Atatürk Havalimanı yerine ‘at şehri’ yapalım

Türkiye Jokey Kulübü'nün yeni yönetimi, bu aralar, bahis işini bir tarafa bırakıp, atçılığa bir yol haritası çizmenin peşinde. Başkan Yasin Kadri Ekinci, sektörün ‘imajından’ rahatsız. 1 koyup 6 alınabilecek bu sektöre daha fazla yatırım yapılması gerektiği inancında. Kulübün amacı her şehre bir hipodrom yapmak. Ekinci’nin bir de talebi var; “Madem Atatürk Havalimanı yeşil alan olacak, bu araziyi bize verin, ormanıyla, hipodromuyla, gölü,  okuluyla halka açık bir at şehri yapalım.”

TJK’nın özelleştirilmesi gündemdeydi. Buna hazır mısınız?
Özelleştirme bir hükümet programı. Hükümet özelleştirme programına alırsa özelleşir. Şu anda özelleştirmenin nasıl yapılacağı konusunda bir açıklık yok. Ancak özelleşirken bizim burada temel korumamız gereken konu atçılık. Türk atçılığının geleceğinin doğru kurgulanması gerekiyor.

OSMANLI'DA ÇOK İLERİYDİ

Nasıl kurgulanacak?
At yarışçılığı Osmanlı döneminde ileri seviyedeymiş. Osmanlı zamanında atçılık neredeydi, şimdi nerede diye ciddi araştırmalar hazırlanıyor. Türkiye’de atçılığın geleceğini, bir 10- 15 yıllık hedeflerini belirleyecek bir strateji belgesi hazırlamaya çalışıyoruz. 

Osmanlı’da farklı dediniz biraz kıyaslar mısınız?
Osmanlı’da hemen hemen her şehirde hipodrom varmış. Elimizde Osmanlı’nın arşivlerinden çıkan bazı belgeler var. Mesela Sivas’ta, 1904 yılında düzenlenen bir yarışı yerli yabancı 20 bin kişi izlemiş. Yine 1900’lerin başında Diyarbakır’da bir ödül töreninden fotoğraflar var. 

Peki ne kadarlık bir ekonomiden bahsediyoruz?
Türkiye’de 1500’ün üzerinde hara var. Her sene üç binin üzerinde yeni at yetiştiriliyor. Kayıtlarda görünen 32 bin civarında at var. Bunların 6 bini sahalarda koşuyor. Jokey kulüp kanalıyla yılda yaklaşık 800 milyon lira harcanıyor. Artı bunun üzerine TİGEM’in harcadığı at yetiştirme bedelleri var. 300 milyon lira da her sene atçının cebinden çıkar. Devletin de 200 milyon lira civarında bir harcama yaptığını düşünürsek aşağı yukarı 1.3 milyarlık bir ekonomi dönüyor.  

Atçılar para kazanıyor mu?
Jokeyi para kazanır, antrenörü para kazanır seyisi para kazanır, otçusu para kazanır. Bir tek atçılığı yapanlarının çoğu zarardadır. Genelde bunu hobi içi yaparlar. 

HER ŞEHRE BİR HİPODROM 

Peki nasıl bir yol haritası izlenmeli, bu sektöre yatırım yaparken?
Şu anda Fransa’da 267 hipodrom var. Sırf Paris’te 7 hipodrom var. Türkiye genelinde ise hipodrom sayısı 9. Türkiye’nin her şehrine hipodromun yayılması gerekiyor. Ata da yatırım yapılması, eğitimin de desteklenmesi gerekiyor. Bir tane hipodrom 50-60 milyon liralık yatırım demek. Her sene bir şehre hipodrom hedefimiz var. Şehirlerin hepsine talebimizi yazdık, çoğundan dönüş oldu.

Nalbantlar ayda 40 bin kazanıyor

Nalbantların ayda 30-40 bin lira kazandığı söyleniyor. Bu doğru mu?
Doğrudur, işini iyi yapan herkes para kazanır. Biz nalbantlara her sene yurt dışından birkaç sefer eğitim için hoca getiriyoruz. Yanlış bir şey yaptığınızda o atın bütün metabolizması bozulabilir. 

Gençler işsiz kalmayacağı meslekler arıyor. Nalbantlık öyle mi? 
Türkiye’de bulunan toplam 30 bin atın 20 bin tanesinin üretken olduğunu düşünseniz, bu atların nallarının her ay nallarının değişmesi gerekiyor. Nal değiştirme ve çakma bedeli ise yüz lira. 

Veliefendi'ye konser alanı

Bir ara Veliefendi park olacak denilmişti…
Zaten park burası. İsmini de Veliefendi Park olarak değiştiriyoruz. Dünyadaki bir çok hipodromu yapmış Hok diye önemli bir mimarlık firması var.  Onlara bir avam proje hazırlattık. Tribünlerimizin yenilenmesi, modernleştirilmesi gerekiyor. Orta sahamızda Türkiye’nin en büyük konser alanlarından birini hayata geçirdik, henüz açmadık ama çok ses getirecek bir konserle burayı açma planımız var. Bir atçılık müzesi kurmayı planlıyoruz. 

5-10 yıl içinde ihraç edebiliriz

At ihracatında hangi ülkeler lider?
Amerika, İngiltere, Fransa, İrlanda, Japonya

Türkiye ihracat seviyesine gelebilir mi?
Beş on yıl içinde gelebilir ama tabii bu yapacağınız yatırıma bağlı. Japonya bundan yirmi sene evvel hiçbir şeyken şu anda dünyada bir numara. Şu anda 26 milyar ciro yapıyorlar.  
? Şans oyunları kısmına gelirsek orada da ciddi bir para dönüyor…
Muhakkak. Türkiye’de yaklaşık 16 milyon liralık para dönüyor.

Kadın seyis aranıyor

Dünyada genelde seyislerin kadın olduğunu görüyoruz. Türkiye’de niye kadın seyis yok?
Bizim yeni projelerimizden biri de kadın seyis projesi. Kadın anne olduğu için ata yaklaşımı çok daha sevecen ve sahiplenicidir. Erkekteki yaklaşım ise otorite kurma üzerinedir. Atlarımızın agresif olmasının bir nedeni de seyislerin erkek olmasıdır. Yabancı yarışları seyredin tek bir kadın hiç ata bakmadan yanında durarak atı yarış pistine getirir. Bizde ise iki kişi zor zapteder.  

Jokey için üst sınır 55 kg

Seyisler ne kazanır?
Şimdi 1. 750 lira net olarak para kazanır. Bir de yarış ikramiyelerinden pay alırlar. Mesela 2015 yılında yarış ikramiyesi olarak 400 milyon lira ikramiye dağıtıyoruz. Bunun yüzde 10’u jokeyler arasında paylaşılır, 
yüzde 5’i yani 20 milyonu da seyislere verilir. Mesela Gazi Koşusunu kazanan atın seyisi sadece o yarıştan 65 bin lira aldı.   

Jokeylik kolay mı?
Çocuğun fiziksel özelliğinin uyması, 55 kiloyu geçmemesi şart. Her sene 30 kişi mezun ediyoruz.

Bir kompleks inşa edilebilir

İstanbul’a bir hipodrom daha düşünüyor musunuz?
İstanbul’da ikincinin de üçüncünün de olması gerekiyor. Atatürk Havalimanı taşınırsa orada bir hipodrom alanı yapmak isteriz. Eğer yeşil alan olarak kullanılacaksa, niçin burada içinde hipodromu, at biniş alanları, restoranları, gölü, ormanı, hipo terapi merkezi, atçılık okulu olan bir kompleks olmasın. Bir at şehri yapılabilir burada.

Işın Karaca her sabah 5'te gelir

- Ünlüler dünyasında da at sahipliği oldukça fazla. Yavuz Bingöl, Işın Karaca, Faruk Tınaz, Emre Karayel ilk akla gelen isimler.

- Işın Karaca, sabah 5’te kalkıp atlarına bakmaya geliyor.

- Eliyeşil Ailesi, Karamehmet Ailesi, Narmanlı Ailesi ise cemiyet hayatının ata gönül veren isimleri.

- Kurumun eski başkanlarından Vehbi Koç adına her yıl koşu düzenleniyor. Bu koşuyu Koç Ailesi yakından takip ediyor.
Şenay Köşdere / Akşam 

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.