5 soruda kredi temerrüt takasları

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Kredi temerrüt takasları genellikle manşetlere taşındığında piyasalarda bir şeylerin ters gittiği anlaşılır. CDS olarak bilinen bu türev işlemleri, bir şirketin veya ülkenin borçları nedeniyle temerrüde düşmesi durumunda ödeme yapar ve bu açıdan sigortalara benzer. Yatırımcılar genellikle bu varlıkları bir koruma yatırımı olarak kullanır. Zira varsayılan risk üçüncü bir tarafa aktarırlar.

CDS’ler ayrıca spekülasyon için, örneğin bir borçlunun iflas edeceği öngörüsüyle yatırım yapmak için de kullanılabilir. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, efsane yatırımcı Warren Buffett bir zamanlar bu ve diğer sofistike türev ürünlerini "finansal kitle imha silahları" olarak adlandırmıştı. Buffett söz konusu açıklamada CDS’lerin mortgage destekli menkul kıymetlerle birlikte 2008-2009 Küresel Finans Krizi’ndeki önemine dikkat çekmişti.

Bu yılın mart ayında bir dizi bankada yaşan sorunlar bankaların CDS’lerini artırdı. Zira daha fazla yatırımcı bir finans firmasının temerrüde düşme olasılığına karşı kendini korumaya çalıştı. Kısa bir süre sonra ise Deutsche Bank’a bağlı bir CDS ticareti küresel piyasalarda bir satış dalgasını tetikledi. Bloomberg’ün haberinde CDS’lerin daha iyi anlaşılması işin 5 önemli sorunun cevabı veriliyor:

1. Kredi temerrüt takası nedir?

CDS’ler değerleri dayanağı olan bir finansal varlık, endeks veya aracın fiyat hareketinden türetilen bir sözleşme olan bir türev işlemi türüdür. Dayanak olan şirketin veya ülkenin borcunun temerrüde düşmesi riskine bağlı olarak hareket eder. Bir kredi temerrüt takasının alıcısı, borçlunun yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda satıcıdan ödeme alır.

2. Kredi temerrüt takasları nasıl çalışır?

Kredi türevinin alıcıları genellikle borç yatırımcılarıdır. Bu yatırımcılar borçlunun yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda satıcıya ödeme sağlar. Eğer borçlu bir faiz ödemesini atlarsa veya başka bir şekilde borcunu ödemezse Uluslararası Swap ve Türevler Birliği takasın ödenip ödenmeyeceğini belirler.

3. Ne işe yararlar?

Türev yatırımları piyasalardaki riskleri azaltmak için veya iddialı yatırımlar yapmak için araç olarak kullanılabilir. Bir banka kredi kaybına uğrarsa ödeme sağlayacak bir kredi temerrüt takası satın alarak temerrüde karşı bir sigorta sağlamak isteyebilir. Yirmi yıl önce kredi temerrüt endekslerinin ortaya çıkmasıyla CDS yatırımcıları piyasalardaki hareketlere yatırım yapmanın daha kolay bir yolunu buldu. Bu endekslere bağlı olan CDS’ler şu anda piyasadaki en likit kredi türevleridir.

4. CDS yatırımcıların başını nasıl belaya sokar?

ABD’nin ünlü tartışma programı 60 Minutes’ın Ekim 2008 tarihli yayınında kredi türevleri “Wall Street’i havaya uçuran bahis” olarak adlandırılmıştı. George Soros bu finansal enstrümanların “yıkım araçları” olduğunu söylemiş ve yasadışı olması gerektiğini belirtmişti. Wall Street uzmanları, kredi türevlerinin finansal krizler sırasında ne kadar önemli bir rol oynadığını tartışabilirler, ancak CDS’ler açıkça piyasalardaki çöküşlere katkıda bulunuyor.

Trader’lar ve para yöneticileri, The Big Short (Büyük Açık) kitabında ve filminde de belgelendiği üzere, trilyonlarca dolarlık sub-prime mortgage tahvillerine ve ilgili menkul kıymetlere karşı bahis oynamak için kredi türevlerini kullandılar.

Bu koruma yatırımlarının bir kısmını American International Group (AIG) satmıştı ve ABD konut piyasası kötüleştikçe, pozisyonlarına giderek daha fazla teminat vermek zorunda kalmıştı. Bu teminat ilanları, AIG'nin diğer varlıklardaki kayıplarıyla birleştiğinde, ABD hükümeti de firmayı kurtarmaya zorlandı. ABD Kongresi tarafından Wall Street'in erimesinin nedenlerini araştırmak üzere atanan Finansal Kriz Araştırma Komisyonu, daha sonra kredi türevlerinin konut krizini büyütmeye yardımcı olduğunu tespit etti.

5. CDS’ler son banka krizinde nasıl bir rol oynadı?

Silicon Valley Bank’teki mevduat kaçışı mart ayında düzenleyici kurumları bankayı devralmaya zorladı. Gelişmenin ardından her büyüklükteki bankanın borçlarını sigortalama maliyeti arttı. Bu maliyetler 2008 seviyelerinin oldukça altında olsa da Avrupa bankaları özellikle bir endişe sebebi olarak öne çıktı.

Yatırımcılar bazen CDS'yi bir korku göstergesi olarak da görüyorlar. Bu nedenle CDS’lerdeki artış bankaların yeterince sermayeye sahip olup olmadığı konusunda daha fazla endişe uyandırdı.

Diğer bir deyişle CDS fiyatları bazen temel mali göstergelere bağlı kalmayabilir ve kendi kendini gerçekleştiren kehanetlere dönüşebilir. Bu özellikle hayatta kalması mevduat sahiplerinin güvenine bağlı olan bankacılık sektörü için önemli bir sorun.

Avrupa Merkez Bankası son krizin ardından piyasaların gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi. Düzenleyici kurumlar mart ayı sonlarında küresel bir satış dalgasına yol açtığından şüphelendikleri Deutsche Bank borçlarına bağlı CDS’lere yapılan yaklaşık 5 milyon euroluk yatırıma özellikle odaklanıyor.

ABD banka bilançolarında milyarlarca dolarlık muhasebe hilesi

Deutsche Bank hisseleri neden düşüyor?

Deutsche Bank hisselerinde sert düşüş

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.