Borsalardaki spekülatif çılgınlık dot-com balonunu hatırlatıyor

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Sosyal medya platformu Reddit üzerinde WallStreetBets başlığında toplanan perakende yatırımcılar son zamanlarda borsalar için büyük bir zorluk çıkarır hale geldiler. Platform kullanıcılarının oluşturduğu taleple GameStop gibi bazı seçili hisselerin fiyatları absürt düzeylerde yükselmeye başladı ve piyasa gözlemcileri borsanın gerçeklikten kopulduğu bir döneme girip girmediği konusunda endişe eder hale geldi.

Bloomberg yazarı Michelle Leder’a göre bu çok da yeni bir durum değil. WallStreetBets gibi hisse senedi mesajlaşma panolarının geçmişi Leder’a göre sosyal medyanın da çok öncesine dayanıyor. Borsa yazarı 1999 yılında küçük ve kârsız bir internet şirketi olan Imaginon firmasının hisselerinin nasıl pompalandığını hatırlatıyor. Söz konusu dönemde de piyasa düzenleyicileri bu spekülatifleri dizginlemek için ne yapmaları konusunda ne yapılması gerektiğini düşünmüşler.

ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) harekete geçtiğinde ise öncesi 1934 yılına dayanan hisse senedi manipülasyonu yasası üzerinden değerlendirilmişti. Piyasa düzenlemesinin ardından hisse senetleri fiyatları yeniden gerçek değeri üzerinden işlem görmeye başlamıştı ve bu tarihten beri Hisse senetlerinde çok hızlı hareketlilikler yaşanmıyordu.

Leder internet üzerinde oluşan bu toplulukların yeniden popülerlik kazanmasının üzerine düşünülmüş piyasa denetimi mekanizmalarıyla çözülmesini umduğunu belirtiyor. Borsa yazarı söz konusu denetimin insanların dürüstçe hisse senetleri üzerine fikirlerini ya da yatırım stratejileri paylaşmalarına izin veren ancak kötü niyetli piyasa oyuncularını da engelleyen bir yapı oluşması gerektiğini belirtiyor. Leder’a göre bunun yöntemlerinden birisi söz konusu ticaret platformlarının karakteristik özelliği olan anonimliğin ortadan kaldırılması olacak.

Leder, “Bu sayede insanlar örneğin DeepF***gValue ismini kullanarak GameStop ticaretini yapanın gerçekte Massachusetts’e kayıtlı bir borsa komisyoncusu olan Keith Gill’e ait olduğunu öğrenebilir” ifadelerini kullanıyor.

Borsa yazarı bu sürecin kolay olmayacağını belirtiyor. Zira internetin diğer alanlarında göründüğü gibi Reddit benzeri çevirimiçi mesajlaşma ortamı sağlayan şirketler herhangi bir gönderiden sorumlu olduklarını anlamak konusunda istekli ya da muktedir değil. Çılgıncasına hızlı bir şekilde işleyen akışın gerçek zamanlı olarak izlenmesiyse düpedüz imkansız görünüyor. ABD Kongre Binası’na aşırı sağcılar tarafından yapılan saldırılar sırasında iletişimin çökertilme çabası da bunun bir benzerini göstermişti. İnsanlar basit bir biçimde bir platformdan (Twitter) diğerine (Parler) geçiş yapabiliyorlar.

1999 yılına geri dönecek olursak Ledder, Yahoo’nun söz konusu önemde yapıtığı “Sadece birkaç kaçıkla uğraşmak için sansür uygulamayacağız” açıklamasına dikkat çekiyor. Sansürün yanlış olduğunu yineleyen Ledder 22 yıl öncesinde bu birkaç kaçığın piyasalarda kimsenin tahmin etmeyeceği derecede bir güç oluşturduğuna da işaret ediyor.

İki dönem arasındaki farklılıklara dikkat çeken Borsa yazarı Yahhoo ve diğer popüler mesajlaşma panolarının o dönede bir günde 10 bin’den daha az mesaj aldığını belirtiyor. Ancak WallStreetBets gibi platformlarda bir başlığın bunun 10 katı kadar insanı çekmesi görülmemiş bir şey değil. Üstelik bu sadece tek bir platform. Eski tip mesaj panoları yayınlarını sürdürmelerinin yanında Twitter, Youtube ve TikTok gibi yeni nesil platformlar da mevcut. Ledder eskiden borsalarda, özellikle de opsiyon piyasalarında işlem yapmanın eskilerde çok daha zorlu ve pahalı olduğuna ancak şimdilerde ise Robinhood ve benzeri uygulamalarla ücretsiz gerçekleştirilebildiğine dikkat çekiyor.

Bir hisse senedinin fiyatını taşımak için erken dönemlerdeki mesaj panoları adı çok az duyulmuş düşük sermayeli ve düşük hacimli şirketler tercih edilmekteydi. Ancak Ledder’a göre şimdilerde spekülatörler çok daha büyük çaplı hedefleri gözlerine kestirebiliyorlar. Borsa uzmanı Imaginion’un sadece 200 milyon dolarlık piyasa kapitülasyonuna ulaştığını GameStop’ın ise 24 milyar dolara kadar şiştiğini belirtiyor.

Dönemin SEC Başkanı Arthur Levitt Jr. konuyla alakalı olarak, “İnternette gördüğümüz dolandırıcılıklar her zaman para akışına eşlik eden temelleri aynı sahtekarlıklar olsa da internetin hızı, düşük maliyeti ve göreceli anonimliği dolandırıcılara eşi görülmemiş sayıda masum yatırımcıya erişim olanağı sağlıyor" ifadelerini kullanmıştı. SEC Başkanı o dönemde modern çağa geçebilmek için İnternet İcra Ofisi’ni kurdu. Fakat bu çabalar yeni bir yasama sürecini beraberinde getirmedi.

Ledder, 1999 yılı FED Başkanı’nın bıraktığı yerden devam etmek için çok geç olmadığını belirtiyor. Ancak borsa yazarı uygulanacak yeni yasalarla her şeyin daha iyi hale gelmek yerine daha da kötüye gitmesinden kaçınmak için derin bir nefes almak gerektiğini ifadelerine ekliyor.

Reddit yatırım ordusu yeniden saldırıya geçti

Borsa balonu küresel risk yaratıyor

Borsalar tam gaz tehlikeli bölgeye giriyor

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.