispi vergi indirilsin maktu vergi artırılsın istiyordu, Bakan Ağbal da Müsteşarlığı döneminde bunu kabul ediyordu. Ancak şimdi ihtiyaç büyüyünce nispi verginin indirilmesini zor görüyor, “Bari tüm vergi yükünü maktuya yükleseler” diyorlar. Böylece devletin vergi tahsilatı da daha fazla olacağı için, normalde bu yolun seçilmesini bekliyorlar. Tabi ki 2015’de yüzde 20’den 11’e inen kaçak sigara oranındaki iyileşmesinin tahsilata önemli katkısı olmuş ama son aylarda yine kaçağın arttığını, önlenmezse tahsilatın azalacağını kaydediyorlar.

AKP hükümetlerinde yılbaşında yüklü zamma alışan bir sektör de alkollü içkiler. Bira bu konuda en mağdur gözükeni, alkol oranı düşük olmasına rağmen aşırı zam görmekten şikayetçi. ABD ve AB başta olmak üzere çoğu ülkede ağır alkollü içkiler, şarap ve bira ayrı vergilendirilirken bizde şarap ve bira birlikte alınıyor. Biranın vergi oranı AB ortalamasının 3 katına çıkmış.

Aslında 2002’den beri tüm alkollü içkilere çok yüksek zamlar geldi, yine ağır vergi yüklenmesinden korkuyorlar. Tek tutundukları nokta “yüksek vergi ve fiyat nedeniyle kaçak içkiden ölüm sayısının artık had safhaya ulaşmış” olması. Belki Hükümet artık görür de insafa gelir diye bir umutları var. Göreceğiz...

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.