Aşırı özgüven yatırımcılara kaybettiriyor

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Yatırım yaparken sahip olduğunuz ego çok pahalıya mal olabilir. "Aşırı özgüven önyargısı", finansal zeka da dahil olmak üzere kişinin kendi yeteneklerini fazla abartmasını belirten davranışsal yatırım ilkesidir.

Özgüven kötü bir şey değil. Fakat fazlası yatırımlarda zarar verici sonuçlara yol açabilir.

CNBC’nin haberine göre, Charles Schwab Varlık Yönetimi CEO’su ve Baş Yatırım Sorumlusu Omar Aguilar, “Ortalama bir yatırım yatırımcı için aşırı özgüvenin potansiyel olarak zayıf performansa yol açması sürpriz olmamalıdır” diyor.

Aguilar örnek olarak ego güdümlü yatırımcı duyarlılığının yatırımcının zihnini daha riskli yatırımlar üzerinden piyasaların genelini yenebileceği yanılgısına ikna edebileceğini gösteriyor. İstatistikler profesyoneller için dahi piyasaların genel performansını geçmenin zorluğunun bilindiğini ve ortalama yatırımcılar için de bu zorluğun daha fazlasının kaçınılmaz olduğunu söyledi.

Borsa uzmanı aşırı özgüvenin bir portföye potansiyel risk yüklemesinin yanı sıra varlık sınıflarında çok sık alım satım yapmaya da sebep olabileceğini söyledi. Aguilar bu alım satımların göreceli olarak daha yüksek maliyetlere yol açacağı konusunda uyardı.

Genç yatırımcılar kendilerine fazla güveniyor

ABD Finans Sektörü Düzenleme Otoritesi’nin (FINRA) son yayınladığı rapor birçok yatırımcının bu yanılgıya kapıldığını gösteriyor.

Rapora göre neredeyse 3 yatırımcıdan ikisi (%64) kendilerinin yatırım bilgisinin yüksek olduğunu belirtiyor. Rapora göre yatırımcıların %42’si ise kendi yatırım kararlarını alırken rahat olduklarını söylüyor. 18-34 yaş arası genç yatırımcılarsa 34-54 yaş aralığındakilere ve 55 yaş üstündekilere göre aşırı özgüvene sahip olmaya daha yatkın.

Bununla birlikte daha fazla özgüvene sahip yatırımcılar FINRA’nın yatırımla ilgili sorunlarını orantısız bir şekilde daha fazla yanlış cevaplıyorlar. Raporda “birçok genç yatırımcı sadece bilgisiz olmadığı aynı zamanda yanlış bilgilendirildiği” öne sürülüyor.

Yatırımcılar mali geri bildirim almıyor

Kendinize ne kadar güvenmeniz veya güvenmemeniz gerektiğini bilmek "kalibrasyon" olarak bilinir. Betterment’in Davranışsal Finans ve Yatırım Birimi Başkan Yardımcısı Dan Egan, kararları üzerine sık sık geri bildirim alan insanların doğru ile yanlışı genellikle daha iyi kalibre edebilir hale geldiğini belirtiyor.

Egan’a göre asıl sorun insanların finansal tercihleri konusunda sık sık geri bildirim almaması:

“‘Aslında çok şey biliyorum ve bunların yanlış olduğu kanıtlanmadı’ izlenimine kapılmak çok kolaydır. Zira böyle bir arayışa girmeyiz. Egomuzu koruma eğilimi gösteririz. Kendimiz hakkında iyi düşünmek isteriz.”

Egan teknolojinin ve sosyal medyanın da finansal öngörüler ve beceriler hakkındaki yanılgıların desteklenmesini kolaylaştırdığını belirtiyor. Örneğin bir yatırımcı daha önceden tercih edilen ancak potansiyel olarak yanlış bir inancı doğrulayacak yanlış kanıtları sosyal medya üzerinden edinebiliyor.

Elbette teknoloji ve internet bilgiye erişimi her zamankinden daha kolay hale getirdi. Ancak kullanıcıların veri kaynağının doğruluğunu ve güvenirliğini ayırt ederek hareket etmesi gerekiyor.

Egan, genç yatırımcıların bilgilerini orantısız bir şekilde abartabileceklerini ve bunun onlara ne ölçüde zarar verdiğinin belirsiz olduğunu söyledi. Genç yatırımcılar kariyerlerinin başında oldukları için henüz çok fazla para biriktirmemiş olabilirler. Bu da yaşamları boyunca daha büyük bir yatırım havuzu inşa eden daha yaşlı yatırımcılara göre daha az maliyet ödeyecekleri anlamına gelir.

Bir yatırım trend haline geldiğinde yatırımcılar dikkat etmeli

Borsa uzmanı yatırımlardaki aşırı özgüven önyargısının sıklıkla hızlı zengin olmayı hedefleyen türden yatırım kararlarına sebep olduğunu söyledi. Egan böyle dönemlerde yatırımcıların ‘kendilerine dikkat etmesi’ gerektiğine işaret etti. Borsa uzmanı 2021’deki spekülatif hisse çılgınlığını ve kripto rallisini örnek olarak gösterdi.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre söz konusu spekülatif yatırım nöbetleri sırasında milyonlarca yatırımcı 2021’in başlarında fiyat artışlarından yararlanmak için aracılık hesapları oluşturmuştu. Yanlış zamanda giren ve yanlış zamanda satışa geçen yatırımcılarsa bu piyasa nöbeti dönemlerinde çok büyük paralar kaybetti.

Egan aşırı özgüvenin hisse senetleri işlemlerinde hızlı davranmaya ve yanlış hisseyi satın almaya yol açabileceği konusunda da uyardı. 2021 yılında Elon Musk’ın takipçilerine ‘Signal kullanın’ yazmasının ardından birçok yatırımcı Signal Advance hisselerini satın aldı ve hissenin değeri %400 yükseldi. Ancak yatırımcılar yanlış hisseyi satın almıştı. Tesla ve SpaceX CEO’su bu Twitter mesajıyla kriptolu mesajlaşma uygulaması Signal’ı işaret etmişti. Signal Advance ise sadece küçük bir ham madde üreticisi şirketti.

Yatırım egolarınızı nasıl kontrol edebilirsiniz?

Aguilar, potansiyel aşırı özgüvenin üstesinden gelmenin bir yolunun, geçmiş yatırım kararlarını ve bunların nasıl çalıştığını incelemek olduğunu söyledi. Borsa uzmanı aşırı özgüvenin nelere mâl olduğunu görmenin yatırımcılar için faydalı olacağını belirtiyor.

Charles Schwab üst düzey yöneticisi yatırımcıların ayrıca ‘pre-mortem’ (ölüm öncesi) stratejisini de kullanabileceğini söyledi.

Psikolog Gary Klein tarafından icat edilen ve Nobel ödüllü Ekonomist Daniel Kahneman gibi savunucular tarafından onaylanan kavram, aşırı özgüvenin potansiyel sonuçlarının gelecekteki bir perspektiften hayal edilmesini öneriyor. Klein bu yöntemin, tüm kayıplardan sonra "otopsi" yapmak yerine kararları iyileştirmeyi amaçladığını belirtiyor.

Aguilar bir yatırımın 10 veya 20 yıl sonra başarılı olmasını bugünden hayal etmeyi öneriyor. Ardındansa bu yatırımın başarılı olmasının sebeplerini araştırmayı tavsiye ediyor. Daha sonrasında ise yatırımın felaketle sonuçlandığı senaryonun düşünülmesi gerekiyor. Bu yatırımın neden başarısız olduğunu düşünmekse olası bir felaketi önceden görme potansiyelini taşıyor. Aguilar, bu egzersizin insanların aşırı iyimserlik nedeniyle göz ardı ettikleri "potansiyel riskleri ve yanlış adımları" görmelerine yardımcı olabileceğini söyledi.

Kahneman stratejisi için, “Hatanın farkında olmak bana kalırsa tartışmasız bir şekilde değerlidir” ifadelerine yer verdi.

Son 50 yıldır kazandıran borsa stratejisi

Yatırımcılar Çin hisselerine akın ediyor

İşte doğru yatırımın 10 altın kuralı

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.