Borsalarda krizleri atlatmanın yolu

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Servet yönetimi firması Oaktree Capital’ın Kurucusu Howard Marks Wall Street’in en ünlü figürlerinden birisi. Marks yatırım firmasının performansıyla ve mümkün olan en geniş kitlelere ulaşmak için internet üzerinden yayınladığı uzun yatırımcı mektuplarıyla tanınıyor.

Oaktree üzerinden modern tarihin en başarılı değeri düşük borç fonlarından birini inşa eden Marks, MarketWatch’un haberine göre bu ayın başlarında borsaların çökmesiyle birlikte yatırımcılara bazı önemli uyarılarda bulundu.

Borsa uzmanı bir yıl öncesindeki bir açıklamasında piyasalardaki sınırsız iyimserliğin kontrolden çıktığını söylemişti. Aradan geçen aylar Marks’ın haklılığını kanıtladı. Marks bir dönem ünlü milyarder Warren Buffett tarafından da piyasalarla ilgilenen herkes için mutlaka “okunması gereken” isimlerden biri olarak tanıtılmıştı.

Piyasaların genelinde ayı piyasası konjonktürünün hakim olmasına karşın Marks yazısında boğa piyasasının ardındaki psikolojiye yer veriyor. Borsa uzmanı boğa piyasalarının duyarlılık yaratan özünün piyasa hareketinin büyüklüğünden çok kitle psikolojisi ile alakalı olduğuna dikkat çekti.

Geleneksel boğa piyasası

Marks pandemi sürecindeki rahatlama rallisi ortaya çıkmadan önce en son gerçek boğa piyasasının 1990’ların sonunda e 2000’lerin başında yaşandığını savunuyor. Borsa uzmanına göre Küresel Finans Krizi sonrasında hisse senetleri ralli yapmış olsa da bu dönemde piyasalar sadece kademeli olarak hareket etmişti ve söz konusu dönemde hisse borsalar boğa piyasalarının ayırt edici tonu olan dizginlenemez iyimserlikten yoksundu.

Marks boğa piyasalarının “nasıl hissettirdiğiyle, arkasındaki psikolojiyle ve bu psikolojinin yol açtığı davranışlarla” en iyi şekilde tanımlanabileceğini belirtiyor. Aynı durum ayı piyasaları için de geçerli. Borsa uzmanı, “S&P 500’ün %19,9 düşmesi ile %20 düşmesi arasında gerçekten fark var mı? Ben ayı piyasasının geleneksel tanımını tercih ediyorum: sinir bozucu” ifadelerine yer verdi.

Tüm bunları göz önünde bulundurarak Marks boğa piyasasının üç aşamalı olarak tanımlıyor. İlk aşamada az sayıdaki birkaç ileriye dönük yatırımcı her şeyin daha iyiye gideceğini tahmin ediyor. İkinci aşamada daha fazla yatırımcı piyasalardaki düzelmenin gelişmekte olduğunu fark ediyor. Ve son olarak neredeyse tüm yatırımcılar balonlaşan getirilerin sonsuza dek devam edeceğine inanıyor.

Marks’a göre pandemi dönemindeki boğa piyasası ile dot-com balonunu ve diğer histerik iyimserlik dönemlerini ayıran temel farklılıksa bu son boğa piyasasında ilk aşamanın neredeyse hiç yaşanmaması ikinci aşamanın da çok daha sınırlı bir boyutta gerçekleşmesiydi. Borsa uzmanı, bir çok yatırımcının, “Mart ayı sonlarındaki umutsuzluktan yılın sonraki dönemlerinde görülen iyimserliğe ani bir şekilde geçtiğine” dikkat çekti.

Süper hisseler, kripto ve halka arz şirketleri

Marks boğa piyasalarının tüm hisselere eşit davranmadığını da ekliyor. Bunun yerine yatırımcı iyimserliği genellikle az sayıdaki birkaç “süper hisseye” odaklanıyor. Bu 1960’lı yıllarda ‘Nifty Fifty’ hisseleri olarak adlandırılan 50 Amerikan hisse senedi, pandemi öncesi son dönemde ise ‘FAAMG’ olarak adlandırılan 5 büyük teknoloji hissesiydi.

Kripto para birimlerinin ortaya çıkmasıyla ise söz konusu ‘süper hisse’ yatırım teması farklılaştı. Milyonlarca yatırımcı orijinal kripto yatırımcılarının elde ettiği olağanüstü getirileri kovalarken yatırımcıların histerisi giderek daha fazla büyüyerek yeni bir piyasa dinamiğini ortaya çıkardı. Marks, Robinhood Markets ve benzeri firmalar tarafından başlatılan komisyonsuz borsa ticareti uygulamalarının da son boğa piyasasını ayrıştıran bir diğer önemli yenilik olduğunu söyledi.

2020-2021 boğa piyasası birçok benzersiz özellikleri bünyesinde bulundursa da önceki boğa piyasalarını anımsatan özellikleriyle de dikkat çekti. Bunların başında ise kâr elde etmeyen şirketleri içeren halka arz patlaması bulunuyordu. Dot-com balonunun patlaması öncesinde göreceli olarak nadir rastlanılan bu durum hem dot-com balonu sırasında hem de özel amaçlı satın alım şirketlerinin (SPAC) yükselişi sırasında kârı düşük şirketler yatırımcılara “kaybetmesi imkansız” yatırımlar olarak sunuldu ve bu yatırımlar yaygın bir biçimde kabul edildi. Halka arzı düzenleyenler anlaşmanın tamamlanmaması durumunda veya yatırımcıların halka arz sözleşmesini beğenmemesi halinde paranın faiziyle geri alınabilmesini garanti etti.

Marks, “kaybetmesi imkansız” yatırım kavramını yatırım evrenindeki en tehlikeli unsurlar arasında olduğunu ve piyasalarda histerinin kontrolü ele geçirildiğinin güvenilir bir işareti olarak görülebileceğini belirtiyor.

Bugün ABD borsalarında halka arz sürecini tamamlayan SPAC firmaları hisse başına sadece ortalama 5,25 dolardan işlem görüyor. Standar SPAC halka arz fiyatları ise 10 dolardan başlıyordu. Söz konusu dönemde yatırımcıların rasyonel kaybetme korkuları geride kalma korkusu tarafından absorbe edildi. Bu genellikle bir çılgınlığa dönüşen boğa piyasasının en son ve en tehlikeli aşamasına işaret eder.

Marks’a göre bu tehlikeli süreç Wall Street borsalarında “daha büyük aptal teorisi” (greater fool theory) olarak bilinen yatırım stratejisi üzerinden de sağlamlaştırıldı. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, daha büyük aptal teorisinde yatırımcılar birini mantıklı olmayan fiyatlarda bir ürünü satın alabilir. Eğer daha yüksek fiyatlarda aynı ürünü yeniden almaya istekli olan bir alıcı varsa bu kârlı bir getiri aracıdır. Ancak önünde sonunda son alıcı olağanüstü yüksek fiyatlarda elindeki varlığı satacak hiçbir alıcı bulamaz ve büyük miktarlarda zarar eder¬.

Borsa uzmanı son olarak boğa piyasaları ile ilgili görüşlerini popüler bir sözle açıklıyor: “Bilge insanların başlangıçta yaptığını aptallar en son yapar.”

Küresel risk iştahı toparlanıyor

Piyasalarda Fed etkisi fiyatlanmaya devam ediyor

Türkiye'de yeni bir kripto vurgunu!

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.