Paylarını halka arz ederek Borsa İstanbul'da işlem görmek isteyen şirketlerin İMKB Kotasyon Yönetmeliği'nin 13. Maddesinde belirtilen kotasyon şartlarını taşıyamaması halinde halka arz alternatifleri Borsa II Ulusal Pazar veya GİP “Gelişen İşletmeler Piyasası”dır. Bu şirketler bu pazarların kotasyon şartlarını oluşturarak Borsa'da işlem görebilirler.
Her iki piyasanın kotasyon şartları şu şekilde: II ULUSAL PAZARA KABUL KRİTERLERİ Sermaye Piyasası Kurulu kaydına alınan ve hisse senetlerinin Borsa'da işlem görmesi için başvuruda bulunan şirketlerin İkinci Ulusal Pazar’a kabul edilebilmeleri için:
-Başvurunun, başvuru tarihine kadar ihraç edilmiş bu tür menkul kıymetlerin tamamını kapsayacak şekilde yapılmış olması,
-Ortaklığın halka arzedilen hisse senetlerinin piyasa değeri ile bu hisse senetlerinin ödenmiş veya çıkarılmış sermayeye oranının sırasıyla en az, 6.100.000 TL ve %15 olması ya da 12.200.000 TL ve %5 olması,
-Hisse senetlerinin tedavülünü engelleyici bir husus bulunmamak kaydıyla,
-şirketin mali ve hukuki durumu,
-faaliyetleri,
-hisse senetlerinin tedavül hacmi gözönüne alınarak yapılacak inceleme ve değerlendirme sonucunda Borsa Yönetim Kurulu’nun olumlu karar vermesi,
GİP LİSTESİ’NE KABUL KRİTERLERİ VE PAYLARIN GİP LİSTESİ’NE KABULÜ “MADDE 5–(1) Şirket paylarının GİP Listesi’ne kabul başvurularında;
a) Payların GİP Listesi’ne kabulü için başvuruda bulunan şirketin anonim şirket statüsündeolması, kuruluş ve faaliyet bakımından hukuki durumu ile paylarının hukuki durumunun tabi olduğumevzuata uygun olduğunun belgelenmesi,
b) GİP Listesi’ne kabul başvurusunun, mevcut ortakların yeni pay alma haklarının kısmen veyatamamen kısıtlanması suretiyle sermaye artırımı ya da tahsisli sermaye artırımı sonucunda ihraç edilecekpaylar için yapılmış olması,
c) İMKB Kotasyon Yönetmeliği’nin 13 üncü maddesinin (b) bendinde yer alan koşul ile (c)bendinde yer alan alternatif grupların her biri için aynı grup içerisinde yer alan koşulların en az birininşirket tarafından sağlanamamış olması,
ç) Şirket ana sözleşmesinin işlem görecek payların devir ve tedavülünü kısıtlayıcı veya pay
sahibinin haklarını kullanmasına engel olacak kayıtlar içermemesi,
d) Şirket ile Piyasa Danışmanı Listesi’nde yer alan bir piyasa danışmanı arasında başvuru tarihiitibarı ile en az iki yıl süre ile geçerli bir piyasa danışmanlığı anlaşmasının imzalanmış olması,
e) Başvuru tarihi itibariyle son yıl sonu finansal tablolarının bağımsız denetimden geçmiş olması,ancak bağımsız denetime esas bilanço tarihinden itibaren dokuz ay geçmesi halinde ayrıca altı aylık aradönem finansal tablolarının da bağımsız denetimden geçmesigerekmektedir.
(2) Piyasa danışmanının şirkete ilişkin raporunun olumlu görüş içermesi durumunda, Yönetim
Kurulu söz konusu raporu ve genel şartları dikkate alarak şirket paylarının GİP Listesi’ne kabul edilipedilmemesine karar verir.
(3) GİP Listesi’ne kabul edilecek paylar sadece halka arz yoluyla yapılacak sermaye artırımı veyatahsisli sermaye artırımı yoluyla ihraç edilecek paylardan oluşur. Şirket payları GİP Listesi’nde bulunduğusürece bu madde kapsamı dışında kalan ve GİP Listesi’nde bulunmayan paylar için ortakların yapacağıGİP Listesi’ne kabul başvurusu Borsa tarafından reddedilir.”
Bu iki piyasasının birinde halka arzını başarıyla gerçekleştiren şirketler Borsa da A grubu olarak işlem görmeye başlar.
6. ayın sonunda bu şirketler, Kurul’un 23.07.2010 tarih ve 21/657 sayılı Kararı “İMKB’de payları işlem gören şirketlerin paylarının alım satım esaslarının farklılaştırılmasına yönelik olarak;
i) a) Halka açık piyasa değeri 10 Milyon TL’nin ve dolaşımdaki pay sayısı 10.000.000 adetin altında olan şirketlerinpaylarının B listesi kapsamında değerlendirilmesine” hükmü gereği B grubu olarak işlem görmeye başlar.
B Grubu hisse senetlerinde kredili işlem yapılamadığı ve gün içi hacim çarpanları “0” olduğu için hisse senedinin derinliği ve hacmi hızla düşmeye başlar. Bu durum hisse senedinin fiyatına da yansır. Hisse senedini elinde tutan yatırımcıların bu durumdan zarar görmeleri kaçınılmaz olur.
Başlangıçta çok az sayıda B grubu şirket bulunurken halka arz seferliği kapsamında gerek II Ulusal Pazarda gerek Gelişen İşletmeler Piyasasında küçük ölçekli halka arzların artması sonucu 31.03.2013 tarihi itibariyle bu şirketlerin sayısı 59 olmuştur.
II Ulusal Pazarda veya Gelişen İşletmeler Piyasasında halka arzını gerçekleştiren bu şirketler hala kotasyon şartlarını korudukları ve bilanço sorunu yaşamadıkları halde bu durum 6. Ayın sonunda kaçınılmaz hale gelmiş ve yatırımcının bu şirketler üzerindeki alım talepleri azalmıştır.
Hiçbir yatırımcı birkaç ay sonra B grubuna düşecek bir hisse senedine yatırım yapmak istememektedir. Çünkü hiçbir yatırımcı gün içi alım satımını yapamayacağı, kredili olarak taşıyamayacağı veya özkaynak olarak gösteremeyeceği bir hisse senedi olsun istemez.
Yatırımcının öz kaynak olarak kabul edilemeyen B grubu hisse senediyle A grubu başka bir hisse senedinde kredili işlem yapması hatta gün içi işlem yapması dahi mümkün değildir. Bu yüzden yatırımcı hem öz kaynak olarak kullanabileceği hem kredili olarak taşıyabileceği hem de gün içi diğer hisse senetlerini takip ve alımına engel olmayan A grubu hisse senetlerine yönelmektedir. Bir hisse senedinin hacim ve derinliği gün içi işlem limiti çarpan oranlarıyla doğrudan ilgilidir. B grubuna düşmenin hisse senedinin hacim ve derinliği üzerinde negatif etkisi vardır.
Hacmi ve derinliği olmayan bir hisse senedinde alım yapmakta satım yapmakta zordur. Hacmi ve derinliği kalmayan hisse senedi manipülatif hareketlere açık hale gelmiştir.Hacimsiz olarak aşağı ve yukarı sert fiyat hareketleri yaşanmakta bu durumdan da yatırımcı zarar görmektedir. Aşağı ve yukarı hacimsiz olarak sert fiyat hareketlerinin yaşandığı bir hisse senedini yatırımcı almak istemez.
Bu durum kotasyon ve bilanço sorunu yaşamayan bu şirketlerin bir nevi cezalandırılması anlamına gelmektedir. Şirket hisseleri B grubu olduğu için sermaye artırımı sırasında rüçhan hakları kredili olarak kullanılamamakta, hisse senetleri teminat olarak gösterilememekte ve yatırımcılar tarafından istenmeyen şirket durumuna düşmektedirler.
Halka açıklığı 600 milyon TL olan bu şirketlerin hacim ve işlem derinliği kaybolmaktadır. Bu şirketlerin hisselerini taşıyan onbinlerce yatırımcı mağdur durumdadır.
SONUÇ; Halka açık tutarı yaklaşık 600 milyon TL olan B grubu hisselerin;
a)Halka açıldıktan 6 ay sonra genellikle B grubuna düşmesi,
b)Kredili alıma kapatılması,
c)Kredili işlemlerde teminat oranının “0” olması,
d)Bedelli sermaye artırımlarında yatırımcıların nakit yatırmak zorunda kalması,
e)Tüm bu işlemlerin hissenin B grubuna düşmesinden itibaren yoğun bir satışa neden olması,
f)B grubu hisselere bu yüzden talebin azalması,
g)Hisse fiyatının aşırı değer kaybına uğraması, gibi olumsuzluklar yaşanmaktadır.
Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.