2024’te ABD ekonomisini şekillendirecek 9 gelişme

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD ekonomisi, beklentilerin aksine 2023 yılında güçlü seyretti. Bunun 2024 yılı için de olumlu sinyaller anlamına gelmesi beklenirken, başkanlık seçimlerinin bunu engelleyeceği öngörülüyor.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, başkanlık seçimlerinin yarattığı bilinmezlik, belirsizlik ve karamsarlık, ABD ekonomisinin geleceğine dair beklentilere de yansıyor.

Olaysız ve sıkıcı ekonomi beklentisi ve 9 belirleyici başlık

Insider’dan Noah Sheidlower’ın haberine göre, 2022'nin sonunda birçok önde gelen ekonomist ve banka, 2023'ün sonunda bir durgunluk öngörüyordu. Ancak istikrarlı iş büyümesi ve imalat yatırımlarındaki artış nedeniyle enflasyon büyük ölçüde düştü. Ek olarak, ücret ve net değer farkları küçülürken tüketici harcamaları güçlü seyretti.

Öte yandan, ipotek faizleri yüksek kalmayı sürdürdü. Öğrenci kredisi ödemeleri yeniden başladı ve yiyecek, barınma ve abonelikler ve konserler gibi ‘eğlence’ kapsamındaki kalemlerde enflasyonun hala yüksek olduğu gözleniyor.

Wells Fargo Başkan Yardımcısı ve Ekonomist Shannon Seery Grein, bankanın 2024'te ekonomide hafif bir gerileme beklediğini ancak bunun çok acı verici bir şey olmayacağını söylüyor. Seery Grein, “Ayrıca iş gücü piyasasındaki son ılımlılaşmanın devam etmesini ve resesyonla tutarlı olarak gelecek yılın ortasında doğrudan işten çıkarmalara yol açmasını bekliyoruz. Bununla birlikte, eğer ekonomi gelecek yıl gerçekten de resesyona girerse, büyük ölçüde hanelerin iyi mali durumu ve işletmeler arasındaki bazı iş gücü istifleme etkileri nedeniyle daralmanın tarihi standartlara göre ılımlı olmasını bekliyoruz” diyor.

Ekonomistler 2024'ün görece 'olaysız' veya ‘sıkıcı’ olmasını umuyor. JPMorgan, Goldman Sachs ve S&P Global, ekonomi ‘yumuşak iniş’e doğru son sönemece girerken GSYİH büyümesinin yaklaşık yüzde 2 veya biraz üzerinde olacağını öngörüyor. Wells Fargo, Fed tarafından yakından takip edilen temel Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi'nin 2024'ün dördüncü çeyreğinde yıllık ortalama yüzde 2,2 seviyesinde olacağını öngörüyor.

2024'e girerken ABD ekonomisini belirleyecek dokuz ana kalem olduğu düşünülüyor.

Enflasyon hızla yavaşlıyor

Tüketici Fiyatları Endeksi manşetiyle ölçülen enflasyon bu yıl önemli ölçüde yavaşladı ve Ocak ayındaki yıllık yüzde 6,3 seviyesinden Kasım ayında yüzde 3,1'e düştü. Bu, enflasyonun Haziran 2022'de yüzde 8,9'un üzerine çıkmasından bu yana önemli ir iyileşme olarak öne çıktı.

Gıda, enerji ve mal fiyat artışlarındaki yavaşlama, enflasyonu Fed'in yüzde 2'lik hedefine yaklaştırdı. Beyaz Saray'a göre konut fiyatları üzerindeki baskının önümüzdeki yıl hafiflemesi muhtemel.

Dayanıklı tüketim mallarının fiyatları Ekim ayında bir önceki yıla göre yüzde 2,2 oranında düşerken, pek çok Amerikalı hâlâ barınma, giyim ve yiyecek fiyatlarındaki artışın etkilerini hissediyor. Barınma fiyatları Kasım ayında yıllık bazda yüzde 5,5 oranında artarken, kiralar yüzde 6,5 oranında arttı. Kasım ayında gıda ürünleri yıllık bazda yüzde 1,7 oranında artarken restoran ve barlardaki yiyecekler ise yüzde 5,3 oranında arttı. Giyim sektörü geneli yıllık bazda yüzde 1,1 oranında artış gösterdi; erkek ve erkek çocuk giyiminde ise yüzde 2,8 oranında artış görüldü.

Mortgage ve kredi kartı faizlerinde rahatlama olasılığı

Fed, 2023'te dört kez faiz artırdı ancak oranlar Temmuz ayından bu yana sabit kaldı ve gösterge borçlanma faiz oranı yüzde 5,25 - yüzde 5,5 aralığında seyretti. Fed, faiz oranlarını 2026 yılına kadar yüzde 2 ila yüzde 2,25'e düşürme umuduyla 2024'te üç faiz indirimi yapılacağını belirtti.

Her ne kadar Fed faiz oranı zirveye ulaşmış olsa da, bu durum kredi kartı faiz oranları ve ipotek faiz oranları gibi diğer oranları da etkiledi. Bankrate'e göre kredi kartı faiz oranları yüzde 20,7 ile rekor seviyede seyretti.

Bu arada, 30 yıllık sabit ipotek oranlarının yüzde 7,5'in biraz altında olması, yeni ev alıcılarının işini daha da zorlaştırdı. Tahminler, ev satın almanın hiç bu kadar pahalı olmadığını ortaya koyuyor.

Federal Açık Piyasa Komitesi üyeleri 2024'te yapılacak faiz indirimlerinin sayısı konusunda ise hemfikir değil. İki üye hiç faiz indirimi öngörmezken dört üye ise dört faiz indirimi bekliyor.

Seery Grein, ekonomideki para arzı miktarını azaltma çabalarına atıfta bulunarak, “Daha sıkı politikanın tam kapsamını henüz ekonomik koşullara yansıttığını gördüğümüze inanmıyoruz ve Fed yakın vadede beklemede kaldıkça ve enflasyon ılımlılaştıkça, piyasalara yeterli miktarda pasif sıkılaştırma uygulanacaktır” diyor.

İş gücü piyasası yavaşlamaya devam edebilir

2023'te sürdürülebilir istihdam artışı görüldü ancak oranlar son iki yıla göre daha yavaştı. Bu yıl ekonomiye her ay ortalama 232.200 yeni iş eklendi. Bu sayı, 2018 ve 2019'a göre ayda yaklaşık 55.000 kişi daha fazla. Bu işler, sağlık ve sosyal yardım, eğlence ve konaklama ve hükümet gibi sektörlerdeydi.

2022'nin başından bu yana işsizlik oranı, artan faiz oranlarına rağmen yüzde 3 ila yüzde 4 arasında nispeten sabit kaldı. Geride kalan yıl birçok ekonomist, enflasyonu düşürmek için faiz oranlarının yükseltilmesinin işsizlik oranının yükselmesini gerektireceğini söylüyordu.

Kongre Bütçe Ofisi, işsizlik oranının gelecek yıl dördüncü çeyrekte hafifçe artarak yüzde 4,4'e çıkacağını tahmin ediyor ve bu oran hâlâ tarihsel standartlara göre düşük.

Bir işte çalışan ya da iş arayan çalışanların payı yüzde 83,3 ile 2002'den bu yana en yüksek seviyede seyrediyor. Kadınların iş gücüne katılım oranı ise yüzde 77,8 ile rekor seviyeye ulaştı.

Bütün bunlar, iş piyasasındaki eşitsizlik iyileşmeye devam ederken, insanların mevcut istihdamlarını sürdürme konusunda fazla endişelenmemeleri gerektiğini gösteriyor.

Yüksek tüketici harcamaları ve güçlü imalat yatırımları ekonomik büyümeyi destekleyebilir

2022 yılı sonlarında birçok ekonomist ve tahminci, ABD'nin 2023 yılı için negatif reel ekonomik büyüme öngörüsünde bulundu. Ancak Beyaz Saray, kısmen üçüncü çeyrekteki yüzde 5,2'lik artış sayesinde 2023 için ortalama yüzde 2,6 oranında GSYH büyümesi öngörüyor.

2023'teki GSYİH büyümesi, kısmen perakende mal ve hizmetlerde hâlâ yüksek enflasyona rağmen güçlü tüketici harcamalarından kaynaklandı. Kişisel tüketim harcamaları (PCE) fiyat endeksi Kasım 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 2,6 daha yüksekti ve Nisan 2020'den bu yana ilk kez Kasım ayında bir önceki aya göre düşüş gösterdi. 2023 için tüketici harcamalarındaki aydan aya değişim Mart ayı hariç her ay pozitif seyretti.

Ekonomik büyüme aynı zamanda imalat yatırımlarındaki artışlardan da kaynaklandı; üçüncü çeyrekte özel imalat inşaat yatırımları 1958'den bu yana en yüksek seviyeye ulaşarak rekor kırdı.

Ancak ABD ekonomik büyümesinin 2024'te yavaşlaması bekleniyor. Önde gelen bankalar ve ekonomistler gelecek yıl için GSYİH büyüme rakamlarını çoğunlukla yüzde 0,5 ila yüzde 2 arasında tahmin ediyor. JPMorgan yüzde 0,7 oranında ihtiyatlı bir büyüme hızı öngörürken, Conference Board’un tahmini yüzde 0,9 seviyesinde. CBO ekonomik büyümenin yüzde 1,5'e gerilemesini öngörüyor.

Seery Grein, “Resesyona olan inancımız eskisi kadar yüksek değil ve en açık şekilde gördüğümüz şey, 2024'ün büyüme açısından durgun bir yıl olacağı” diyor.

Tüketici güveni yükseliyor, iyimserlik artıyor

Michigan Üniversitesi Tüketici Araştırması ve Konferans Kurulu Tüketici Güven Araştırması'na göre tüketici güveni toparlanıyor. Michigan Üniversitesi Tüketici Duyarlılığı Endeksi Aralık ayında aylık bazda yüzde 13,7, son 12 ayda ise yüzde 16,6 oranında artış göstererek Temmuz ayındaki seviyelerine geri döndü.

Conference Board Baş Ekonomisti Dana Peterson, “Aralık ayında tüketici güvenindeki artış, mevcut iş koşulları ve iş bulunabilirliğine ilişkin daha olumlu değerlendirmelerin yanı sıra iş dünyası, iş gücü piyasası ve kişisel gelir beklentilerine ilişkin önümüzdeki altı ay içinde daha az kötümser görüşlerin yansımasıydı” diyor.

Yine de birçok Amerikalı, özellikle de onları en çok etkileyen yiyecek veya kira maliyetleri gibi hala yüksek olan kalemler göz önüne alındığında ekonomi konusunda endişeli. CNN'in Kasım ayında yaklaşık 1.800 kişiyle yaptığı ankete göre katılımcıların yüzde 84'ü ekonomi konusunda en azından biraz endişe duyduklarını, yüzde 43'ü ise çok endişeli olduklarını söylüyor.

‘Sessiz depresyon’ gibi eğilimler, daha büyük ekonomik değişkenler ile Amerikalıların mali durumları hakkında ne hissettikleri arasındaki tutarsızlığı ortaya koyuyor. Amerikalıların büyük çoğunluğunun ekonomi konusunda en azından biraz endişe duyduğu göz önüne alındığında, ekonominin 2024 başkanlık seçimleri öncesinde insanların fikirlerini etkilemede önemli bir rol oynayabileceği görülüyor.

Öğrenci kredisi ödemeleri borçluların harcama kabiliyeti üzerinde baskı yaratıyor

1 Eylül'de federal öğrenci kredisi faizleri üç yıllık bir aradan sonra yeniden başladı. Haziran 2023 itibarıyla federal öğrenci kredisi borcunun toplamı 1,64 trilyon dolardı, 43,6 milyon kişi borçlu konumdaydı ve borçlu başına ödenmesi gereken miktar ortalama 38.000 dolardı.

Wells Fargo'ya göre, üçüncü çeyrek itibarıyla borçluların yalnızca yüzde 7'sinin 100.000 doların üzerinde öğrenci kredisi borcu varken, yarısından fazlasının 20.000 doların altında borcu vardı.

Ödemelerin yeniden başlaması, birçok borçlu için ekstra geri ödeme yükümlülüklerinin diğer harcama veya tasarruflardan arındırılması anlamına geliyordu. Milyonlarca kişi acil durumlarda mali tamponlarında azalmalar gördü.

Yaklaşık dokuz milyon öğrenci kredisi borçlusu Ekim ayında ilk ödemelerini geciktirdi; bu oran birkaç ay önce geri ödemeye girenlerin yaklaşık yüzde 40’ına karşılık geldi. Binlerce kişinin Kamu Hizmeti Kredisi Bağışlama muafiyeti ve gelire dayalı geri ödeme planlarında yapılan düzeltmeler yoluyla borç iptali almasına rağmen, milyonlarca kişi borçlarını öderken geçimini sağlamakta zorlanıyor.

Biden'ın öğrenci borçlarını hafifletmeye yönelik ilk girişimi 2023'te başarısız olsa da yönetimi daha dar bir grup borçlu için kredi affına yönelik alternatif bir yol deniyor. Borçluların 2024'te gelecek yardıma dair bir cevabı olsa da bu büyük olasılıkla 2025'e kadar uygulanmayacak.

ABD ekonomisi görece daha iyi durumda

ABD, enflasyon ve GSYİH açısından dünyanın en gelişmiş ekonomilerinden yedisinin ekonomik forumu olan G7 ülkelerinin çoğunu geride bırakıyor. ABD'deki yıllık enflasyon oranı, Eylül ayında yüzde 5,3'ten düştükten sonra Ekim ayı itibarıyla yüzde 1,7 ile İtalya ve yüzde 3,1 ile Kanada'nın ardından G7'de üçüncü sırada yer alıyor. Ekim ayında Japonya, Fransa ve Almanya yüzde 4'ün altındayken, İngiltere yüzde 4,7 seviyesindeydi.

Üçüncü çeyrekte ABD, bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 1,2 ile açık ara en büyük GSYH büyümesine sahip oldu. Bir sonraki en yüksek oran yüzde 0,1 ile Fransa olurken, geri kalan ülkeler büyüme veya küçülme kaydetmedi. 2019'un dördüncü çeyreğinden bu yana ABD G7'yi GSYİH açısından da geride bıraktı; ABD yüzde 7,4 oranında büyürken Kanada yüzde 3,5 ile ikinci sırada yer aldı. İtalya ise yüzde 3,3 ile üçüncü sıradaydı.

Ekonomik eşitsizlik azaldı

Reel ücretler arttıkça, düşük gelirli Amerikalılar, yüksek gelirli Amerikalılarla aradaki farkı kapatmaya başladı. Kasım ayında reel ücretler yıllık bazda yüzde 0,8 oranında arttı ve kısmen sendikal çabaların artması ve otelcilik gibi düşük ücretli sektörlerde süregelen iş gücü sıkıntısı nedeniyle bu artış en çok düşük gelir yüzdelik dilimlerinde belirgindi. Beyaz Saray'a göre, gelir elde edenlerin yüzde 90'lık dilimindeki ücretler, yüzde 10'luk dilimle karşılaştırıldığında, bir önceki yıla göre yüzde 6 oranında düştü.

Ekonomik Danışmanlar Konseyi'ne göre 2023, beyaz Amerikalılara kıyasla Siyah Amerikalıların istihdam oranları açısından da rekor bir yıl oldu. 2022'deki nüfus sayımı verileri, beyaz Amerikalılar için ortalama hane gelirinin 81.000 dolar civarında olduğunu ortaya koyuyor; buna kıyasla Siyah haneler için bu rakam 53.000 doların biraz altında ve İspanyol kökenli haneler için 62.800 doların biraz altında seyrediyor.

Taylor Swift ve ChatGPT

Taylor Swift, ‘Eras Turu'na Mart ayında başlarken, Beyoncé'nin Rönesans Dünya Turu Mayıs'tan Ekim'e kadar sürdü. Müzikleri milyonlarca hayranı çekerken aynı zamanda Amerikalılara ekonomi hakkında bir iki şey de öğretti.

Pek çok tüketici, konser biletlerine ve etkinliklere katılmak için seyahate binlerce dolar harcadı; bu da sinema, tiyatro ve konserlere giriş fiyatlarında geçen yıla göre yüzde 4,4'lük bir artışa katkıda bulundu. Birçoğu bu sanatçıları görmek için ülke çapında veya dünyanın dört bir yanında uçmaya istekliydi; artan enflasyon oranları göz önüne alındığında bu şaşırtıcı bir eğilim olarak nitelendirildi. O kadar aşırı olmasa da benzer bir olay, ‘Barbie’ ve ‘Oppenheimer’ gibi filmlerin vizyona girmesiyle de yaşandı.

TikTok, uygun fiyatlı veya artık malzemelerden yapılan yemeklerden oluşan ve muhtemelen bazı kişilerin yiyecek maliyetlerinden yüzlerce dolar tasarruf etmesini sağlayan ‘kız yemeği’ gibi bazı ekonomik trendlerin merkezinde yer aldı. New York Times, kızların yemeklerini, tutumluluğu benimsemeye yönelik daha geniş ekonomik eğilimlerle, özellikle de fiyatların yüksek kalması nedeniyle çevredeki yiyeceklerle ilişkilendirdi.

ChatGPT aynı zamanda insanları daha üretken kılma yeteneği ve işleri ortadan kaldıracak tehdit edici havasıyla manşetlerde kendine yer buldu. Pek çok ekonomist, yapay zeka yazılımının iş piyasasını ne kadar etkileyeceğinden emin olmasa da birçoğu bunun üretkenliği artırabileceğine ve şirketler için ek gelir yaratabileceğine inanıyor.

Moody’s Analytics’in Başekonomisti Zandi: ABD ekonomisi iyi olacak

ABD ekonomisi beklentilerin altında büyüdü

Jeffrey Gundlach: ABD ekonomisi için yangın alarmı çalıyor

Yellen: ABD ekonomisi 'yumuşak iniş' yolunda

ABD ekonomisini 2024’te resesyon mu bekliyor?

ABD ekonomisi beklentilerin üstünde büyüdü

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.