Bitcoin itibari paranın yerini alacak mı?

Paranın ilk dönemi emtia para idi. Emtia para bir emtiadan yapılmış paraydı. İlk emtia parası kabuklar ve tahıllar gibi mallardı. Başlangıçta, emtia para çoğunlukla bireysel ya da yerel işlemlerde kullanıldı. Emtia para metallerden yapılmaya başlandığında para, ileriye doğru büyük bir adım attı. Gümüş ve altın sikkeler ilk kez M.Ö. 650 civarında Lidyalılar tarafından kullanıldı. Sikkelerin gelişimi çok yararlı bir yenilik oldu. Özellikle bir devlet tarafından yapılması ağırlık ve içeriği standart hale getirirken tasarımlar paraları kolayca tanınabilir hale getirdi.

Para ikinci dönemi temsili para oldu. Ayrıca emtia-değişim parası olarak bilinen temsili para, bir malın sabit tutarı için değiş tokuş edilebilme garantisi veriyordu. En sık görülen formu Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanılan gümüş sertifikaları gibi kağıtlardı.

Paranın bu formu gümüş ve altın gibi değerli metallerin taşınmasındaki sorunları pratik şekilde çözdü. Bu yenilik, büyük ekonomik işlemlerin yapılmasını sağlarken özellikle ülkeler arasındaki ticareti ve dolayısıyla küresel ekonomik büyümeyi ateşledi. Emtia para ve temsili para uzun zaman birlikte var oldu. Her ikisinin de kökü emtia idi. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) gümüş ve altın, gümüş ve altın sertifikaları ile birlikte kullanıldı. Kullanıcı her bir işlem için kendisinde en pratik olan para formunu tercih ediyordu. 

II. Dünya Savaşı’na giden dönemde, emtia para ve temsili para gözden düşmeye başladı. Küresel ekonomi Büyük Buhran'dan ötürü daralmış ve dünya savaşına doğru gidiyordu. Hükümetler ekonomiyi canlandırmak ve askeri güçlerini finanse etmek için daha fazla para istedi. 

Ancak yeni metallerin madencilik işlemleri çok uzun sürecekti.  Ve üretim hacimleri hükümetlerin yapmak istedikleri büyük miktarda para için yeterince büyük değildi. 1933 yılında emtia para sona erdi ve temsili para başladı.

Paranın üçüncü dönemi itibari para oldu. İtibari paranın değeri de yalnızca hükümet tarafından belirlendi.  Ne bir kullanım değeri ne de değerli bir mal için değiş tokuş edilebilir garantisi yoktu. Bunun yerine hükümet temsili parayı yasal ödeme aracı olarak resmileştirdi ve ödeme aracı olarak kabul etmemek hukuka aykırı hale geldi. Artık para değerli bir şeye bağlı değildi. Ama bunun yerine onun değerini belirleyen hükümete duyulan güvene bağlı hale geldi.

Tüm diğer ülkelerin paraları döviz ticareti yoluyla ABD doları ile değiştirilebilirlikleri tarafından desteklendi ve ABD doları ülkeler arasında altın ile değiştirilebilirliği tarafından desteklendi. Şimdi, tarihte ilk defa, dünyanın parasal sistemi tamamen maddi değerden ayrılmış oldu.

Bugünlerde -Bitcoin gibi- dijital para denen, paranın dördüncü döneminin doğuşuna tanıklık ediyoruz. Dijital para sadece siber ortamda var olan para demek. İtibari paranın aksine, Bitcoin bir merkezi hükümet yerine merkezi olmayan bir ağ tarafından oluşturuluyor. Değeri, serbest piyasa ve hükümet olmayan bir irade tarafından belirleniyor. Ve emtia para gibi nadir (sadece 21 milyon Bitcoin yaratılabilir), dayanıklı, kolayca bölünebilir, çoğaltılamaz ve eşsiz kriptografisi ile kolayca tespit edilebilir.

Bitcoin’in finansal kriz sonrasında ve Büyük Durgunluk’un tepe noktasına yaklaştığı 2009’da yaratılması dikkat çekici. 2008’den sonra Amerikan Merkez Bankası (FED) can çekişen ekonomisini canlandırmak için bir dizi teşvik programına başladı. FED para arzını dramatik şekilde artırdı. Bu sadece itibari para ile gerçekleştirilebilirdi ancak risk dolayısıyla ABD hükümetine duyulan güven ve doların değeri kaybolabilirdi.

Para arzındaki son büyük şok parada yeni bir dönem başlatmıştı. 1933 yılı emtia para döneminin ABD'de kesin olarak kapandığı yıl olmuş ve ayrıca 1973 yılında tamamen kaybolan temsili paranın sonunun başlangıcı olmuştu. Başkan Roosevelt, Amerika'nın para arzını 4 milyar dolardan 21 milyar dolara çıkarmış ve sonuç emtia ve temsili parasal sistemlerin çöküşü olmuştu. Tarihin tekerrürden ibaret olduğu varsayımında para arzındaki mevcut durumun parada yeni bir çağ başlatıyor olduğu söylenebilir.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.