Brüt takastaki 10 hisseye dikkat!

Mayıs 2013’ten Mart 2014’e kadar düşüş eğiliminde olan Borsa İstanbul, Mart ortası itibariyle bu trendini kırarak yönünü yukarı döndürmeyi başardı. Uzmanlara göre aslında bu süreç içerisinde yoğun gündem karşısında iyi dayanan BİST-100 sert kayıplar yaşasa da Mart ortasından itibaren bu kayıplarını toparlamaya başladı.

Bir tarafta Borsa İstanbul’da bahar havası eserken, diğer tarafta ise gözlerden kaçmayan önemli bir nokta, yükselen borsada brüt takasa alınan şirketlerin sayısındaki hızlı artış oldu. Geçen yılın Ağustos ayında MMC Sanayi, Beyaz Filo ve Bakanlar Medya’nın brüt takas uygulamasına alınmasından sonra, geçen Şubat ayında Yayla Enerji’nin bu uygulamaya eklendiğine şahit olduk. Bunlara Nisan ayında Bank Asya, Ar Tarım, Anel Telekom ve Kervansaray Yatırım Holding eklendi. Son olarak geçen hafta Granti Faktoring ve Aksel Enerji de brüt takas uygulamasına alındı. Böylece brüt takas uygulamasına alınan şirket satısı 10 oldu. Sert iniş ve çıkış hareketlerine sahne olan bu hisseler karşısında SPK ve BİST Yönetimi bu kararı alırken, uzmanlar da yatırımcıları bu hisselerde dikkatli olmaları için uyarıyor.

SPK VE BİST TEMKİNLİ

Öncelikle konunun daha iyi anlaşabilmesi için brüt takas uygulamasını anlatmakta yarar var. Bilindiği üzere, temeli olmayan sert yükseliş hareketlerine manipülasyon deniyor. Brüt takas, manipülasyonu önlemek için SPK ve BİST Yönetimi tarafından devreye alınmış bir uygulama.
Bu konu hakkında, Destek Menkul Değerler Analisti Eren Can Ümit, yatırımcının hisse senedi aldığında hesabında, takas gününde alımı karşılayacak kadar nakit bulundurmak zorunda olduğunu söylüyor. Ümit, “Normal koşullarda hisse alım satımı yaparken T+2 günü beklemeden aldığımız hisseyi satabiliyorken, brüt takas uygulamasına tabi şirketlerin hisselerini T+2 sürede ( yani alınan ya da satılan hissenin parasının iki gün sonra hesaba geçmesi durumu) elinizden çıkaramıyorsunuz” diyor.

Kısaca, brüt takasa alınan şirket hisselerinin el değiştirebilmesi için alım ve satım emirlerinin fiziki olarak da gerçekleştirilmesi söz konusu. Bu uygulamanın amacı ise piyasada oluşan yapay fiyat hareketlerinin önüne geçmek.

SÜRESİ BELİRSİZ

Olağandışı hareket görülen şirketler BİST Yönetimi tarafından da otomatik olarak bu uygulamaya alınabiliyor. Yatımcı bazında ise yatırımcının kimlik ve unvan bilgisinin  KAP’a ilan edildiği tarihten sonra her hangi 30 günlük bir dönemde en az üç kez tekrar işlemesi halinde, tedbirin KAP’ta duyurulduğu tarihi takip eden ilk gün gerçekleşen işlemlerden başlamak üzere 15 gün süreyle brüt takas uygulaması getiriliyor.

SPK tarafından bir şirket brüt takasa alınmışsa, buradan çıkış için maksimum belirlenmiş bir süre bulunmuyor. Zaman zaman brüt takas uygulaması açıklanınca uygulanacak süreç belirlenirken zaman zaman da süresiz olarak bu karar alınabiliyor.

Global Menkul Değerler Analisti Emir Bölen, Beyaz Filo, Bakanlar Medya gibi hisse senetlerinden Ağustos 2013’ten beri süren bir brüt takas uygulaması olduğunu belirtiyor. Bölen, “ Uygulamanın farklı hisse senetleri üzerinde değişik etkisi olduğunu görebiliyoruz. Ancak genellikle bu etki olumsuz. Banka Asya’da bu etki çok net hissedilmemiş olsa da Beyaz Filo ve Anel Telekom gibi daha küçük ölçekli hisse senetlerinde açıkça görülebiliyor” diyor.

BANK ASYA’DA İŞE YARADI

17 Aralık operasyonuyla beraber sert düşüşlere maruz kalan Bank Asya, 24 Mart’ta Katar İslam Bankası (QIB) ile ortaklık için görüşmelere başladığını duyurması ile birlikte 1,04 TL’den 1.87 TL’ye kadar yükseldi. Hissenin iki gün sonra 1,34 TL’ye kadar gevşemesinin ardından, SPK bankayı 4 Nisan itibariyle brüt takasa alma kararı verdi. Bu uygulamanın ardından ise BİST-30 Endeksi’ne dahil olan hissede toparlanma meydana geldi ve yine 1,65 TL’leri üzerine çıktı.

Derinliği olmayan hisselerde ise bu uygulama çok fazla işe yaramadı. Ar Tarım 4 Nisan’da bu uygulamaya alındıktan sonra yönünü yukarı döndüremedi. Hatırlanacağı üzere Ar Tarım’ın yüzde 55,3’ü yılbaşında Tümer Tarım’a satılmıştı. Şirketin ortaklık yapısı ve faaliyet alanına dair spekülasyonlar nedeniyle hisselerde yaşanan sert hareketler sonucu, SPK hisseyi brüt takas uygulamasına geçirdi. Kervansaray Yatırım Holding ve Anel Telekom’daki sert yükselişler sonucu gelen brüt takas kararları da iki hisseyi paraşütsüz düşürdü.

TEDBİRLİ DAVRANILMALI

Eren Can Ümit, brüt takas uygulamasına tabi olan şirketlerin hisse senetlerinin aşırı volitil olduğunu belirtiyor. “Zaten bu hisseler bu yüzden brüt takas uygulamasına dahil edildi. Bu yönüyle yapay fiyat hareketlerinin görülmesinden dolayı özellikle küçük yatırımcılar için uygun hisseler olduğu söylenemez” diyen Ümit, yatırımcıların hisse yatırımı yaparken öz varlık karlılığı ve halka açıklık oranı yüksek, satışlarını her yıl istikrarlı artıran şirketlerin tercih etmesi gerektiğini belirtiyor. Emir Bölen de bu uygulamanın aslında yatırımcıları korumaya yönelik olduğunu söylerken, yatırımcıların hisse senedine olan güvenleri fazlaysa ve şirketten ileriye dönük beklentileri mevcutsa, fazla bir reaksiyon göstermemeleri gerektiğini kaydediyor.

SON BİR AYDA ALTI ŞİRKET BRÜT TAKASA ALINDI

Ağustos 2013’te MMC Sanayi, Beyaz Filo ve Bakanlar Medya’nın ardından Şubat ayında da Yayla Enerji brüt takas uygulamasına alınmıştı. Önemli yükselişlerin yaşandığı Nisan ayında ise sırayla Bank Asya, Ar Tarım Kervansaray Holding ve Anel Telekom bu şirketlerin arasına katıldı. Geçen hafta SPK’nın Haftalık Bülteni’nde Garanti Factoring ve Aksel Enerji hisselerinde de brüt takas uygulamasına geçildiğinin belirtilmesiyle, son bir ayda altı şirket bu uygulamaya eklenmiş oldu. Böylece şu anda 10 şirket brüt takas uygulamasında bulunuyor. 17 Nisan’dan 2 Mayıs tarihine kadar Garanti Factoring yüzde 105 yükselirken Aksel Enerji ise 16 Nisan’dan 6 Mayıs’a kadar yüzde 78 kaybettirdi. (MUSTAFA GÜNDOĞDU-EKONOMİST)
 

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.