Avrupa ülkelerinde maaşlar nasıl belirleniyor?

Dünyanın en büyük ekonomisi Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD), çalışanları psikolojik olarak olumsuz etkilediği gerekçesiyle asgari ücretin piyasa şartlarında doğal bir şekilde belirlenmesi gerektiğiyle ilgili tartışmalar sürüyor.
 
Danimarka, İtalya, Kıbrıs, Avusturya, Finlandiya, İzlanda, Norveç, İsviçre ve İsveç gibi bazı Avrupa ülkelerinde ise asgari ücret bulunmuyor. Büyük bir mülteci krizi yaşayan ve ekonomik anlamda zor günler geçiren İtalya dışında asgari ücret uygulamasının olmadığı bu ülkelerde işsizlik oranı oldukça düşük.

Asgari ücret sistemi nasıl oluştu?

1980'li yılların başında Yeni Zelanda ve Avustralya asgari ücret uygulamasına başladıktan sonra, Avrupa ülkeleri de bu uygulamayı taklit ederek bir sistem oluşturdu. Birçoğunun İskandinav ülkesi olduğu bu Avrupa devletleri, işçilere verilen "en düşük ücret uygulaması" konusunda belirleyici faktörün hükümetlerin olmaması gerektiğine karar kılarak, piyasa şartlarını ön plana çekti.

Sendikalar ve işçi dernekleri belirleyici faktör

Bu ülkelerdeki genel yaklaşım, her sektörün kendi içerisinde farklı koşullar ve zorluklar barındırdığı gerçeği oldu. Bu sebeple söz konusu ülkelerde her sektörde farklı asgari ücret ödeniyor ve bu rakamı sendikalar ve işçi dernekleri belirliyor. Bunun yanında işverenlerle yapılan bazı bireysel pazarlıklar da bu konuda etken faktörler arasında yer alıyor.

Bu uygulamayı en iyi yapan ülkelerden biri de İsveç. Bu ülkede asgari ücret sektörden sektöre değişse de ortalama en düşük seviye 13.000 kron civarında (7.800 TL). Bu oran her sene yaklaşık yüzde 2.5 artış gösterse de işçinin performansına göre daha artabiliyor.

Her iş kolunun şartlarına göre asgari ücreti farklı belirleniyor

İsveç'te her işçi sendikası "Kollektivavtal" adı verilen "toplu pazarlık sözleşmeleri" hazırlayarak, o endüstrideki şartları belirliyor. Bunun yanında aynı işi yapan fakat farklı eğitim seviyelerine sahip işçiler bireysel olarak değerlendiriliyor.

Kısaca iş kolunun zorluğu, işçinin eğitim seviyesi ve diğer etkenler de eklenince asgari ücretin belirlenmesinde adil bir sistemin ortaya çıkarılması amaçlanıyor.

Türkiye asgari ücretin satın alma gücünde Avrupa'da 15 ülkenin önünde

Yılda en az 41 gün izin hakkı

10 milyon nüfuslu İsveç'te neredeyse her çalışan, ülkedeki 60'ı aşkın sendika ya da 50'ye yakın işçi derneğinden en az birine üye. Ülkede asgari ücret, ortalama bir maaşın yüzde 60-70'ine denk düşüyor.

Haftalık 40 saat çalışma izni bulunurken, her işçinin 25 gün yıllık izin ve 16 gün kamu tatilinden yararlanma hakkı var. Buna ek olarak hastalık, hamilelik, babalık izni ve diğer özel durumlarda da işçilere çalışmama ve ücret alma hakkı tanınıyor.

En yüksek asgari ücret İsviçre'de

Asgari ücretin resmi olarak bulunmadığı diğer Avrupa ülkelerinde benzer kanunlar geçerli olsa da, bazı farklılıklar var. Örneğin İsviçre'de 2014 yılındaki bir kanun tasarısıyla ülke genelinde asgari ücret belirlenmek istense de bu mecliste reddedildi. Ülkede en düşük ücret alan işçiler ortalama saat başına 25 ABD Doları kazanıyor.

Norveç'te her meslek branşında farklı ücret uygulaması olsa da ortalama asgari ücret 16-21 dolar arasında değişiyor. İzlanda'da ise aylık en düşük ücret 2.200 dolar (12.650 TL) civarında veriliyor. Danimarka'daysa bir işçi saatlik en az (ortalama) 20 Dolar civarında kazanıyor.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.