'BORSADA MÜTHİŞ BİR İLGİ VAR'

BURSA (A.A) - Tofaş Türk Otomobil Fabrikaları A.Ş Üst Yöneticisi (CEO) Ali Pandır, halka açık bir şirket olan Tofaş'a şu anda borsada müthiş bir ilgi olduğunu belirterek, ''Özellikle otomotive, Tofaş'a ilginin nedeni de Türkiye otomotivinin çok iyiye doğru gitmesi, Türkiye'nin yatırım yapılabilecek az sayıda ülkeden biri olması, Tofaş'ın da birtakım başka firmaları göre çok daha sağlam temellere basmasıdır'' dedi. Pandır, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) tarafından Bursa'da düzenlenen ''MÜSİAD Otomotiv Sektör Kurulu Türkiye İstişare Toplantısı'' çerçevesinde gerçekleştirilen ''Otomotiv Sektöründe Sorunlar, Çözüm Önerileri ve Stratejiler'' konulu oturumda yaptığı konuşmada, Bursa'nın sadece otomotivin imal edildiği veya geliştirildiği, bir imalat ve Ar-Ge merkezi olmasının ötesinde, artık stratejilerinin konuşulduğu Türkiye'nin ''Detroit''i, otomotivin başkenti olma yolunda emin adımlarla ilerlediğini söyledi. Bursa'nın rakamlarla da arayı iyice açmaya başladığını belirten Pandır, şunları kaydetti: ''Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) rakamlarıyla söylüyorum; 9 ayda yüzde 51'ini yaptı ihracatın ki buna yan sanayi ihracatını herhalde katarsak Bursa ilinin yaptığı, Uludağ İhracatçı Birlikleri'nin (UİB) değil, herhalde Bursa açık ara otomotiv ihracatında diğer tüm illerin önüne geçmiştir. Yine OSD üretiminde de Bursa'da olan 3 firma, Karsan, TOFAŞ ve OYAK Renault, yüzde 58 üretimini yaptık Türkiye'nin yılın ilk 9 ayında. Dolayısıyla Bursa, diğer illere tek başına büyük fark atmaya başladı ve 'otomotivin baş şehri' olma yönünde gidiyor.'' -TOFAŞ VE OTOMOTİV SANAYİ- Pandır, Tofaş'ın Bursa'daki varlığının uzun yıllara dayandığına işaret ederek, şu bilgileri verdi: ''1968 yılında daha Türkiye'de o zaman 20 bin otomobil satılırken yılda, rahmetli Vehbi Koç'un büyük vizyonerliğiyle Bursa'da bu temeller atılmış, şu anda da o zamanki fabrika Türkiye'nin en büyük kapasiteli, 400 bin kapasitesiyle aynı zamanda sıfırdan araç geliştirme kabiliyetine sahip Ar-Ge'siyle ve her türlü kalıp, teçhizat yapma imkanlarıyla sadece Türkiye'nin en büyüğü olmakla kalmayıp, dünyanın da bu boyutta ve böyle entegre Ar-Ge'siyle ve diğer imkanlarıyla varolan çok az sayıdaki örneklerinden biri. Yani dünya çapında da çok önemli bir konumda Tofaş. Bu 42 yıllık tarihimiz boyunca hep Tofaş olarak Türk otomotiv sanayinin öncüsü olduk birçok konuda. Türk otomotiv sanayinin tarihine koşut bir tarihimiz var.'' -''DÜNYADA ÇOK KÖKLÜ DEĞİŞİKLİKLER VAR''- Pandır, üretimle iç pazarı birbirinden ayırmak gerektiğini, iç pazarda vergiler ve pazarın gelişememesi gibi sorunların bulunduğunu ifade ederek, şunları kaydetti: ''İhracat tarafında özellikle Türkiye büyük bir hamle yaptı. Şimdi bundan sonra bu nereye gider, acaba 2 milyon üretimi, bunun da 1,5 milyonunu ihraç etmeyi Türkiye başarabilir mi? Buna bakmak için bir kriz öncesi bir de kriz sonrası diye bir karşılaştırma yapmak lazım. Çünkü bu küresel kriz hakikaten taşları yerinden oynattı. Kriz hakkında söylenen çok şey var ama benim en çok değer verdiğim veyahut da anlamlı bulduğum, 'Krizden sonra hiçbir şey eskisi gibi olmayacak.' Hakikaten de bazen bu krizin sanki geçmekte olduğunu unutuyoruz. Her şey eskisi gibi yerine oturacak zannediyoruz ama dünyada çok büyük bir değişim oluyor. Özellikle otomotiv sanayisinde, 2002 yıllarında dünyada yaklaşık 60 milyon otomobil veya otomotiv ürünü satılırdı, bu kriz öncesi 72 milyona kadar çıktı, sonra 2009 yılında 57 milyona düştü, şimdi tekrar 70 milyon seviyesinde ve yukarıya doğru gidiyor. Şimdi bu tabloya baktığınızda diyeceksiniz ki otomotiv sanayi küresel olarak krizi atlattı, Türkiye'de de işler iyiye gidiyor, ihracatımız da iyi, iç pazar da gelişiyor, ama bu manzaranın arkasında çok köklü bir takım değişiklikler var.'' -''25 TANE FABRİKA AVRUPA'DA BOŞ DURUYOR''- Amerika pazarının kriz öncesindeki 18 milyon araç satışına gelmesinin tahminen bir 10 yıl civarında süreceğini belirten Ali Pandır, ''Şimdi bu arada kaybolan 7-8 milyon araç ki bunun hepsi imalat da olmayabilir ama bunun yüzde 80'ini Amerika'nın kendisinin imal ettiğini düşünseniz, aşağı yukarı Amerika'da ortalama bir fabrika 250 binlik olsa, 25 tane fabrika kapandı demektir. Ayrıca da binlerce bayi kapandı, birçok marka battı. Amerika otomotiv sanayinde bunun sancısını çok çekti. Fakat bir taraftan da bu acıyı çekti ama sağlıklı bir yapıya kavuştu. Yani 18 milyonluk Amerika pazarında bütün firmalar zarar ediyordu, dünyanın en büyüklerinden 2 tanesi de battı. Ama şimdi 11 milyonluk pazarda herkes kar ediyor. Şu anda sağlıklı bir yapı oluştu ama eski boyutunda da değil, çok daha aşağıya düştü'' dedi. Avrupa pazarına bakıldığında da 15 milyon civarında araç satışının olduğu bölgede, sayının geçen yıl 13,5 milyon, bu yıl ise 12,8'e düştüğünü, düşmeye devam edeceğinin ve gelecek yıl daha da aşağılarda kalacağının tahmin edildiğini anlatan Pandır, buradaki durumu da şöyle özetledi: ''Yani kriz devam ediyor ve Avrupa pazarı da düşmeye devam ediyor. Avrupa'nın başka bir sorunu daha var, bu 15 milyon araç satılırken Avrupa'da zaten fazla kapasite vardı, ortalama yüzde 75 ile çalışıyordu Avrupa'daki fabrikalar. Şimdi, bunun üzerine bu 2,5 milyon arabayı daha kaybedince orada da aşağı yukarı zaten fazla olan 15 tane fabrika varsa, onun üzerine bir 10 tane daha fabrika eklendi, 25 tane fabrika Avrupa'da boş duruyor. Hepsi boş duruyor demeyeyim ama kapasite yüzde 50-55 civarına düştüğüne göre, bir 25 tane fazla fabrika var orada optimuma göre. Ayrıca, Avrupa'da fazla kapasite sorunu devam ediyor ve Avrupa bu sorunu çözemiyor. Daha sosyal demokrat hükümetler veya sendikaların gücü Avrupa'da bu fabrikaların kapanmasına engel oluyor ve bu sorun devam ediyor.'' -''DÜNYADAKİ BÜYÜK EKSEN KAYMASI''- Pandır, dünyada otomotivde eksen kayması yaşandığını ifade ederek, şöyle dedi: ''Diyeceksiniz ki şimdi; 'Amerika'da 6-7 milyon az araç, Avrupa'da da 2 milyon az araç, dünya satışlarına bakarsanız pek bir şey değişmemiş kriz öncesine göre. 72 milyon tekrar 70'e gelmiş ileriye doğru gidiyor. Peki bu 7-8 milyon araba nereye gitti?' İşte bu dünyadaki büyük eksen kayması aslında. Bu tamamen Çin'e, Hindistan'a, Brezilya'ya gitti, Rusya'ya doğru da gidiyor. Özellikle bu son bir yıllık 8 milyonun çok büyük bir kısmını Çin çekti. Çin, krizden önce 8 milyon civarında satış yapıyordu 2008 yılında, bu seneki tahmin 16 milyon ve 20 milyona doğru da gidiyor. Onun dışında Hindistan 2,2 milyondan 3,5 milyona doğru gidiyor, Brezilya yine 2 milyonun üzerinde. Bu arada tabii krizden az etkilenen, Türkiye gibi krizden yarasız veya az yarayla çıkan sadece Çin, Hindistan değil, mesela bir Tayland, Malezya, Endonezya gibi bu üçlü de aşağı yukarı Türkiye boyutunda 600-700 binlik pazara doğru gidiyorlar, 400-500 binlik pazarlardan. Pakistan'da aslında gelişme gösterebilirdi ama maalesef bu felaket herhalde onları dizginliyor. Yani aslında bakarsanız, Avrupa ve Amerika artık geriye giden veyahut da yerinde sayan, eskiye göre çok geri gitmiş bir manzarada, ona karşın Bric ülkeleri denilen Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin, artı Tayland, Malezya ve Endonezya şu anda ileri gidiyor. Türkiye de bunlardan bir tanesi.'' -''TOFAŞ'A BORSADA MÜTHİŞ BİR İLGİ VAR''- Sürekli yabancı yatırımcılarla konuştuklarına da değinen ve yabancıların çoğunun İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'na (İMKB) girdiğini kaydeden Pandır, ''Biz halka açık bir şirketiz ve şu anda müthiş bir ilgi var. Geçen hafta yine özellikle İngiliz ve Amerikalı yatırımcılarla konuştuk. Şu anda dünyada, bu sıcak para akışı falan tabi etkileri var ama bir taraftan da özellikle otomotive Tofaş'a ilginin nedeni de Türkiye otomotivinin çok iyiye doğru gitmesi, Türkiye'nin tabi yatırım yapılabilecek az sayıda ülkeden biri olması, Tofaş'ın da birtakım başka firmaları göre çok daha sağlam temellere basmasıdır'' diye konuştu. -İRAN, IRAK, AFRİKA PAZARLARI- Pandır, bunu Türkiye'nin çok iyi değerlendirmesi gerektiğini, burada bir fırsat olduğunu, ama diğer taraftan tehdidin de bulunduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti: ''Tehdit şu; Türkiye, ihracatının yüzde 70'ini Avrupa'ya yapan bir ülke. Avrupa'da da gelişme olmuyor bilakis geriye gidiyoruz. Şimdi biz 2 milyon aracı yaparsak nereye satacağız, sorun orada. Diğer taraftan da Avrupa'da 25 tane boş fabrika duruyor. Bizim gibi yabancı yarımlı olan firmaların da kendi ülkesindeki fabrika boş dururken tabii ki Türkiye'deki fabrikasına iş vermekte zorlandığı durumlar var. İtalya'da böyle bir şey hissedilmedi ama, biliyorsunuz Fransa'da birtakım olaylar da oldu, hükümet müdahil dahi oldu. Korumacılık artıyor. İşte bu manzara içinde Türkiye'nin kendine çok akıllıca bir yol seçmesi lazım. Özellikle Türkiye'nin doğusunda fırsatlar var. Çok kısa sürede olmayabilir ama orta ve uzun vadede Türkiye'nin şu anda nispeten başkalarının girmediği veya giremediği pazarda ayağı olması, oralarda işe başlaması ileriye dönük olarak Türkiye'nin 15 milyon hedefine, belki inşallah 2023 yılında da daha ileriye gitmesine sebep olacak. Türkiye'nin doğusuna baktığımızda da hep zor. Orada en büyük pazar İran'da. İran pazarı 2 milyona kadar çıkıp 1 milyon ile 2 milyon arasında dolaşan bizden çok büyük bir pazar. Ama biliyorsunuz, şu anda iş yapmak daha da zorlaştı, nereye gideceği de belli değil. Daha da zorlanırsa belki pazar düşebilir. Ama potansiyeli yüksek, özellikle de o ambargoda batı ile iş yapamayan İranlıların Türkiye ile iş yapmak için fırsat kolladıkları bir pazar. Onun yanında bir Irak pazarı var, sürekli taleplerin arttığı bir pazar ve Türkiye'nin doğal komşusu ve eskiden beri en büyük ticaret ortağı. Orada da biliyorsunuz, stabilite yok. Irak sanki 3 ülke gibi... Bu arada bütün Ortadoğu ülkelerini kapsayan Pakistan'ı da içine katarsan aşağı yukarı 1,5-2 milyonluk bir pazar var. Bizim gene çok iyi yer alamadığımız 400 binlik bir Suudi Arabistan pazarı var. Ortadoğu pazarları da öyle, çünkü bu pazarlara zamanında Japonlar girmiş ve oradaki Japon hegemonyasını Avrupalı üreticiler yıkamıyor...'' Pandır, Afrika'da da 1,5-2 milyonluk bir pazara da Mısır üzerinden sıfır gümrükle girme imkanı bulunduğunu belirterek, Türkiye'nin başkaları oraya gelmeden bu imkanları değerlendirmesi gerektiğini, buradan Çin veya Hindistan'a ihracat şanslarının bulunmadığını sözlerine ekledi. Toplantıya, Bursa Valisi Şahabettin Harput, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Başkanı Celal Sönmez ve MÜSİAD Başkanı Ömer Cihat Vardan da katıldı.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.