BORSADA YÜKSELİŞ SÜRECEK Mİ?

Küresel krizin adı hala bir türlü konulamadı. 2008 yılının üçüncü çeyreğine kadar başta petrol fiyatları olmak üzere emtia fiyatları rekor fiyatlara ulaştığı sıradaki krizle, şu içinde bulunduğumuz yeni durumu karşılaştırmak abesle iştigalden başka bir şey değil. 2008'in Temmuz ayına kadar petrol, demir-çelik, bakır gibi değerli madenler tarihî zirvelerinde hareket ediyordu. Üreticiler açısından son derece olumlu bir süreç, tüketiciler açısından ise katlanılamaz bir durum söz konusuydu. ABD ekonomisinden gelen olumsuz sinyaller sonrası, yatırım bankaları ve mortgage şirketleri başta olmak üzere ABD mali sistemi sarsıldı. Ardından Uzakdoğu ve Avrupa ekonomileri tel tel döküldü. İşsizliğin giderek artmaya başlaması, fiyat yükselişleri ve durgunluğun aynı anda yaşanmaya başlamasıyla kısa süreli bir stagflasyon dönemi yaşandı. Ancak temmuz ayından itibaren fiyatlar hızla gerilemeye başladı. Geçen haftaki analizimizde üstünde durduğumuz gibi emtia fiyatları 2008 yılının zirve noktalarından yüzde 50-60 seviyelerinde değer kaybetti. Dünyada üretimler hızla gerilerken, talepte de belirgin düşüşler yaşandı. Başta demir-çelik üreticileri ve otomotiv sanayiinde olmak üzere üretimler düştü, işsizlik arttı. Dolaşımdaki likiditede önemli daralmalar söz konusu oldu. Başta ABD olmak üzere hemen tüm bölgelerde üretici fiyatları endeksinde önemli ölçüde düşüşler gözlendi. Faizlerin indirilmesine ve durgunluğu aşmak için büyük ekonomik paketler konulmasına karşın piyasalarda karamsarlık devam etti. Ekonomilerde büyümeler dururken, eksi büyümeler konuşulmaya başladı. Bunun en önemli sebebi bu deflasyonun kritik özelliğinden kaynaklanıyor. Adına 'kredi kaynaklı deflasyon' dediğimiz böylesi dönemlerde bankalar kredi vermekten kaçınır. Bir yıl öncesine kadar bankalar konut, otomotiv ve tüketici kredilerinde oldukça esnek davranmışlardı. Günümüze geldiğimizde krediler geri çağrılırken, bankaların mevduatı artırmaya yöneldikleri açıkça görülüyor. Böylesi deflasyon sürecinde doğal olarak üretim daralır ve şirketler işçi çıkarmaya başlar. Bir süre sonra talep iyice kısılır ve fiyatlar hızla aşağı düşer. Piyasalara para arzı da azalır. Şu an dünyanın ve Türkiye'nin karşı karşıya olduğu yeni durumun adını 'kredi kaynaklı deflasyon' olarak koyabiliriz. Herkesin 'kriz kriz' diye tutturduğu bir ortamda öncelik finansal güvensizliği ortadan kaldırmak olacaktır. Bu güvensizlik sınırları belirlenen bir şekilde kaldırılmaya çalışılıyor gibi gözükse de, ABD'de yaşanan son 50 milyar dolarlık finansal skandal, durumun aslında daha ne kadar vahim noktalara geldiğinin açık bir göstergesi. Lehman Brothers'ın batışı veya batmasına izin verilmesinin ardında hala çok büyük şüpheler var. Piyasalarımızın durumuna dönecek olursak, bayram tatili sebebiyle sadece bir gün açık kalan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası yüzde 3,75 yükseldi. Haftanın son gününe kadar yurtdışı borsaların yükseliş eğiliminde olması, açılışta da Borsa'yı yukarı taşıyan sebeplerin başında geliyordu. Beyaz Saray'ın otomotiv şirketlerini TARP Fonu'ndan faydalandırma açıklaması önümüzdeki hafta otomotiv, demir-çelik hisselerini ön plana çıkarabilir. Endeksin 25 bin 800 puanı aşması durumunda 28 bin puana kadar yükselmesi söz konusu olabilir. İyimserliğin artmasıyla borsalar kısa bir süreliğine de olsa yükseliş eğilimini sürdürebilir. OPEC, üretimi ne kadar kısabilir? 17 Aralık Çarşamba günü Cezayir'in Oran şehrinde gerçekleşecek OPEC toplantısında üretim kısıntısına kesin gözüyle bakılıyor. Petrol fiyatlarında tahminlerin ötesindeki düşüş ve talepteki azalma üretim kısıntısının en az bir milyon varil olabileceğine işaret ediyor. Geçen haftaya girilirken 40 doların altına kadar gerileyen petrol fiyatları, doların hızlı bir şekilde gerilemesi, FED ve OPEC toplantılarında alınması beklenen kararlar sebebiyle yeniden yükselişe geçti. Önümüzdeki hafta doların kritik seviyedeki yeni durumunu da dikkate alacak traderların petrol opsiyonlarını tekrar gözden geçirerek alımlarını artırmaları beklenebilir. 51 doları aşması durumunda fiyatların yeniden 60 dolara doğru hareket etme ihtimali artabilir. ABD Merkez Bankası'nın faiz indirimlerine devam etmesi durumunda petrol fiyatları 2008 kapanışını daha yüksek seviyelerde gerçekleştirebilir. Euro yükselişe geçti Geçen haftaki analizimizde belirttiğimiz gibi kısa vadede güçlenme sinyalleri veren Euro, dolar karşısında yükselişe geçerek 1,2733 seviyesinden 1,3372'ye ulaştı. Euro'daki bu ani yükseliş sonrası borsalar ve emtia fiyatları hızlı artışlar kaydetti. Grafikte de kapanışın bir önceki zirve seviyelerinin üstünde olduğunu görüyoruz. Euro'daki bu güçlenme sürerse hafta başında parite 1,36'da bulunan ikinci hedefe doğru yürüyebilir. Ancak bu durum bir düzeltme mi yoksa yeni bir trendi mi ifade ediyor, henüz belli değil. Hafta içinde ABD Merkez Bankası toplantısında alınacak faiz kararının bekleneceğini düşünüyorum. Eğer faiz kararı piyasaların beklediği gibi yarım puan bir indirimi ifade ederse muhtemelen 1,36 test edildikten sonra 1,29 seviyelerine doğru bir geri çekilme yaşanabilir. Dolar, Euro karşısında hala yükseliş eğiliminde, ancak 1,36-1,38 seviyeleri yukarı kırılacak olursa durum değişebilir. SELİM IŞIKLAR/ZAMAN GEÇEN HAFTANIN EN LERİ Değer kazananlar (%) 01 - Duran Doğan B. 14,58 02 - Menderes T. 12,50 03 - Atlas Yat. Ort. 12,50 04 - Merkez B T. Y.O. 11,84 05 - Tüpraş 11,63 06 - Konfrut Gıda 10,56 07 - TAV H.Liman. H. 10,34 08 - İş Bankası (A) 9,99 09 - T. Halk Bankası 9,95 10 - Vakko Tekstil 9,68 Değer kaybedenler (%) 01 - Egeplast -9,33 02 - Bisaş Tekstil -8,82 03 - Okan Tekstil -8,59 04 - EGS G. Menkul -6,90 05 - Selçuk Gıda -6,90 06 - Anadolu Efes -5,98 07 - Metro Y. O. -5,77 08 - Ege Profil -5,70 09 - M. Zorlu Hold. -5,56 10 - Bagfaş -5,47

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.