Boğaların ayak sesleri gerçek mi?

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Geçtiğimiz hafta ABD borsalarının en önemli gündem maddelerinden birisi S&P 500 Endeksi’nin boğa piyasasına girmesiydi. MarketWatch’un haberinde söz konusu tabirin ne anlama geldiği ve piyasalara gerçekten boğaların hakim olup olmadığı tartışılıyor:

Boğalar ve ayılar

Borsa terminolojisinde ya boğa piyasası ya da tam tersi ayı piyasası vardır. Bunun anlamı hisse senetleri fiyatlarının yükseliş eğilimde veya düşüş eğiliminde olduğudur. Boğa ve ayı tabirleri sadece hisse senetleri için de geçerli değildir. Tahviller ve emtialar da dahil olmak üzere hemen hemen tüm diğer finansal piyasalar için boğa ve ayı piyasası adlandırmaları yapılabilir.

Boğa ve ayı tabirlerinin sırrı

Piyasanın iki farklı ucunda neden bu iki korkutucu hayvanın bulunduğu da yatırımcıların sıklıkla merak ettiği sorular arasında yer alır. Kökenleri biraz belirsizdir. Zira Google üzerinden yapılan kısa bir araştırmada ‘boğa’ ve ‘ayı’ tabirleri konusunda birbirinden çok farklı teorilere rastlanabilir.

En çok kullanılan açıklamalardan birisi boğaların yükselen boynuzları üzerinden saldırması, ayılarınsa borsalardaki düşüşü andıran keskin pençeleriyle avını yakalamasıdır.

Merriam Webster sözlük yazarlarına göreyse ‘ayı’ tabirinin ilk kullanımı 18. yüzyıldaki Güney Denizi Balonu’na dayanıyor. Sözlüğe göre kelimenin kökeninde “ayıyı yakalamadan önce ayının derisini satmanın” akıllıca olmadığını söyleyen bir atasözüne dayanıyor.

Sözlükte, “18. yüzyıla gelindiğinde, ayı derisi (bearskin) terimi 'ayının derisini satmak (veya satın almak)‘ anlamında ve 'ayı derisi toptancısı’ (bearskin jobber) ise ayı derisini satan birine atıfta bulunmak için kullanılıyordu” açıklamasında bulunuluyor. Etimoloji araştırmalarına göre burada kullanılan ‘ayı derisi’ terimi hızlı bir şekilde içerisinde ‘ayı’ olarak kısaltıldı ve bir spekülatör tarafından satılan hisse senetlerine ve hisse senedini satan spekülatöre uygulandı.

Merriam-Webster açıklamasına göre ‘boğa tabiri ise hisse senetlerini satın alan spekülatörleri tanımlamak için daha sonra ortaya çıktı. Sözlük açıklamasına göre boğa terimi ‘ayıya uygun bir alter ego’ olarak görüldüğü için yaygınlaştı.

Boğa ve ayı piyasalarına ne sebep olur?

Boğa piyasaları ekonomik genişleme dönemleri ve artan şirket kârları ile ilişkilidir. Ayı piyasasında ise durum tam tersidir.

Ayı piyasaları genellikle ekonomik büyümeye ilişkin korkuların artmaya başlamasıyla ortaya çıkar ve bir ekonomi durgunluğa girmeden önce piyasalardan çekilir. Gerçekten de 2022’nin başlarında ortaya çıkan ayı piyasası ABD ekonomisi hâlâ büyüme gösterirken ortaya çıktı.

Benzer şekilde, 2008 Küresel Finans Krizi sırasında ayı piyasasının dibi Mart 2009'da ekonomi haberlerine karamsarlığın hükmettiği sırada gelmişti. Ayı piyasasının dip noktasına ulaşması piyasalar için en kötü senaryonun sona geldiği anlamına gelir.

Yatırımcılar neden boğa piyasasının başladığını konuşuyor?

S&P 500 Endeksi 8 Haziran tarihinde 4.293,93 puanda kapandı. Bu rakam 12 Ekim 2022 tarihindeki dip seviyesinden %20’lik bir yükselişi ifade ediyor. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere birçok borsa uzmanı dip noktadan itibaren yakalanan %20 ve üzerindeki yükselişleri boğa piyasası olarak tanımlar. Benzeri bir şekilde borsaların zirve noktasından %20 ve üzerindeki düşüşlerse ayı piyasası olarak yorumlanır.

Ancak piyasa bu sınırı her geçtiğinde boğa veya ayı piyasasına girip çıkmaz. Diğer bir deyişle S&P 500 Endeksi 12 Ekim’deki seviyesine %20’den daha az bir düşüşle geri döndüğünde boğa piyasasından çıkmayacak. Söz konusu tanımlamaya göre ayı piyasasının geri dönmesi için yakın zamandaki rallinin son zirvesinden %20 veya üzerinde düşmesi gerekiyor.

S&P 500 Endeksi’nin boğa piyasasına girdiğine herkes hemfikir mi?

Boğa piyasasına giriş konusundaki fikirler birbirinden oldukça ayrışıyor. Zira her ne kadar %20’lik bir ölçek genel çerçeve olarak kullanılsa da boğa ve ayı piyasası ilan etme eşiği oldukça keyfidir. Bazı piyasa gözlemcileri, S&P 500 Endeksi’nin 3 Ocak 2022'den sonra yeni bir rekor kapanış gerçekleştirene kadar boğa piyasasının teyit edilmeyeceği konusunda ısrar ediyor. Diğer yatırımcılarsa çok daha karmaşık kriterler kullanıyor.

Boğa piyasasına şüpheyle yaklaşan yatırımcıların bir kısmı ise kriterlere odaklanmak yerine S&P 500 rallisinin birkaç sektörde yoğunlaşan doğasına dikkat çekiyor. Endeksteki yükseliş az sayıdaki teknoloji hissesinde kaydedilen olağanüstü kârlarla tetiklendi. Bunun dışındaki hisse senetleri ise rallinin gerisinde kaldı. Rallinin birkaç sektöre odaklanması birçok yatırımcıyı daha temkinli hale getiriyor.

S&P 500 Endeksi’ndeki hisseleri piyasa değerine göre ağırlıklandırıldığında yıl başından bu yana %12’den fazla yükseldiği görülebilir. Ancak endeksteki hisseler eşit ağırlıklandırıldığında yükselişin sadece %2,6 olduğu dikkat çekiyor.

Teknoloji ağırlıklı Nasdaq Bileşik Endeksi 8 Mayıs tarihinde Dow Jones Sanayi Ortalaması ise 30 Kasım tarihinde ayı piyasasından çıktı.

Boğa piyasası ne kadar sürecek?

Boğa piyasası başladı

Boğa piyasası için 3 yeşil ışık gerekiyor

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.