BOTAŞ sisteminde 13 TANAP'ta 90 dolar

TANAP (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi), Şahdeniz 2’den çıkan Azeri doğalgazını Türkiye üzerinden geçecek yaklaşık bin 800 kilometrelik boru hattı ile Avrupa’ya ulaştıracak. Projenin ilk etabında 10 milyar metreküp (bcm) Azeri gazı Avrupa’ya, 6 bcm ise Türkiye’ye verilecek. Artan gaz talebi karşısında özellikle kış aylarında sıkıntı yaşayan Türkiye, 6 bcm ilave gaz ile rahat bir nefes almış olacak. Ancak bazı uzmanlara göre, bunun bedeli hiç de ucuz olmayacak.

Merve Erdil'in Hürriyet'teki haberine göre TBMM Genel Kurulu’nda görüşülen yasa tasarıları arasında, Azerbaycan ile Türkiye arasında TANAP’a ilişkin hazırlanan Ev Sahibi Hükümet Anlaşması da yer aldı. Anlaşmanın 3. Maddesi’ne yapılan ekleme ile BOTAŞ’ın bin metreküp gaz için Eskişehir çıkış noktasında 79 dolar, Trakya çıkış noktasında ise 102 dolar taşıma bedeli ödemesi hüküm altına alındı. Bazı enerji uzmanlarına göre, bu bedel “astronomik”. BOTAŞ, eğer ek yatırım yaparak, gazı kendi sisteminden taşısaydı, bin metreküp için 13 dolar taşıma bedeli ödeyecekti. Doğalgaz sektörü, taşıma ücreti konusunda ikiye bölünüyor: Bazı uzmanlar bu fiyatın sadece ekonomik açıdan değerlendirilmemesi gerektiğini, bunun siyasi bir karşılığı olduğunu vurgularken, bazı uzmanlar ise bu fiyatın Azeri gazını en pahalı gazlardan biri yapacağını savunuyor.

EN PAHALI GAZLARDAN

Enerji IQ’nun haberine göre, TANAP’a ilişkin Ev Sahibi Hükümet Anlaşması’nda yapılan değişikliklerin uygun bulunduğuna ilişkin kanun tasarısı, 10 Eylül’de Meclis’ten geçti. Buna göre, TANAP’tan alacağı gaz için paçalda 90 dolar taşıma bedeli ödeyecek. Böylece Azeri gazı sisteme pahalı girmiş olacak. Diğer yandan Türkiye, TANAP’ın yüzde 30 hissedarı olacağı için, taşıma bedelinin yüzde 30’u Türkiye’de kalacak. Yani Türkiye, ödediği 90 doların 27 dolarını geri alacak. Ancak kalan 63 dolar dahi pahalı bulunuyor. Bir doğalgaz uzmanı, “Şahdeniz 2 gaz fiyatına 90 dolar eklendiğinde, 400 dolarları aşan gaz fiyatına dönüşüyor. Rusya, 2015’te indirim yapacak olursa ve İran’dan tahkimde indirim alınırsa, TANAP’tan gelecek Azeri gazı en pahalı gazlardan biri oluyor” diyor.

12 MİLYAR DOLAR OLAMAZ

BOTAŞ’ın kendi iletim sistemindeki taşıma bedelinin 13 dolar olduğunu vurgulayan uzmanlar, “Boru hattı maliyetinin 12 milyar dolara çıkması söz konusu olamaz. Boru Türkiye’den alınıyor, işçilik Türkiye’den, 12 milyar dolara nasıl çıkıyor? BOTAŞ’ın kendi altyapısı çok daha ucuza yenilenebilirdi. Ek boru hatları ve kompresör istasyonlarıyla 16 milyar metreküp sınıra kadar taşınabilirdi” diyor. Bir başka sektör temsilcisi ise “BOTAŞ taahhüt ettiği 12 milyar doların yüzde 30’unu, yani 3.6 milyar doları kendi hattına yatırsaydı, daha fazlasını yaratırdı” diyor. Kaynaklar, “BOTAŞ çok ısrar etse de Azeri tarafı ‘Büyük yatırım yapıyorum, geri dönüşünün bir miktarını taşımadan sağlayacağım’ dedi.” diyor.

EN PAHALI GAZ OLMAYAN GAZDIR

BİR sektör yetkilisi ise boru hattı gibi projelerde ortaya çıkan bedellerin sadece ekonomik değil, stratejik olarak da değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayarak, şöyle konuşuyor: “TANAP sadece ekonomik olarak değerlendirilmiş bir proje değl. Buna imza atan adamlar da vatan haini değil. Bu gazın Türkiye’ye gelmesi lazım. Olmayan gaz en pahalı gazıdr. İmza atanların mantığı da şudur: ‘2018 itibariyle Türkiye’nin getirebileceği ilave başka gaz yok.’ Türkiye’nin ilave gaza ihtiyacı var.”

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.